هنوز پاسخ قانع کننده‌ایی به دلیل خروج نخبگان از کشور داده نشده است

به گزارش خبرنگار دانشگاهی باشگاه خبرنگاران؛ بحث خروج نخبگان از کشور جهت ادامه تحصیل در دانشگاههای خارجی و همچنین عدم برگشت این دسته از دانشجویان نخبه که می‌توانند در روند آموزشی و علمی کشور خودمان امروزه موثر باشند یکی از مشکلاتی است که این چند ساله بسیار مطرح شده است تا حدی که برخی از مسولان این امر را یک برقراری مثبت ارتباط با کشورها و دانشگاه‌های مختلف بیان کرده‌اند چنانچه مطرح شده که این دانشجویان همچون دانشجویان خارجی که به کشور ما از کشورهای مختلف جهت تحصیل مراجعه می‌کنند از کشور خارج می شوند تا به تحصیل و در نهایت اندوختن علم بپردازند و سپس به کشور برگردند، غافل از آنکه از کشور ما نخبگان خارج می‌شوند و از کشورهای دیگر نخبه‌ایی وارد کشور ما نمی‌شود اصلا اینطور بگویم که شاید تعداد بسیار زیادی از دانشجویانی که به کشور ما جهت ادامه تحصیل وارد می‌شوند از کشورهایی چون افغانستان و پاکستان و کشورهای همسایه هستند که اغلب هم جهت ادامه تحصیل در کشور ما با رضایت کامل می‌مانند اما دانشجویان "نخبه "ایرانی از کشور خارج و انها دیگر به دلایل مختلف علمی به کشور برنمی‌گردند چنانچه آمار و اخبار منتشر شده در این رابطه بسیار زیاد است و از ان جمله می توان به برخی از این آمارها اشاره کرد:

( شاگرد اول دوره لیسانس رشته صنایع غذایی دانشگاه شهید بهشتی بوده و الان هفت سالی می شود که برای ادامه تحصیل، زندگی، کار و آینده از ایران خارج شده است. می‌گوید دوستانش هم مثل او همگی از کشور خارج شده‌اند و نمی‌خواهند دیگر برگردند. راضیه دلیل رفتنش را اینگونه بیان می کند: «میخواستم جایی برم که براشون مدرک و تخصص مهم باشه و مدرک گرایی الکی وجود نداشته باشه. جایی برم که به مدرک، تخصص و مهارت آدم احترام بذارند و یا این آمار که بیان دارد ۶۴ درصد دانش‌آموزان ایرانی مدال‌آور المپیاد طی ۱۴ سال گذشته از ایران مهاجرت کرده‌اند. این رقم تنها بخشی از میزان واقعی خروج نخبگان از ایران را نشان می‌دهد. اما مشکل این جاست که این روند رو به افزایش است و بیشترین تقاضای خروج متعلق به دانشجویانی است که سال‌ها برای‌شان هزینه شده است یعنی  دانشجویان دوره دکترا.

و یا برای نمونه می‌توان به این مصاحبه اشاره کرد که  عبدالوحید فیاضی، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، گفته است که این کمیسیون  موضوع خروج ۱۰ هزار و ۵۰۰ دانشجو از کشور در سال ۱۳۹۲ را در دستور کار قرار داده است. این نماینده مجلس عامل اصلی ترک کشور از سوی دانشجویان را "سختگیری‌های زیادی” عنوان کرده است که دانشجویان برای ورود به مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های داخل کشور با آن روبرو هستند.



عبدالوحید فیاضی افزون بر محدودیت‌های پذیرش در مقاطع تحصیلات تکمیلی، عدم وجود برخی رشته‌ها در دانشگاه‌های داخل کشور را نیز دیگر عامل دخیل در خروج دانشجویان از ایران و ادامه تحصیل در کشورهای دیگر دانسته است.

 به گفته وی، خروج دانشجویان علاوه بر خروج ارز از کشور، موجب "تأثیرپذیری فرهنگی آنها در زمان حضور در خارج از کشور” نیز می‌شود.

بنابراین گزارش: البته از این گونه مصاحبه‌ها و یا دانشجویانی(نخبه ) که به دلایل مختلف از کشور به دلیل ادامه تحصیل خارج می شوند اندک نیست چنانچه برخی از دانشجویان دانشگاههایی چون صنعتی شریف و تهران نیز به این امر تاکید کرده و از کشور خارج می‌شوند‌، مسئولان دولت جدید باید به این نکته توجه کنند که خروج نخبه از کشور یعنی خسارت مالی چنانچه آمارها حاکی از آن است که در سال گذشته ۱۵۰ هزار دانشجو تقاضای خروج از کشور را کرده‌اند که بیشترشان دانشجوی دوره دکترا هستند. خروج این شمار از دانشجویان معادل ۱۵۰ میلیارد دلار خسارت به ایران وارد می‌کند.

