آیاتی که امام حسین(ع) در مسیر کربلا به آن استناد کردند
کاروان امام حسین(ع) در مسیر عزیمت به سمت کوفه در موقعیت های خاصی قرار گرفت. در این نوشتار چهارده آیه ای که اباعبدالله در این موقعیت های خاص به آنها استناد فرموند تقدیم کاربران عزیز می گردد.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، آیاتی که امام حسین‌علیه السلام در مسیر راه به آن استناد فرمودند از این قرار است:
اوّل: همین که نماینده یزید در مدینه (مروان) تصمیم گرفت که از امام حسین علیه السلام برای یزید بیعت بگیرد، امام فرمود: «ویلک یا مروان فانّک رجس» وای برتو، تو پلید هستی و ما خانواده‌ای هستیم که خداوند در شأن ما فرموده است: «انّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرّجس اهل‌البیت و یطهّرکم تطهیرا» (۵۴)
همانا خداوند می‌خواهد که از شما اهل‌بیت هر پلیدی (احتمالی، شک و شبهه‌ای) را بزداید و شما را چنانکه باید و شاید پاکیزه بدارد.
دوّم: امام حسین‌علیه السلام در پایان وصیت‌نامه‌ای که قبل از حرکت به کربلا نوشتند، به این آیه استناد کردند: «و ما توفیقی الا باللّه علیه توکّلت و الیه اُنیب» (۵۵)
توفیق من جز به (اراده) خداوند نیست که بر او توکّل کرده‌ام و به او روی آورده‌ام.
سوّم: همین که برای فرار از بیعت با یزید، از مدینه به سوی مکه خارج شدند (۲۸ رجب)، این آیه را تلاوت فرمودند: «فخرج منها خائفا یترقّب قال ربّ نجّنی من القوم الظالمین» (۵۶)
آنگاه که (موسی) از آنجا ترسان و نگران بیرون شد و گفت: پروردگارا! مرا از قوم ستمکار نجات بده.
چهارم: شیخ مفیدقدس سره می‌گوید: همین که امام حسین‌علیه السلام به سوی مدینه رهسپار شد، گروه‌هایی از جن و فرشته برای یاری آن حضرت حاضر شدند، امّا امام این آیات را تلاوت فرمودند: «اینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فی بروج مشیّدة» (۵۷)
هرجا که باشید و لو در برجهای استوار سر به فک کشیده، مرگ شما را فرا می‌گیرد.
همچنین آیهٔ: «لَبرَز الّذین کتب علیهم القتل الی مضاجعهم» (۵۸)
کسانی که کشته شدند، در سرنوشت‌شان نوشته شده بود (با پای خویش) به قتلگاه خود رهسپار می‌شدند.
پنجم: همین که امام حسین‌علیه السلام شب جمعه سوم شعبان (قبل از حرکت به کربلا) وارد مکه شدند، این آیه را تلاوت فرمودند: «و لمّا توجّه تلقاء مَدیَن قال عسی ربّی اَن یهدینی سواء السبیل» (۵۹)
و چون رو به سوی مدین نهاد، گفت: باشد که پروردگارم مرا به راه راست راهنمایی کند.
ششم: در مکه همین که با ابن عباس گفتگو می‌کردند دربارهٔ بنی‌امیّه این آیات را تلاوت فرمودند: «انّهم کفروا باللّه و برسوله و لایأتون الصلاة الاّ و هم کُسالی» (۶۰)
آنان به خداوند و پیامبر او کفر ورزیده و جز با حالت کسالت به نماز نپرداخته‌اند....
و همچنین آیهٔ: «یرائون الناس و لایذکرون الله الا قلیلا» با مردم ریاکاری کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌کنند.
و آیهٔ «مذبذبین بین ذلک لا الی هؤلاء و لا الی هؤلاء و من یضلل اللّه فلن تَجِدَ له سبیلا» (۶۱)
در این میان (بین کفر و ایمان) سرگشته‌اند، نه جزو آنان (مؤمنان) و نه جزو اینان (نامؤمنان) و هر کس که خداوند در گمراهی واگذاردش، هرگز برای او بیرون شدنی نخواهی یافت.
و فرمودند: «کلّ نفس ذائقة الموت و انّما توفّون اُجورکم» (۶۲)
هر جانداری چشنده (طعم) مرگ است و بی‌شک در روز قیامت پاداش‌هایتان را به تمامی خواهند داد.
