آیا پیامدهای تجاوز جنسی قابل جبران است؟
اگر پای درددل فردی كه قربانی تجاوز یا آزارجنسی شده بنشینید، او این اتفاق را دردناك‌ترین تجربه زندگی خود می‌داند طوری كه انگار قرار نیست هیچ‌وقت آن را فراموش كند و همیشه با آن درگیر است.
به گزارش گروه باشگاه شبانه، «تجاوز» واژه‌ای است كه بار منفی زیادی دارد. وقتی صحبت از «تجاوز جنسی» به میان می‌آید این كلمه بار منفی بیشتری پیدا می‌كند. اگر پای درددل فردی كه قربانی تجاوز یا آزارجنسی شده بنشینید، او این اتفاق را دردناك‌ترین تجربه زندگی خود می‌داند طوری كه انگار قرار نیست هیچ‌وقت آن را فراموش كند و همیشه با آن درگیر است.
بخشی از این احساس دردناك مربوط به حسی است كه این فرد از جامعه می‌گیرد و بخشی از آن خشونتی است كه به زنانگی فرد اعمال شده است. شاید آرزوی رسیدن به روزی كه هیچ متجاوز جنسی در آن وجود نداشته باشد محال به نظر برسد اما آشنایی با تمام مشكلاتی كه این قربانیان متحمل می‌شوند و راهكارهای درمانی و البته پیشگیرانه بدون شك سودمند است.
دكتر اوحدی، روانپزشك در مورد پیامدها و راه‌های درمانی این اتفاق توضیح می‌دهد.
عوارض كوتاه‌مدت تجاوز جنسی
تجاوز به عنف معمولا دو نوع عارضه در پی دارد، عارضه زودهنگام و عارضه دیرهنگام. از مهم‌ترین عوارض زودهنگام تجاوز جنسی می‌توان به حالت شوكی كه در فرد ایجاد می‌شود، اشاره كرد. او حالت ناراحتی شدید و بهت‌زدگی دارد. احساس طرد شدن از اجتماع و این فكر كه به دلیل گناه نكرده مورد تحقیر و تنبیه قرار گرفته است و معمولا با برخورد نامناسب گروه‌های پزشكی و پیراپزشكی اورژانس و حتی پلیس می‌تواند تشدید شود. او این احساس را دارد كه چه‌بسا به‌خاطر ظاهر و پوششی كه داشته متجاوز به این عمل ترغیب شده است. به این ترتیب احساس عذاب وجدان فرد چند برابر می‌شود.
قربانیان آزارهای جنسی چطور می‌توانند از آسیب‌های بعد از تعرض دور بمانند؟
یكی از مهم‌ترین عوارضی كه بلافاصله بعد از حادثه تجاوز بروز می‌كند، حالت اختلال استرس بعد از حادثه یا PTSD است، به نحوی كه فرد صحنه‌های تجاوز جنسی را دوباره فلش‌بك می‌زند، آنها را دوباره تجربه می‌كند و حتی گاهی حالت دفاعی شدید پیدا می‌كند. در این وضعیت او كناره‌گیری می‌كند و دلش می‌خواهد كسی او را نبیند و با او صحبت نكند، ضمن آنكه فعالیت‌های سیستم عصبی‌‌اش زیاد می‌شود، یعنی پاسخش به محرك‌های محیطی مانند صدا و نور افزایش می‌یابد.
او نمی‌تواند به كسی اعتماد کرده یا با شخصی ارتباط برقرار كند. در این حالت ممكن است به خودكشی و مرگ فكر كند و آرزوی مردن داشته باشد. اگر زمینه مشكلات روانی در او دیده شود این احتمال وجود دارد كه دچار افسردگی شیدایی یا همان افسردگی دوقطبی شود. توهم‌های شنوایی و بینایی، هذیان، خنده‌های بی‌معنی، خشم بی‌جهت و... از عوارض دیگر این اتفاق است.
بدبینی نسبت به جنس مخالف
فردی كه مورد تجاوز قرار گرفته در طولانی‌مدت نسبت به رابطه جنسی حس بدی پیدا می‌كند و از آن متنفر می‌شود. دردهای آمیزشی و تنفر از جنس مرد و بدبینی به جنس مخالف از دیگر عوارض تجاوز جنسی است. او سعی می‌كند از مردها دوری كرده، حتی شماره تلفن‌اش را عوض كند یا مسیر رفت و آمدش را تغییر دهد. در طولانی‌مدت قابلیت‌های جنسی این فرد از بین می‌رود و اختلال استرس پس از حادثه و افسردگی در او مزمن می‌شود.
