کشور نیجریه با جمعیتی قریب به ۱۸۰ میلیون نفر ، تقریباً ۱۸ درصد جمعیت کل آفریقا را تشکیل میدهد. در این کشور، ترکیب جمعیت مسلمانان و مسیحیان نزدیک به هم است، و این واقعیت جمعیتی، خود شرایط پرتنشی را برای یک برخورد بزرگ دینی در این کشور می تواند ایجاد کند.
بوکو حَرام (Boko Haram) - به زبان هوسه به معنی تحصیل غربی حرام است - با نام رسمی عربی ، جماعة أهل السنة للدعوة و الجهاد ، یک گروه مسلح و تندرو اسلامی در کشور نیجریه است که خواستار تعطیلی تمامی مدارس نوین و تحمیل قانون شریعت بر تمامی ۳۶ ایالت نیجریه است.
قوانین شریعت اسلامی از سال ۲۰۰۰ میلادی در شمال نیجریه اجرا میشود ولی شورشیان اسلامی از جمله گروه خودخوانده طالبان نیجریه و گروه «بوکو حرام» خواهان اجرای قوانین اسلامی در سراسر نیجریه هستند.
پس از حوادث 11 سپتامبر سال 2001، مردی30 ساله به نام "محمد یوسف" یک گروه مذهبی در مایدوگوری، مرکز استان بونو تاسیس کرد. یوسف که دروس الهیات را در عربستان فراگرفته بود، بعدها به سمت سلفیگری گرایش پیدا کرد. او اعتقاد داشت ، الگوی آموزشی غرب که در نیجریه جریان دارد ، ریشه تمام مشکلات کشور است ؛ این گروه به سرعت جنبه سیاسی به خود گرفت و مخالفت شدیدش با دولت عمر یارادوا، رئیس جمهور سابق نیجریه را علنا نشان داد.
در سال ۲۰۰۴ پس از درگیری با دولت وقت ، به "کاما" در ایالت یوبه نقل مکان کردند . این گروه در آنجا پایگاهی به نام «افغانستان» بر پا کرد . محمد یوسف به شدت با دموکراسی، آموزشِ سکولار و دانش مخالف است . او سلفی است و به شدت تحت تاثیر نظرات "ابن تیمیه" است. با کشته شدن وی در سال ۲۰۰۹، فرد دیگری به نام "ابوبکر شکوه" رهبر این گروه شده است.
در فاصله سالهای 2004 تا 2006، درگیریهای شدیدی میان شبه نظامیان بوکوحرام و نیروهای امنیتی شکل گرفت؛ در واقع این نیروها تلاش کردند مانع از کنترل بیشتر مدارس و مراکز عمومی از سوی این گروه شوند.
در سال 2006، محمد یوسف اعلام کرد اجرای شریعت هدف اصلی بوکوحرام است.
جالب اینکه ، او بارها به اتهام تجمعات غیرقانونی و اخلال در نظم عمومی دستگیر شد ، اما هیچگاه در دادگاه متهم نشد!
بعدها تعدادی از رهبران و فرماندهان بوکوحرام به منظور کسب تجربه و آموزش های لازم، نیجریه را ترک کرده و به القاعده در مغرب اسلامی و الشباب ملحق شدند.
در ژوئیه 2010 یکی از این رهبران به نام " ابوبکر شکوه"، در پیامی ویدئویی خود را رهبر بوکوحرام معرفی کرد و خواستار مبارزه علیه سیاست مداران، نیروهای پلیس و به خصوص مسیحیان شد.شکوه از همان ابتدا خود را تهدیدی برای آمریکا اعلام کرده بود !!!
شکوه به نیجریه بازگشت و در سپتامبر 2010 حمله گستردهای را به زندان بائوچی انجام داد که در نتیجه آن صدها عضو زندانی بوکوحرام فرار کردند.
با وجود تمایل "گودلاک جاناتان"، رئیس جمهور جدید برای مذاکره ، بوکوحرام به اقدامات مسلحانه خود ادامه داد.
**** نگاهی به جنایات
بمب گذاری انتحاری علیه دفتر سازمان ملل در ابوجا در 26 اوت 2011 و حمله به منطقه مسیحی نشین داماتورو با 130 کشته، از جمله اقدامات تروریستی بوکوحرام بود.
این گروه تاکنون با حملات متعددی به بانکها و رستورانها و فروشگاههای بزرگ دست به کشتارهای بیرحمانه ای زده است.
در حال حاضر خبر تكاندهنده گروگانگیری دختران نیجریه و فروش آنها به عنوان برده ، پس از گذشت سه هفته از وقوع این ماجرای تلخ ، سرخط اخبار روز جهان است.
در سالهای اخیر و با مصونیت كامل از هرگونه مجازات ، خشونت های بی رویه و غیر قابل بیان بوكو حرام در آفریقا ، به قیمت جان هزاران انسان بیگناه ، تمام شده است .