هفتم: در آستانه عید قربان که امام حسین‌علیه السلام از مکه به سوی کربلا حرکت کردند، نماینده یزید در مکه راه را بر حضرت بست، درگیری با تازیانه رخ داد، به امام حسین گفت: می‌ترسم شما میان مردم شکاف بیفکنی!! حضرت این آیه را تلاوت فرمودند: «لی عملی و لکم عملکم انتم بریئون مما اعمل و انا بری‌ء مما تعملون» (۶۳)
عمل من از آن من و عمل شما از آن شما، شما از آنچه من می‌کنم بری و برکنارید و من از آنچه شما می‌کنید بری و برکنارم.
هشتم: همین که در مسیر کربلا خبر شهادت مسلم را شنیدند فرمودند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (۶۴)
کسانی که چون مصیبتی به آنان رسد، گویند: ما از خداییم و به خدا باز می‌گردیم.
نهم: در نزدیکی کربلا همین که حُر به امام گفت: چرا آمده‌ای؟ فرمود: نامه‌های دعوت شما مرا به اینجا آورد، ولی حالا پشیمان شده‌اید و این آیه را تلاوت فرمود: «فمَن نَکَث فانّما یَنکُث علی نفسه» (۶۵)
پس هرکس که پیمان شکند، همانا به زیان خویش پیمان شکسته است.
دهم: در مسیر کربلا همین که خبر شهادت نامه‌رسان خود «قیس‌بن مسهّر صیداوی» را شنید گریه کرد و این آیه را تلاوت فرمودند: «فمنهم مَن قَضی نَحبَه و منهم مَن یَنتَظر و ما بَدّلوا تَبدیلا» (۶۶)
از ایشان کسی هست که بر عهد خویش (تا پایان حیات) به سربرده است و کسی هست که (شهادت را) انتظار می‌کشد و هیچ گونه تغییر و تبدیلی در کار نیاورده‌اند.
یازدهم: همین که فرماندار کوفه (ابن زیاد) نامه رسمی برای حُر فرستاد که راه را بر حسین‌علیه السلام ببندد و او نامه را به امام عرضه داشت، امام این آیه را تلاوت فرمودند: «و جعلناهم ائمّة یدعون الی النار...» (۶۷)
و آنان را پیشوایانی خواندیم که به سوی آتش دوزخ دعوت می‌کنند و روز قیامت یاری نمی‌یابند.
دوازدهم: امام حسین‌علیه السلام در کربلا درباره لشکر یزید برای دخترش سکینه این آیه را تلاوت فرمود: «اِستَحوَذ علیهم الشیطان فاَنساهم ذکر اللّه» (۶۸)
شیطان بر آنان دست یافت، سپس یاد خدا را از خاطر آنان برد.
سیزدهم: در روز عاشورا برای لشکر یزید این آیه را تلاوت فرمود: «فاجمعوا اَمرکم و شُرکائکم ثمّ لایکن امرکم علیکم غُمّة ثمّ اقضوا الیّ و لاتنظرون» (۶۹)
شما با شریکانی که قائلید، کارتان را هماهنگ و عزمتان را جزم کنید، سپس در کارتان پرده‌پوشی نکنید، آنگاه کار مرا یکسره کنید و مهلتم ندهید.
و نیز آیه «انّ ولیّ اللّه الذی نزل الکتاب و هو یتولّی الصالحین» (۷۰)
سرور من خداوند است که (این) کتاب آسمانی را فرو فرستاده است و او دوستدار شایستگان است.
و نیز آیهٔ: «و انّی عذت بربّی و ربّکم ان ترجمون» (۷۱)
و من از شرّ اینکه سنگسارم کنید، به خود و پروردگار شما پناه می‌برم.
و همچنین آیهٔ: «انّی عذتُ بربّی و ربّکم من کلّ متکبّر لایؤمن بیوم الحساب» (۷۲)
من به پروردگار خود و پروردگار شما از (شرّ) هر متکبّری که به روز حساب ایمان ندارد، پناه می‌برم.
پانوشت:
۵۴) احزاب، ۳۳.
۵۵) هود، ۸۸.
۵۶) قصص، ۲۱.
۵۷) نساء، ۷۸.
۵۸) آل‌عمران، ۱۵۴.
۵۹) قصص، ۲۲.
۶۰) توبه، ۵۴.
۶۱) نساء، ۱۴۲ - ۱۴۳.
۶۲) آل‌عمران، ۱۸۵.
۶۳) یونس، ۴۱.
۶۴) بقره، ۱۵۶.
۶۵) فتح، ۱۰.
۶۶) احزاب، ۲۳.