افسردگی مزمن می‌تواند با توهم و هذیان همراه باشد. دردهای جسمانی و شبه‌جسمانی در این فرد زیاد می‌شود. درواقع علائم روانی او تبدیل به علائم جسمانی می‌شود. قربانی تجاوز مدام به این فكر می‌كند كه در این موضوع مقصر است و خودش را سرزنش و نكوهش می‌كند و می‌گوید «كاش آنجا نبودم یا بیشتر مقاومت می‌كردم».
پنهان‌كاری ممنوع
برخی قربانیان تجاوز جنسی در مورد این موضوع حرف نمی‌زنند غافل از اینكه این پنهان‌كاری عوارض را شدیدتر می‌كند. گاهی مددكاران و پرستاران یا حتی پلیس به این افراد توصیه می‌كنند این مشكل را پیگیری نكنند چون ممكن است مزاحم پیدا كنند، غافل از اینكه فرد باید درمان شود. این كار باعث می‌شود فرد در این باره با كسی صحبت نكند، برون‌ریزی احساسات نداشته باشد، خطاهای شناختی‌اش در روان‌درمانی اصلاح نشود و نتواند دارودرمانی كند. همه اینها باعث می‌شود عوارض ژرف‌تر و گسترده‌تر شده و احتمال خودكشی و دگركشی بالا رود.
گروه درمانی مفید است
اگر قربانی، جلسات روان‌درمانی و دارودرمانی را به خوبی و منظم انجام دهد امكان بهبود كامل وجود دارد. متاسفانه در كشور ما جلسات گروه‌درمانی برای خانم‌های آسیب‌دیده وجود ندارد درحالی‌كه این روش درمانی بسیار كارآمد است و می‌تواند روند درمان را تسریع كند. به‌طور كلی در مدت 8 تا 18 ماه گروه درمانی نتایج شگرفی به‌همراه دارد.
به‌پرسش‌های دیگران جواب ندهید
اگر فردی از اطرافیان بخواهد درباره این موضوع با قربانی تجاوز صحبت كند، او باید بگوید تمایلی به صحبت كردن در این باره ندارد. او باید متذكر شود كه این مسئله خصوصی است و اگر برای او احترام قائل هستند، باید اجازه دهند در محیط درمانی و با درمانگر درباره این مسئله صحبت كند. توجه داشته باشید كه درمانگر فرد باید حتما هم‌جنس قربانی باشد چون اگر جنس مخالف باشد می‌تواند برای فرد آسیب‌زا باشد.
بهترین کار بعد از تجاوز جنسی ، درمان است
بدون شك تجاوز بدترین اتفاقی است كه می‌تواند برای یك فرد رخ دهد. طبیعی است كه بعد از این پیشامد فرد قربانی مشكلات مختلف روانی پیدا كند بنابراین اولین اقدام بعد از تجاوز مراجعه به روانپزشك و متخصص زنان و زایمان است. اگر درمان انجام نشود این موضوع تا سال‌ها می‌تواند فرد را آزار دهد و زندگی‌اش را تحت‌الشعاع قرار دهد.
خانواده‌ها حمایت كنند
در این پیشامد افراد خانواده باید تحت هدایت روانپزشك به فردی كه مورد تجاوز جنسی قرار گرفته كمك كنند. آنها در خانه به هیچ وجه نباید در مورد این موضوع صحبت كنند بلكه باید سعی كنند محیط آرامی برایش فراهم كنند تا لذت ببرد. باید به فكر سرگرمی‌هایی باشند كه او را از موضوع جدا كند. خانواده‌ها باید مراقب باشند فرد داروها را مصرف كند و در عین حال آنها را از دسترس او خارج كنند تا ناگهان اوردوز نكند.
اگر فرد خودش بخواهد با خانواده صحبت كند بهتر است به او گوش دهند و این اطمینان را ایجاد كنند كه این مشكل ممكن است برای هركسی پیش بیاید، در این اتفاق او نقشی نداشته، دست خداوند و طبیعت قصد تنبیه او را نداشته و این صرفا یك تصادف است.
بعد از تجاوز جنسی زود ازدواج نكند
دختری كه مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است حداقل دو تا سه سال نباید به ازدواج فكر كند.