تنها در سال جاری ، بیش از 2،000 نفر در ارتباط با خشونت های این گروه ، کشته شده اند. اما تعیین واقعی حجم خشونت های این گروه كار بسیار سختی است .
بوکو حرام چندین حمله بزرگ را در سال های اخیر، از جمله بمب گذاری های مرگبار و قتل عام 44 معلم و دانش آموز پسر در ایالت یوبه (در ماه سپتامبر 2013 ) مرتکب شده است.
تاكنون هزاران نفر نیز در خشونت های مربوط به شورش این گروه و درگیری با نیروهای دولت نیجریه کشته شده اند، اما آمارهای دقیقی از میزان كشته شدگان در دست نیست .
*** جریان تروریستی که به مسلمانان نسبت داده شده بود
رسانه ها در ابتدا ، جریان های تروریستی را به گروه های مسلمانان نسبت می دادند و تلاش داشتند مسیحیان را قربانیان خشونت مسلمانان جا زنند ، اما آنچه مسلم است این است كه اكثر كشته شدگان در سالهای اخیر همگی مسلمانان بوده اند!
این گروه در ابتدا ، جنبش مسالمت آمیز خود را در پاسخ به فقر و فساد دولت آغاز كرد و سرنگونی دولت ملی از اهداف اولیه این گروه نبوده است . در سال های اولیه، رهبران بوکو حرام رابطه صمیمی با دولت بورنو داشتند نه دولت فدرال !
"برای مثال، یوسف شخصا یكی از اعضای کمیته اجرای شریعت دولت بورنو بود. اکثر رهبران بوکو حرام بخشی از اراذل و اوباش سیاسی بودند كه توسط سیاستمداران برای مقابله با رقبای خود در سال 1999 و انتخابات سال 2003 استفاده ابزاری شده بودند .
لازم به ذکر است که ، نام این گروه ، به معنای "آموزش غربی گناه است" ، نیست . دکتر پل نیومن، متخصص زبان هوسا ، معادل كلمه بوكو را در انگلیسی "تقلب" یا " غیرقابل اعتماد" می داند .هرچند اكثر علمای اسلامی در مایدوگوری آشکارا با آموزه های یوسف مخالفت كرده اند ، اما یوسف مشکلات پیش روی مردم نیجریه را با آموزش و پرورش غربی مرتبط میداند.
با توجه به این بخش از موعظه یوسف، رسانه ها نام این گروه را به معنی "آموزش و پرورش غربی گناه است" تفسیر كرده اند بر اساس این فرض که بوکو از کلمه انگلیسی "كتاب" مشتق شده است . ! ( این رفتار نوعی دشمن نشان دادن یوسف با غرب تلقی می گردد ) روزنامه نگاری به نام دن مورفی در مورد رفتار عامدانه مرکز ملی مبارزه با آمریکا و پاملا گلر فعال ضد اسلام در انتشار ترجمه اشتباه از این واژه پرده برداشته است . بر همین اساس ، آنها ، این فرایند ضد انسانی را عامدانه به نام گروه مسلمانان ، و آموزش دختران نسبت دادند.
کارهای اولیه یوسف در این گروه ، هم از بعد اخلاقی و هم جلب حمایت مالی در میان بخش های دولتی، و همچنین برخی از بازیگران سیاسی موفق عمل كرده است .
"گودلاک جاناتان" رئیس جمهور نیجریه می گوید ، در حال حاضر اعضای بوکو حرام در رده های بالایی دولت نیجریه و اجرای قانون حضور دارند .
پس از مرگ "یوسف" و دستگیری همزمان صدها نفر از اعضای گروه ، بوکو حارم پراکنده شد .حتی زمانی که او زنده بود ، یوسف "کنترل کامل بر گروه نداشت، و پس از اعدام ، پیروان او حداقل در پنج بخش مجزا پراكنده شدند .
**** آدم ربایی یك اهرم فشار و نفوذ برای بوكو حرام تلقی میگردد
آدم ربایی اخیر از مدرسه دختران در شهر چیبوک هرچند یک تراژدی به تمام معنا است، اما یک حرکت تاکتیکی توسط این گروه است.
بوکو حرام در پی القای ترس در بین مردم است ، مبنی بر اینكه دولت ملی دیگر قادر به محافظت از مردم نیجریه نیست و اینكه بتواند از این طریق وجهه دولت را در بین افكار عمومی تضعیف كند و شرایط را برای دخالت بین المللی نیروهای همیشه مدافع حقوق بشر فراهم آورد !
به عبارتی دیگر ، آدم ربایی یك اهرم فشار و نفوذ برای بوكو حرام تلقی میگردد .