۶۷) قصص، ۴۱.
۶۸) مجادله، ۱۹.
۶۹) یونس، ۷۱.
۷۰) اعراف، ۱۹۶.
۷۱) دخان، ۲۰.
۷۲) غافر، ۲۷.
اوّل: همین که نماینده یزید در مدینه (مروان) تصمیم گرفت که از امام حسین علیه السلام برای یزید بیعت بگیرد، امام فرمود: «ویلک یا مروان فانّک رجس» وای برتو، تو پلید هستی و ما خانواده‌ای هستیم که خداوند در شأن ما فرموده است: «انّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرّجس اهل‌البیت و یطهّرکم تطهیرا» (۵۴)
همانا خداوند می‌خواهد که از شما اهل‌بیت هر پلیدی (احتمالی، شک و شبهه‌ای) را بزداید و شما را چنانکه باید و شاید پاکیزه بدارد.
دوّم: امام حسین‌علیه السلام در پایان وصیت‌نامه‌ای که قبل از حرکت به کربلا نوشتند، به این آیه استناد کردند: «و ما توفیقی الا باللّه علیه توکّلت و الیه اُنیب» (۵۵)
توفیق من جز به (اراده) خداوند نیست که بر او توکّل کرده‌ام و به او روی آورده‌ام.
سوّم: همین که برای فرار از بیعت با یزید، از مدینه به سوی مکه خارج شدند (۲۸ رجب)، این آیه را تلاوت فرمودند: «فخرج منها خائفا یترقّب قال ربّ نجّنی من القوم الظالمین» (۵۶)
آنگاه که (موسی) از آنجا ترسان و نگران بیرون شد و گفت: پروردگارا! مرا از قوم ستمکار نجات بده.
چهارم: شیخ مفیدقدس سره می‌گوید: همین که امام حسین‌علیه السلام به سوی مدینه رهسپار شد، گروه‌هایی از جن و فرشته برای یاری آن حضرت حاضر شدند، امّا امام این آیات را تلاوت فرمودند: «اینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فی بروج مشیّدة» (۵۷)
هرجا که باشید و لو در برجهای استوار سر به فک کشیده، مرگ شما را فرا می‌گیرد.
همچنین آیهٔ: «لَبرَز الّذین کتب علیهم القتل الی مضاجعهم» (۵۸)
کسانی که کشته شدند، در سرنوشت‌شان نوشته شده بود (با پای خویش) به قتلگاه خود رهسپار می‌شدند.
پنجم: همین که امام حسین‌علیه السلام شب جمعه سوم شعبان (قبل از حرکت به کربلا) وارد مکه شدند، این آیه را تلاوت فرمودند: «و لمّا توجّه تلقاء مَدیَن قال عسی ربّی اَن یهدینی سواء السبیل» (۵۹)
و چون رو به سوی مدین نهاد، گفت: باشد که پروردگارم مرا به راه راست راهنمایی کند.
ششم: در مکه همین که با ابن عباس گفتگو می‌کردند دربارهٔ بنی‌امیّه این آیات را تلاوت فرمودند: «انّهم کفروا باللّه و برسوله و لایأتون الصلاة الاّ و هم کُسالی» (۶۰)
آنان به خداوند و پیامبر او کفر ورزیده و جز با حالت کسالت به نماز نپرداخته‌اند....
و همچنین آیهٔ: «یرائون الناس و لایذکرون الله الا قلیلا» با مردم ریاکاری کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌کنند.
و آیهٔ «مذبذبین بین ذلک لا الی هؤلاء و لا الی هؤلاء و من یضلل اللّه فلن تَجِدَ له سبیلا» (۶۱)
در این میان (بین کفر و ایمان) سرگشته‌اند، نه جزو آنان (مؤمنان) و نه جزو اینان (نامؤمنان) و هر کس که خداوند در گمراهی واگذاردش، هرگز برای او بیرون شدنی نخواهی یافت.
و فرمودند: «کلّ نفس ذائقة الموت و انّما توفّون اُجورکم» (۶۲)
هر جانداری چشنده (طعم) مرگ است و بی‌شک در روز قیامت پاداش‌هایتان را به تمامی خواهند داد.
هفتم: در آستانه عید قربان که امام حسین‌علیه السلام از مکه به سوی کربلا حرکت کردند، نماینده یزید در مکه راه را بر حضرت بست، درگیری با تازیانه رخ داد، به امام حسین گفت: می‌ترسم شما میان مردم شکاف بیفکنی!! حضرت این آیه را تلاوت فرمودند: «لی عملی و لکم عملکم انتم بریئون مما اعمل و انا بری‌ء مما تعملون» (۶۳)
عمل من از آن من و عمل شما از آن شما، شما از آنچه من می‌کنم بری و برکنارید و من از آنچه شما می‌کنید بری و برکنارم.