درصورتی‌كه فرد قصد ازدواج داشته باشد لزومی ندارد این موضوع را با همسر آینده‌اش مطرح كند چون بسیاری مواقع پیش می‌آید كه شوهر به همسر سركوفت می‌زند و او را متهم می‌كند به اینكه خودش هم در این موضوع نقش داشته است. حتی ممكن است بعد از مدتی مرد به‌اصطلاح غیرتی شده و همسرش را طلاق دهد. در كشور ما برخی از خانم‌هایی كه مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرند بعدها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از طرف همسرشان پس زده می‌شوند.
انتهای پیام/
بخشی از این احساس دردناك مربوط به حسی است كه این فرد از جامعه می‌گیرد و بخشی از آن خشونتی است كه به زنانگی فرد اعمال شده است. شاید آرزوی رسیدن به روزی كه هیچ متجاوز جنسی در آن وجود نداشته باشد محال به نظر برسد اما آشنایی با تمام مشكلاتی كه این قربانیان متحمل می‌شوند و راهكارهای درمانی و البته پیشگیرانه بدون شك سودمند است.
دكتر اوحدی، روانپزشك در مورد پیامدها و راه‌های درمانی این اتفاق توضیح می‌دهد.
عوارض كوتاه‌مدت تجاوز جنسی
تجاوز به عنف معمولا دو نوع عارضه در پی دارد، عارضه زودهنگام و عارضه دیرهنگام. از مهم‌ترین عوارض زودهنگام تجاوز جنسی می‌توان به حالت شوكی كه در فرد ایجاد می‌شود، اشاره كرد. او حالت ناراحتی شدید و بهت‌زدگی دارد. احساس طرد شدن از اجتماع و این فكر كه به دلیل گناه نكرده مورد تحقیر و تنبیه قرار گرفته است و معمولا با برخورد نامناسب گروه‌های پزشكی و پیراپزشكی اورژانس و حتی پلیس می‌تواند تشدید شود. او این احساس را دارد كه چه‌بسا به‌خاطر ظاهر و پوششی كه داشته متجاوز به این عمل ترغیب شده است. به این ترتیب احساس عذاب وجدان فرد چند برابر می‌شود.
قربانیان آزارهای جنسی چطور می‌توانند از آسیب‌های بعد از تعرض دور بمانند؟
یكی از مهم‌ترین عوارضی كه بلافاصله بعد از حادثه تجاوز بروز می‌كند، حالت اختلال استرس بعد از حادثه یا PTSD است، به نحوی كه فرد صحنه‌های تجاوز جنسی را دوباره فلش‌بك می‌زند، آنها را دوباره تجربه می‌كند و حتی گاهی حالت دفاعی شدید پیدا می‌كند. در این وضعیت او كناره‌گیری می‌كند و دلش می‌خواهد كسی او را نبیند و با او صحبت نكند، ضمن آنكه فعالیت‌های سیستم عصبی‌‌اش زیاد می‌شود، یعنی پاسخش به محرك‌های محیطی مانند صدا و نور افزایش می‌یابد.
او نمی‌تواند به كسی اعتماد کرده یا با شخصی ارتباط برقرار كند. در این حالت ممكن است به خودكشی و مرگ فكر كند و آرزوی مردن داشته باشد. اگر زمینه مشكلات روانی در او دیده شود این احتمال وجود دارد كه دچار افسردگی شیدایی یا همان افسردگی دوقطبی شود. توهم‌های شنوایی و بینایی، هذیان، خنده‌های بی‌معنی، خشم بی‌جهت و... از عوارض دیگر این اتفاق است.
بدبینی نسبت به جنس مخالف
فردی كه مورد تجاوز قرار گرفته در طولانی‌مدت نسبت به رابطه جنسی حس بدی پیدا می‌كند و از آن متنفر می‌شود. دردهای آمیزشی و تنفر از جنس مرد و بدبینی به جنس مخالف از دیگر عوارض تجاوز جنسی است. او سعی می‌كند از مردها دوری كرده، حتی شماره تلفن‌اش را عوض كند یا مسیر رفت و آمدش را تغییر دهد. در طولانی‌مدت قابلیت‌های جنسی این فرد از بین می‌رود و اختلال استرس پس از حادثه و افسردگی در او مزمن می‌شود.
افسردگی مزمن می‌تواند با توهم و هذیان همراه باشد. دردهای جسمانی و شبه‌جسمانی در این فرد زیاد می‌شود. درواقع علائم روانی او تبدیل به علائم جسمانی می‌شود. قربانی تجاوز مدام به این فكر می‌كند كه در این موضوع مقصر است و خودش را سرزنش و نكوهش می‌كند و می‌گوید «كاش آنجا نبودم یا بیشتر مقاومت می‌كردم».