سه ماه قبل از ربودن دختران، جنگل بوکو حرام [جنگل Sambia، مخفیگاه بوکو حرام] زیر بمباران ارتش نیجریه بود . گروگانگیری دختران كه به توقف بمباران منجر شد ، به بوکو حرم یک فرصت دوباره برای گرفتن باج و عفو داده است .
*** آدم ربایی بوکو حرام توجیه حضور نظامی آمریکا در آفریقا یا غارت این قارۀ غنی !
اخیرا ایالات متحده آمریکا مشاوران نظامی و امنیتی خود را برای کمک به نجات دختران ربوده شده و همكاری با دولت رئیس جمهور گودلاک جاناتان به نیجریه فرستاده است. انگلیس نیز نیروهای امنیتی خود را در كنار واشنگتن برای حضور نظامی در این كشور ، اعزام كرده است .
جان کری در روز جمعه، وزیر خارجه ایالات متحده اظهار داشت : "تیم درون سازمانی ما ، آمریكا و انگلیس ، مشتركا برای كمك به دولت رئیس جمهور گودلاک جاناتان برای بازگرداندن دختران ربوده شده ، در نیجریه حاضر و تا تحقق این امر به فعالیت خود را ادامه خواهند داد ."
پیشتر درخواست واشنگتن برای انجام عملیات نظامی و اطلاعاتی از نیجریه بارها و بارها رد شده بود ، اما این بحران انسانی ، یک فرصت طلایی برای آمریکا در تامین امنیت و سفت كردن جای پا خود در کشور غنی از نفت، و بزرگترین اقتصاد آفریقا است. این نقشه نیز ، بخشی از تلاش های واشنگتن برای ایجاد یک رشته از پایگاه های نظامی در سراسر شاخ آفریقا، ساحل و غرب آفریقا است.
این حرکت حساب شده در راستای "محور آفریقا" با هدف تامین امنیت و کنترل منابع معدنی و انرژی عظیم این قاره و متعاقبا حذف چین از آفریقا است.
چین در حال حاضر با پیشی گرفتن از ایالات متحده به عنوان مهمترین شریک تجاری آفریقا در بخش معدن ، انرژی و سرمایه گذاری در زیرساخت های بزرگ در این قاره محسوب می شود . ایالات متحده از شعار "جنگ علیه تروریسم" برای توجیه مداخلات خود در شمال آفریقا، ساحل و در حال حاضر در غرب آفریقا، در كشور نیجریه ، استفاده ابزاری می كند .
این بار گروه بوکو حرام، نیروهایی که پیشتر ایالات متحده و ناتو در لیبی به عنوان یک نیروی زمینی پروکسی در جنگ برای سرنگونی قذافی از آن حمایت می كردند، اكنون برای توجیه مداخله نیروهای نظامی ایالات متحده مسلح و تروریست بودن آن، بهترین بهانه می باشد .
قدرت های بزرگ اروپایی که زمانی حکومت بخش های بزرگی از آفریقا را در اختیار داشتند ، دیگر منابع نظامی برای از سرگیری کنترل متصرفات استعماری سابق خود را ندارند، به همین دلیل آنها از مداخلات نظامی آمریکا در آفریقا، مانند لیبی، مالی، نیجر و جمهوری آفریقای مرکزی ، به عنوان ابزاری برای تامین منافع خود ، استقبال می كنند .
براساس همین منافع ژئواستراتژیک آمریکا ، در سال 2008 دولت بوش به راه اندازی فرماندهی ایالات متحده در آفریقا (AFRICOM) مبادرت كرد . دولت اوباما نیز در ادامه همین سیاست فرماندهی آفریكام را توسعه داد ؛ افزایش حدود 5000 پرسنل در 38 كشور آفریقایی!
ایالات متحده در حال حاضر در مقایسه با مداخله نظامی سال 1993 در سومالی ، نیروی نظامی بیشتری در آفریقا دارد .
آفریكام با پوشش "انسان دوستانه" ، قادر به نفوذ در سیاست داخلی و خارجی کشورهای آفریقایی، است .
از آنجا که هیچ کشور آفریقایی مایل به میزبانی كامل از یک پایگاه ایالات متحده نشده است، مقر آفریکام AFRICOM در اشتوتگارت آلمان است. به گفته فرمانده آفریکام ژنرال دیوید رودریگز ، این فرماندهی در سال گذشته 546 "فعالیت" نظامی را در این قاره انجام داده است.
ارتش ایالات متحده در آفریقا در حدود 80 درصد از فعالیت های آفریكام شركت داشته است .
فعالیت های این فرماندهی ، حداقل در 49 كشور از 54 کشور آفریقایی (به استثنای مصر) در 2012 و 2013 در محدوده عملیات ویژه ، حمله به نیروهای پروکسی و آموزش نیروهای امنیتی کشورهای میزبان ، گسترده شده است . نیروهای نظامی ایالات متحده 29 موافقت نامه برای استفاده از فرودگاه های بین المللی آفریقا به عنوان مراکز سوخت گیری ، در اختیار دارند !