هشتم: همین که در مسیر کربلا خبر شهادت مسلم را شنیدند فرمودند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (۶۴)
کسانی که چون مصیبتی به آنان رسد، گویند: ما از خداییم و به خدا باز می‌گردیم.
نهم: در نزدیکی کربلا همین که حُر به امام گفت: چرا آمده‌ای؟ فرمود: نامه‌های دعوت شما مرا به اینجا آورد، ولی حالا پشیمان شده‌اید و این آیه را تلاوت فرمود: «فمَن نَکَث فانّما یَنکُث علی نفسه» (۶۵)
پس هرکس که پیمان شکند، همانا به زیان خویش پیمان شکسته است.
دهم: در مسیر کربلا همین که خبر شهادت نامه‌رسان خود «قیس‌بن مسهّر صیداوی» را شنید گریه کرد و این آیه را تلاوت فرمودند: «فمنهم مَن قَضی نَحبَه و منهم مَن یَنتَظر و ما بَدّلوا تَبدیلا» (۶۶)
از ایشان کسی هست که بر عهد خویش (تا پایان حیات) به سربرده است و کسی هست که (شهادت را) انتظار می‌کشد و هیچ گونه تغییر و تبدیلی در کار نیاورده‌اند.
یازدهم: همین که فرماندار کوفه (ابن زیاد) نامه رسمی برای حُر فرستاد که راه را بر حسین‌علیه السلام ببندد و او نامه را به امام عرضه داشت، امام این آیه را تلاوت فرمودند: «و جعلناهم ائمّة یدعون الی النار...» (۶۷)
و آنان را پیشوایانی خواندیم که به سوی آتش دوزخ دعوت می‌کنند و روز قیامت یاری نمی‌یابند.
دوازدهم: امام حسین‌علیه السلام در کربلا درباره لشکر یزید برای دخترش سکینه این آیه را تلاوت فرمود: «اِستَحوَذ علیهم الشیطان فاَنساهم ذکر اللّه» (۶۸)
شیطان بر آنان دست یافت، سپس یاد خدا را از خاطر آنان برد.
سیزدهم: در روز عاشورا برای لشکر یزید این آیه را تلاوت فرمود: «فاجمعوا اَمرکم و شُرکائکم ثمّ لایکن امرکم علیکم غُمّة ثمّ اقضوا الیّ و لاتنظرون» (۶۹)
شما با شریکانی که قائلید، کارتان را هماهنگ و عزمتان را جزم کنید، سپس در کارتان پرده‌پوشی نکنید، آنگاه کار مرا یکسره کنید و مهلتم ندهید.
و نیز آیه «انّ ولیّ اللّه الذی نزل الکتاب و هو یتولّی الصالحین» (۷۰)
سرور من خداوند است که (این) کتاب آسمانی را فرو فرستاده است و او دوستدار شایستگان است.
و نیز آیهٔ: «و انّی عذت بربّی و ربّکم ان ترجمون» (۷۱)
و من از شرّ اینکه سنگسارم کنید، به خود و پروردگار شما پناه می‌برم.
و همچنین آیهٔ: «انّی عذتُ بربّی و ربّکم من کلّ متکبّر لایؤمن بیوم الحساب» (۷۲)
من به پروردگار خود و پروردگار شما از (شرّ) هر متکبّری که به روز حساب ایمان ندارد، پناه می‌برم.
پانوشت:
۵۴) احزاب، ۳۳.
۵۵) هود، ۸۸.
۵۶) قصص، ۲۱.
۵۷) نساء، ۷۸.
۵۸) آل‌عمران، ۱۵۴.
۵۹) قصص، ۲۲.
۶۰) توبه، ۵۴.
۶۱) نساء، ۱۴۲ - ۱۴۳.
۶۲) آل‌عمران، ۱۸۵.
۶۳) یونس، ۴۱.
۶۴) بقره، ۱۵۶.
۶۵) فتح، ۱۰.
۶۶) احزاب، ۲۳.
۶۷) قصص، ۴۱.
۶۸) مجادله، ۱۹.
۶۹) یونس، ۷۱.
۷۰) اعراف، ۱۹۶.
۷۱) دخان، ۲۰.
۷۲) غافر، ۲۷.