پنهان‌كاری ممنوع
برخی قربانیان تجاوز جنسی در مورد این موضوع حرف نمی‌زنند غافل از اینكه این پنهان‌كاری عوارض را شدیدتر می‌كند. گاهی مددكاران و پرستاران یا حتی پلیس به این افراد توصیه می‌كنند این مشكل را پیگیری نكنند چون ممكن است مزاحم پیدا كنند، غافل از اینكه فرد باید درمان شود. این كار باعث می‌شود فرد در این باره با كسی صحبت نكند، برون‌ریزی احساسات نداشته باشد، خطاهای شناختی‌اش در روان‌درمانی اصلاح نشود و نتواند دارودرمانی كند. همه اینها باعث می‌شود عوارض ژرف‌تر و گسترده‌تر شده و احتمال خودكشی و دگركشی بالا رود.
گروه درمانی مفید است
اگر قربانی، جلسات روان‌درمانی و دارودرمانی را به خوبی و منظم انجام دهد امكان بهبود كامل وجود دارد. متاسفانه در كشور ما جلسات گروه‌درمانی برای خانم‌های آسیب‌دیده وجود ندارد درحالی‌كه این روش درمانی بسیار كارآمد است و می‌تواند روند درمان را تسریع كند. به‌طور كلی در مدت 8 تا 18 ماه گروه درمانی نتایج شگرفی به‌همراه دارد.
به‌پرسش‌های دیگران جواب ندهید
اگر فردی از اطرافیان بخواهد درباره این موضوع با قربانی تجاوز صحبت كند، او باید بگوید تمایلی به صحبت كردن در این باره ندارد. او باید متذكر شود كه این مسئله خصوصی است و اگر برای او احترام قائل هستند، باید اجازه دهند در محیط درمانی و با درمانگر درباره این مسئله صحبت كند. توجه داشته باشید كه درمانگر فرد باید حتما هم‌جنس قربانی باشد چون اگر جنس مخالف باشد می‌تواند برای فرد آسیب‌زا باشد.
بهترین کار بعد از تجاوز جنسی ، درمان است
بدون شك تجاوز بدترین اتفاقی است كه می‌تواند برای یك فرد رخ دهد. طبیعی است كه بعد از این پیشامد فرد قربانی مشكلات مختلف روانی پیدا كند بنابراین اولین اقدام بعد از تجاوز مراجعه به روانپزشك و متخصص زنان و زایمان است. اگر درمان انجام نشود این موضوع تا سال‌ها می‌تواند فرد را آزار دهد و زندگی‌اش را تحت‌الشعاع قرار دهد.
خانواده‌ها حمایت كنند
در این پیشامد افراد خانواده باید تحت هدایت روانپزشك به فردی كه مورد تجاوز جنسی قرار گرفته كمك كنند. آنها در خانه به هیچ وجه نباید در مورد این موضوع صحبت كنند بلكه باید سعی كنند محیط آرامی برایش فراهم كنند تا لذت ببرد. باید به فكر سرگرمی‌هایی باشند كه او را از موضوع جدا كند. خانواده‌ها باید مراقب باشند فرد داروها را مصرف كند و در عین حال آنها را از دسترس او خارج كنند تا ناگهان اوردوز نكند.
اگر فرد خودش بخواهد با خانواده صحبت كند بهتر است به او گوش دهند و این اطمینان را ایجاد كنند كه این مشكل ممكن است برای هركسی پیش بیاید، در این اتفاق او نقشی نداشته، دست خداوند و طبیعت قصد تنبیه او را نداشته و این صرفا یك تصادف است.
بعد از تجاوز جنسی زود ازدواج نكند
دختری كه مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است حداقل دو تا سه سال نباید به ازدواج فكر كند.
درصورتی‌كه فرد قصد ازدواج داشته باشد لزومی ندارد این موضوع را با همسر آینده‌اش مطرح كند چون بسیاری مواقع پیش می‌آید كه شوهر به همسر سركوفت می‌زند و او را متهم می‌كند به اینكه خودش هم در این موضوع نقش داشته است. حتی ممكن است بعد از مدتی مرد به‌اصطلاح غیرتی شده و همسرش را طلاق دهد. در كشور ما برخی از خانم‌هایی كه مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرند بعدها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از طرف همسرشان پس زده می‌شوند.
انتهای پیام/
