به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران؛ هدایت الله خادمی مدیرعامل شرکت حفاری شمال، در دومین کنفرانس پژوهش و فناوری های نوین در مدیریت مواد زائد صنعت نفته بخش بالادست) اظهار داشت: بحث نقش پژوهش و فناوری، در مدیریت مواد زائد  صنعت نفت  که موضوع کنفرانس امروز و فرداست، از جنبه های گوناگون با سرشت و سرنوشت فردای این بخش مهم از اقتصادی کشور گره خورده است.

وی تصریح کرد:  نفت و درآمدهای حاصل از آن به عنوان رکن مهم تامین بودجه مورد نیاز توسعه کشور در نیم قرن گذشته از نقشی بدون رقیب برخوردار بوده است؛ و برآوردی منصفانه  از چشم اندازهای آتی اقتصاد ایران و فراز و فرودهای نرخ جهانی نفت نیز نشان می دهد در مقاطع بیست ساله و پنجاه ساله ی آینده ، این ماده همچنان نقشی ممتاز در اقتصاد کشور ما ایفا خواهد کرد.

 پس ضروری است که برای این چشم انداز زمانی ، خود را برای مواجهه با چالش هایی همچون مواد زائد حاصل از اکتشاف ، استخراج و فرآورش نفت وگاز آماده کنیم.

خادمی گفت: مديرت پسماند یا waste management که به طور خلاصه عبارت از جمع آوري، مرتب سازی، حمل و انجام فرآيند هاي مختلف و در نهايت دفن و يا  بازمصرف مواد ناشی از عملیات بالادستی و پایین دستی صنعت  نفت است؛ امروزه و قطعا در سالهای آینده یکی از پرچالش ترین مباحث برای کشورهای مهم نفت خیز جهان است .

وی تاکید کرد: حال که بیش از یک و نیم قرن از شکل گیری صنعت نفت در جهان می گذرد و پیشتاز بودن در این صنعت برای بسیاری از کشورهای صنعتی کنونی، به مایه مباهات و علت ظهور قدرت های هژمون در اقتصاد جهان تبدیل شده است حتی در خود جهان صنعتی نیز این پرسش مطرح است که قدر و قیمت توسعه بر مبنای نفت چقدر است؟ و به تعبیر دیگر این پرسش پدید آمده است که آیا انسان با تداوم تولید پرآسیب طلای سیاه می خواهد برای نسل بعدی اش اقتصادی پرثروت اما محیط زیستی تخریب شده برجای گذارد؟؟؟ 

خادمی افزود: مطابق بررسي هاي انجام شده و نیز بر اساس مشاهدات عینی در اين كشور ها ،همزمان با توسعه ميادين ، زير ساختها نيز فراهم می شود بطوريكه الزامات و قوانين و مقررات زيست محيطي در اولويت اصلی قرار می گیرد و در صورت فرآهم نشدن اين الزامات، توسعه نيز متوقف و از ادامه كار جلوگيري بعمل می آید، در کشورهای توسعه یافته سيستم Zero discharge  به معناي واقعي  آن استفاده می شود بطوريكه هيچگونه آلودگي و پسماندهاي آسيب رسان، در اثر فعالیت های نفتی به محيط زيست وارد نشده و از اين طريق از طبیعت به عنوان ارزشمندترین منبع ثروت بشر صیانت می شود.

وی تصریح کرد:  توجه به فعاليتهاي شركت حفاري شمال  در خارج از ایران ، در شرق دریای خزر، كه حتي از نظر قدمت حفاري و توانمندي قابل مقايسه با ايران نمي باشد در عمليات حفاري در دريا شاهد این هستیم که ضايعات حفاري پس از انجام تصفيه ابتدايي و خشک کردن آنها از طريق جعبه های فلزي (skip ) و توسط کشتی به خشكي حمل شده و به این طریق حداکثر دقت برای جلوگيري از انتشار آلودگي به محيط زيست دریایی، در حین فعالیت نفتی انجام می گیرد.

مدیرعامل شرکت ملی حفاری شمال اظهار داشت: باید پذیرفت روش و شیوه مواجهه با مواد زائد ناشی از عملیات حفاری و نفتی در کشورهای جهان، برخاسته از جدیت  آنها در اعمال استانداردهای زیست محیطی و پروتکل های منطقه ای  است و نیز در اثر اعتقاد قلبی  و باور عمومی آنها برای حفظ سرمایه ای به نام طبیعت است، این باور عمومی در جهان توسعه یافته، تنها در بخش های صنعتی و صنایعی خاص مثل نفت خلاصه نمی شود و به مثابه یک فرهنگ عمومی فراگیر عمل می کند.

وی ادامه داد: اما موضوعی دیگر در کشور خودمان اگر بخواهيم اثرات زيانبار عمليات نفتي را با ديگر عمليات شهري و عمراني نظير فعالیت های شهرداري ها، مردم و سازمان ها  مقايسه كنيم ، خواهيم ديد كه متاسفانه اثرات زيست محيطي عمليات نفتي حتي كمتر از اثرات مضر ناشی از ديگر فعاليت ها همانند قطع درختان، سد سازي ها و برداشت نا مناسب از آبهاي زير زميني است. اگر به صورت متوازن عمل نشود هرگونه مديريت پسماند درصنعت نفت صورت گيرد باز هم در شاخص های کلان تاثير گذار نخواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: همه می دانیم كه ايران تنها كشوري است كه  حتي يكي از ميدان هاي شهرهاي بزرگ آن محلي براي حضور پرندگان و كبوتر ها ندارد تا مردم جمع شوند و به آنها دانه دهند، ارتباط برقرار كنند تا روح آنها لطيف تر گردد که شايد با محيط زيست دوستانه تر برخورد كنند.  
خادمی با تاکید براینکه تا فرهنگ زيست محيطي و HSE را پيدا نكنيم مشكلات حل نخواهد شد افزود: باید اذعان کرد که طي 14 سال اخير به دليل توجه ويژه وزارت نفت و وزير محترم فعلی که در دوران وزارت قبلی نیز منشاء دستاوردهای ارزشمندی در حوزه صیانت از محیط زیست بودند و همچنين با تلاش های سازمان حفاظت محيط زيست  اقدامات مناسبی در صنعت نفت صورت گرفته است .