در ژانویه 2013، باراک اوباما، رئیس جمهور اعلام کرد که با دولت نیجریه ، برای اعزام 250 تا 300 پرسنل نظامی، از جمله خلبانان و خدمه امنیتی و نگهداری به نیجر ، توافق نامه امضاء کرده است .
در حال حاضر از فرودگاه های بین المللی برای عملیات هواپیماهای بدون سرنشین ، نظارت هوایی از تمام کشورهای شمال آفریقا و جنوب و انجام حملات هوایی علیه مخالفان ساختگی ، استفاده میشود .
**** بوکو حرام، بخشی از پروژه جهانی القاعده
به نظر تحلیلگران، بوکو حرام، بخشی از پروژه جهانی القاعده در مغرب است.
این شبکة جهانی ترور گرچه اشکال و انواع گوناگون دارد، اما یک ریشه مشترک داشته و آن تکفیر و ترور است.
کشورهایی که در شکلگیری گروههای ترور در افغانستان و سپس عراق و سوریه دست داشتهاند و آنها را تجهیز اعتقادی و اقتصادی و نظامی کردهاند اکنون در این جنایات شریک هستند.
آنچه مسلم است این است كه ، ماموریت ویژه آفریكام ،" پیشبرد منافع امنیت ملی ایالات متحده " در این قاره است .
بر اساس گزارش سال 2013، نیروهای آمریکایی در نیجر، اوگاندا، غنا، مالاوی، بروندی، موریتانی، آفریقای جنوبی، چاد، توگو، کامرون، سائوتومه و پرینسیپ، سیرالئون، گینه، لسوتو، اتیوپی ، تانزانیا، و جنوب سودان وارد و در پیشبرد منافع منطقه ای آمریكا فعالیت داشته اند .
ارتش ایالات متحده 128 "فعالیت نظامی" مجزا در 28 کشور آفریقایی بین ماه های ژوئن و دسامبر سال 2013 انجام داده است.
در حال حاضر ایالات متحده با ارسال مشاوران نظامی و ایجاد پایگاه های هواپیماهای بدون سرنشین در بدنه ارتش نیجریه نفوذ كرده اند .
**** حال دولت نیجریه باید چه كند؟
آخرین حادثه آدم ربایی، تا حدودی به دلیل جزئیات هولناک این حادثه ، مانند فروش دختران و ازدواج های اجباری ، به نوعی فشار بر سیاستگذاران نیجریه و دولت های بین المللی برای دخالت در این كشور تلقی میگردد.
چندی پیش ، باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده یک تیم از کارشناسان نظامی و اجرای قانون را برای كمك رسانی در یافتن دختران به این كشور اعزام خواهد کرد!
برخی این اقدام آمریكا را، ورود واشنگتن به جبهه ای جدید برای نظامی گری ایالات متحده می دانند . برخی نیز بر این باورند که بهترین گام بعدی برای دولت نیجریه ، شرکت در مذاکرات با رهبران بوکو حرام است !
مشکلاتی که دولت نیجریه در مبارزه با بوکو حرام و تضمین امنیت شهروندان با آن مواجه است یك مشكل چند لایه است ، و سرخوردگی بسیاری از مردم نیجریه با نحوه برخورد دولت با وضعیت فعلی را می توان به عنوان سناریوی جدید تغییر رژیم در این کشور دانست .
اقدام نظامی ایالات متحده نه تنها به بهبود اوضاع منجر نخواهد شد بلكه تنها به گسترش و حفظ قدرت نظامی ایالات متحده کمک خواهد شد و در این راستا چه بهانه ای بهتر از نجات مردم نیجریه از گروه تروریستی بوكو حرام !
پیدایش گروه هایی مانند بوکو حرام ، قطعا ریشه در دسیسه های خارجی به منظور تحریف چهره واقعی اسلام و فراهم آوردن زمینه حضور نظامی در کشورهای هدف و متعاقبا اجرای نقشه غارت آفریقا دارد .
و این بار نیجریه قربانی جدید امپرالیسم است .
گزارش از سید مجید حسینی
منابع:
http://www.policymic.com/articles/89069/everything-you-need-to-know-about-boko-haram-the-group-kidnapping-nigerian-girls
http://www.torontosun.com/2014/05/07/5-brutal-attacks-linked-to-nigerian-terror-group-boko-haram
http://www.wsws.org/en/articles/2014/05/10/nige-m10.html
http://www.compareafrique.com/dear-americans-hashtags-wont-bringbackourgirls-might-actually-making-things-worse/?wpmp_tp=1
انتهای پیام/