براساس این گزارش: به صحبت‌های وزیر علوم نیز می توانم اشاره کنم رضا فرجی‌دانا، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دانشگاه رفسنجان به آماری دیگر اشاره کرد. او گفت که جمعیت ایران نسبت به سال ۱۳۵۷ یعنی ۳۵ سال پیش دو برابر، ولی شمار دانشجویان ۲۵ برابر شده است وی به فقر و کمبود امکانات به عنوان یکی از بزرگترین مشکلات پیش روی دانشجویان اشاره کرد. اما گفت:«با همت خیرین و مسئولان زیرساخت‌ها فراهم شده و امروز بسیاری از جوانان و علاقمندان به علم و تحصیل موفق به ادامه تحصیل شده‌اند. همچنین وی از امکان تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در رشته های مختلف و مورد نیاز در ایران سخن گفت و برای نشان دادن خوبی امکانات آموزشی در ایران به تعداد مقالات منتشر شده درمجلات معتبر کشوری و بین‌المللی اشاره کرد.

براساس این گزارش: باید به این نکته اشاره کنم که اگر امکانات خوب است پس این آمارهای خروج نخبگان از کجا آمده و بیانگر چه امری است: حدود 10 هزار و 500 نفر از تعداد 15 هزار و در سال گذشته جهت تایید مدارک آنها جهت خروج از تائید شده و، قصد خود از خروج کشور را ادامه تحصیل عنوان کردند.

محمدحسن یوسفی مدیر کل امور دانشجویان داخل وزارت علوم گفت: در سال گذشته ۳۱ هزار و ۳۳۷ تائید مدرک صورت گرفته که ۱۵ هزار و ۱۳۲ تائید مدرک از طریق سامانه سازمان امور دانشجویان بوده است.

وی افزود: از ۱۵ هزار و ۱۳۲ تائید مدرک صورت گرفته تعداد 1465 مدرک مربوط به فارغ التحصیلان دانشگاه تهران، ۹۵۲ مدرک مربوط به فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی امیرکبیر و ۶۵۰ مدرک مربوط به فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف بوده است چنانچه براساس ارزیابی کلی حدود 10 هزار و 500 نفر از تعداد 15 هزار و 132 نفر قصد خود از ترجمه مدرک را ادامه تحصیل و یک هزار و 500 نفر قصد خود را اقامت در کشور خارجی عنوان کردند. و یا رضا فرجی دانا، وزیر علوم اعلام کرد: « هر سال 150 هزار نفر از نخبگان ایران، کشور را ترک می‌کنند.» این یعنی ماهی 12 هزار و 500 نفر یا روزی 410 نفر از نخبگان کشور بدون قصد بازگشت به خارج سفر می‌کنند. سفر بدون بازگشتی که به گفته وزیر علوم، باعث می‌شود «سالانه 150 میلیارد دلار» به کشورهای دیگر کمک کنیم و خودمان ضرر ببینیم؛ یعنی برای هر یک دانش آموخته مهاجرت کرده، یک میلیون دلار. ضرری که باعث شده ایران در زمینه فرار مغزها در میان کشور های دنیا در رتبه دوم قرار گیرد.

در ادامه به سراغ مجلس آرا مدیر کل امور دانش آموختگان خارج وزارت علوم رفتیم و پیگیر این امر بودیم وی در ابتدا به تعداد مدارک ارائه شده از سوی دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور مشغول تحصیل بوده و جهت ارزیابی مدارک خود به سازمان امور دانشجویان وزارت علوم مراجعه کرده اند اشاره کرد و گفت: 3هزار و 950 دانش آموخته ایرانی که در دانشگاههای خارج از کشور مشغول تحصیل بوده‌اند در سال 92 مدارک خود را جهت ارزیابی به این سازمان ارائه داده‌اند.

وی افزود: هزار و 100دانشجوی ایرانی از کشور مالزی، 500 دانشجویی فارغ التحصیل از کشور هندوستان، 443 دانشجوی فارغ التحصیل از کشور انگلیس، 222دانشجوی فارغ التحصیل از کشور آمریکا  ، 164 دانشجوی فارغ التحصیل از کشور کانادا مدارک خود را جهت ارزیابی به سازمان ارائه داده‌اند البته نمی توان گفت که این دانشجویان به طور حتمی در کشور مان باقی می‌مانند یا نه‌، ولی ارائه مدرک جهت ارزیابی در سازمان امور دانشجویان دلیل محکمی بر ماندن این افراد در کشور است.

مجلس آرا تصریح کرد: نمی‌توان به طور قطع بیان کرد که دانشجویانی که از کشور خارج می شوند دیگر به کشور برنمی‌گردنند چنانچه اخیرا یکی از دانشجویان ایرانی که فارغ التحصیل از دانشگاه آمریکا است طی ارسال ایمیلی خواستار برگشت به کشور بوده و این برای خود من نیز جالب و نکته قابل توجه‌ایی را داشته است.

در ادامه این گزارش آمده است: باید به این نکته اشاره کنم که مسئولان جامعه ایران به این نکته توجه داشته باشند که خروج افراد تحصیلکرده و جوان خسارتهای مالی، جمعیتی و در نهایت شاید عقب افتادگی علمی را در طولانی مدت در پی داشته باشد و به دنبالب راهکاری موثر در این رابطه باشند.

انتهای پیام/