وی گفت: به طور مثال حضور پيمانكاران خارجي متعهد به رعایت الزامات زیست محیطی در پروژه هاي نفتي و استفاده از دستورالعمل های زيست محيطي در پروژه هاي واگذار شده از جمله آزادگان ،زمینه ساز این شد که حفاري در اين مناطق منوط به استقرار سيستم مديريت پسماند شود و به تبع آن باعث ايجاد تحول نسبي در زمینه حفظ محيط زيست گردید.

 اما لازم است اين سختگيري ها براي تمامي مناطق و در عرصه تمامی فعالیت های بالادستی و پایین دستی نفت صورت پذيرد و علاوه بر آن به عنوان يك الزام در قراردادهای آتي  توسعه ای نفت تثبیت شود و به باور عمومی تمامی رده های کاری صنعت نفت نیز بدل شود.

و اما در خصوص انواع فرایندهای مدیریت پسماند فرآيند موجود جهت مديريت پسماند كه هم اكنون تقریبا در حال انجام مي باشد بر پايه جداسازي فيزيكي و شيميايي استوار است ،بطوريكه توسط دستگاههاي كنترل جامدات ، جامدات را جداسازي و از طريق روش شيميايي و استفاده از پليمرها آب را جداسازي كرده و در نهايت آب مجددا استفاده شده و  کنده ها نيز پس از انجام مراحل تثبيت در يك منطقه مشخص دفن مي گردند. 

فرآيند ديگر كه در صورت محقق  نشدن فرآيند اول صورت می پذيرد و معمولا براي گودالهاي قديمي استفاده مي شود فرآيند pit cleaning  است كه در اين روش اقدامات لازم جهت رفع آلودگي و تثبيت ضايعات بجا مانده از چاههايي كه قبلاً حفاري شده انجام مي گیرد . 

يكي ديگر از فرايند هايي كه طي دوسال اخير براي اولين بار در ايران با همكاري كارفرماي شركت حفاري شمال (شركت نفت مناطق مركزي ) و پيمانكاران شركت حفاري شمال صورت پذيرفت(pit closing) است که دراین روش تثبيت فوم و استفاده مجدد از آب برگشتي از چاه باعث جلوگيري از جاري شدن پساب حفاري به محيط زيست و ممانعت از نفوذ به منابع اب های زير زميني می شود.
با توجه به وجود فناوری های مدرن جهت مديريت پسماند ، بايستي تدابيري اتخاذ و قوانين مصوب شوند كه شروع عمليات حفاري منوط به استقرار سيستم مديريت پسماند باشد . 

پيشنهاداتی به منظور بهينه سازي فرآيندهاي موجود مديريت پسماند در صنعت حفاری و نیز برای بهره مندی بیشتر از برگزاری این گنفرانس ارائه مي شود.  

 همانگونه که می دانیم مرجع و مأخذ اطلاعات و استانداردهاي ارائه شده در صنعت حفاري چاه هاي نفت و گاز، مركز تحقيقات مهندسي نفت آمريكا (API) و انجمن بين المللي پيمانكاران حفاري (IADC) هستند ، به همین دلیل جهت ارتقای سطح کیفی مدیریت پسماند استفاده از این مراجع معتبر توصیه می شود.

 استفاده از سيالات حفاري سازگار با محيط زيست و قابل تجزيه (با پايه گياهي و معدني)بدون ايجاد عوارض خطرناك كه آلودگيها را به حداقل ممكن و ترجيحآ صفر كاهش می دهد مورد توجه ویژه قرار گیرد.

 استفاده از تكنولوژيهاي جديد جهت پالايش،تجزيه و تبديل مواد زائد به مواد مفيد و قابل استفاده (Zero Discharge )مورد توجه خاص قرار گیرد ؛ در این بخش مي توان روش تصفيه بيولوژيكي را ترویج کرد كه در این روش ، با استفاده از باكتري ها مواد زائد حفاری به كود كمپوست(compost) تبديل ميشود، همچنین استفاده از مواد نانو نیز که باعث كاهش مصرف مواد شيميايي و به تبع آن كاهش توليد مواد زائد مي‌شود مورد توجه قرار گیرد .

 استفاده از سيستم هاي مديريت پسماند در دستگاه های دريايي و جلوگيري از ورود آلاينده ها به دريا از طريق انتقال كنده ها به خشكي پس از انجام فرآورش اوليه و سپس انجام فرآيند هاي پالايشي بر روي آن در خشكي مورد تاکید قرار گیرد.

 ارتباط و تعامل میان مدیرت های HSE شركتهاي حفاري و همچنين HSE وزارت نفت با سازمان حفاظت محيط زيست جهت همفكري و پياده نمودن قوانين و مقررات زيست محيطي قابل انجام به معناي واقعي آن در دستور کار قرار گیرد.

 توجه ويژه ای به وضعيت  تحقق مصوبه‌هاي كنفرانس پيشين (سال91)  شود و در نهايت مسئول پيگيري اجراي مصوبات این کنفرانس ها مشخص گردد.

انتهای پیام/