منزلی ساده و بدور از تجملات روزمره و کتابهایی
بسیار در گوشه گوشه خانه جلب توجه می کرد. سادگی و صفا در خانه شان موج می زد و
نشانه ای بود از انس با قرآن. با او به گفتگو نشستیم:
سین: لطفا
خودتان را معرفی کنید و بفرمایید شغل شما چیست؟
جیم: رضا
موسی الرضایی گلیان هستم، تهیه کننده رادیویی و بازنشسته رادیو کرمانجی صدا و
سیمای خراسان رضوی.
سین:
چرا رادیو را انتخاب کردید؟
جیم:
سال 61 معلم بودم و الهیات و معارف اسلامی خوانده بودم که رادیو کرمانجی اطلاعیه
جذب نیروی کرمانج داد. خواسته بودند فرد متقاضی یک نمونه متن به زبان فارسی و
کرمانجی بنویسد و ارائه دهد. متن نمونه ای که نوشتم درباره اسراف بود و در آن از
آیات قران هم استفاده کردم و پذیرفته شدم. بعد از آغاز به کارم، اولین مطلب خود را
به مناسبت میلاد امام زمان(عج) نوشتم.
سین: آیا
فقط نویسنده رادیو بودید؟
جیم: اوایل
به عنوان نویسنده و بعد به عنوان نمایشنامه نویس، بازیگر نمایش، مجری و گزارشگر، و
.... فعالیت می کردم؛ چون کمبود نیرو به شدت محسوس بود.
سین:
قصد ندارید مجموعه ای از آثارتان را چاپ کنید؟
جیم: در
زمان دفاع مقدس اشعار حماسی به زبان کرمانجی در دستگاه ماهور که حماسی است سرودم و
در رادیو پخش شد. جمع آوری آنها را موکول کردم به بعد از چاپ قران. قصد دارم
مجموعه شعرم را به چاپ برسانم.
سین:
آیا جوائزی هم در جشنواره های داخلی کسب کرده اید؟
جیم: برنامه
"آوای آشنا" در حوزه تحقیق در جشنواره کشوری مقام اول را کسب کرد و سرود
"نغمه توحید" هم مقام اول بخش شعر را از آن خود کرد.
سین: ایده
ترجمه قران به کرمانجی از چه زمانی به ذهن شما آمد؟
جیم: سال
61 که به عنوان نویسنده وارد رادیو شدم در برنامه های ماه رمضان به صورت موردی برخی
شبها یک صفحه یا چند آیه قران ترجمه می کردم. به ذهنم رسید خوب است تمام قران را
ترجمه کنم زیرا قران که می خواندم، با معنی می خواندم و درک معنی برایم خیلی مهم
بود. و از آیات قران در صحبتها و سخنرانی هایم برای محافل استفاده می کردم. از سال
76 ترجمه قران را آغاز کردم در حالیکه
برخی از دوستان مخالف و برخی موافق بودند. و البته من از هر دو گروه پند گرفتم و
هر دو گروه باعث تشویق من در ترجمه قران شدند.
سین: هدف
شما از ترجمه قران به زبان کرمانجی چه بود؟
جیم: بیشترین
استفاده را از ترجمه خودم بردم؛ زیرا آیه به آیه و لغت به لغت با قرآن مانوس شدم.
در آن زمان تقریبا 85 درصد قران را می فهمیدم ولی برای اینکه با مشکلی در معانی
مواجه نشوم به کتب مختلفی مراجعه می کردم. الان هم از نظر محتوا بیشتر قران را حفظ
هستم. وقتی برای کرمانج ها یک آیه قران را معنی می کردم توجهشان جلب می شد. بنابراین
اگر یک آیه هم بتواند توجه یک نفر کرمانج را به معنی قران جلب کند برای من کافی
است. با ترجمه قران به کرمانجی دید هم زبانانم نسبت به خواندن ظاهری قران عوض شده است.
چون قرائت صحیح گام اول، فهم آیات گام دوم و عمل به قران گام سوم خواندن قران است و
مسئولیت هم به همراه دارد.
سین: با
توجه به اینکه ترجمه قران حتی به فارسی ازظرافتهای بالایی برخوردار است و معادل
یابی صحیح کلمات با همان بار معنایی کار دشواری است، با این مساله چطور برخورد
کردید؟
جیم: اتفاقا
کمترین مشکل را در این زمینه داشتم زیرا زبان کرمانجی مثل زبان عربی یک زبان قدیمی
است و بیشتر لغات قدیمی عربی در کرمانجی و کردی وجود دارد. مثلا در زبان عربی برای
انواع شتر واژه خاصی وجود دارد. کردی هم به همین صورت است. و این باعث شد قران را راحت
تر از ترجمه کنم. البته در برخی از لغات هم مشکل بود که با گشتن در لغتنامه ها
مشکل رفع شد.
سین: آیا
ناظری بر ترجمه شما نظارت می کرد؟
جیم:
با علما هم مشورت می کردم و خیلی مرا تشویق می کردند و اگر موردی بود اصلاح می
کردند. مثل آیت الله عطاردی که تهران بودند و دو سال پیش فوت کردند. البته با
اداره ارشاد مشهد هم صحبت کردم و آنها کار را به تهران فرستادند و یک عالم بزرگ که
به زبان کردی تسلط داشت بر ترجمه من نظارت کرد و مواردی را تذکر داد که اصلاح
کردم.
سین: این
ترجمه چند سال به طول انجامید؟
جیم: از
سال 76 که شروع کردم تا سال 81، ترجمه اش تمام شد اما از سال 81 تا سال 88 درگیر
تصحیح بود و سال 88 ترجمه تایید شد و تیر ماه 94 مجوز چاپ داده شد. در واقع حدودا
18 سال کار ترجمه طول کشید.
سین: چه
انتشاراتی ترجمه را چاپ می کند و در چه تیراژی؟
جیم: انتشارات
بزرگ قران کریم مشهد با تیراژ 2 هزار نسخه ترجمه را منتشر می کند.
سین: آیا
ترجمه کرمانجی قران مخاطب غیرایرانی هم دارد؟
جیم: بله.
زبان کرمانجی در سوریه، ترکیه و عراق هم رواج دارد ولی تاثیرات محیطی و جغرافیایی
یک سری تغییرات میان کرمانجی ایرانی و کرمانجی آنها ایجاد کرده است. ناشری در
بیروت هم تقاضای چاپ کتاب در بیروت را دارد.
سین: مشکلی
در نوشتن حروف الفبای کرمانجی نداشتید؟
جیم: در
کرمانجی 4 حرف وجود دارد که در فارسی و عربی وجود ندارد. برای نوشتن این 4 حرف از
حروف مشابه آنها استفاده کردم که یک 7 بالای آن گذاشته ام تا حرف جدید را نشان
دهد. حرفی میان ب و پ، حرفی میان د و ذ، حرفی میان ک وگ، حرفی میان چ و ج و حرف و.
سین: الفبای
کردی کرمانجی چند حرف دارد؟
جیم:
36 حرف
سین:
کتب مرجعی که برای این ترجمه استفاده کردید، را نام ببرید:
جیم: ترجمه
قران عبدالمحمد آیتی، الهی قمشه ای و خوانساری، تفسیر المیزان و نمونه، المنجد
للطلاب، و لغت نامه دهخدا و در مواقعی که چند معنی وجود داشت از بهترین معنی
استفاده شده است.
خیلی
ممنون که وقتتون رو در اختیار ما گذاشتید.
گزارش از مریم نجیمی
انتهای پیام/پ
