به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران زنجان ؛بناي رختشويخانه در قلب بافت تاريخي شهر كه منطبق بر حصار مي باشد در منطقه پرتراكم مسكوني، موسوم به عباسقلي خان و محل معروف به باباجمال چوقوري (گودال بابا جمال) و در سال ۱۳۴۵ ه‍.ق احداث شده است. بانوان شهر لباس و رخت خود را در آن محل می‌شستند.

مجموعه تاريخي رختشويخانه در سال 1319 در دفتر انديكاتور اداره ثبت اسناد و املاك زنجان به ثبت رسيده، زمين اين بنا در سال 1347 هجري قمري مطابق با 1307 هجري شمسي توسط علي اكبر توفيقي رئيس بلديه شهر (شهردار) زنجان از باقرخان امجد نظام به قيمت 185 تومان خريداري شده است.

محل موصوف قبل از احداث رختشويخانه با هرز آبهاي سطحي مملو و به بابا جامال چوقوري (گودال بابا جمال) معروف بوده است.

اين بنا توسط دو برادر به نام هاي مشهدي اكبر (معمار) و مشهدي اسماعيل (بنا) در مدت 15 ماه به اتمام رسيده و سنگهاي آن ازمعدن سنگ روستاي اژدهاتو استخراج و پس از حجاري توسط كاري هاي بلديه (شهرداري) به محل بنا حمل شده است.

متولي رختشويخانه توسط رئيس بلديه گمارده مي شد و ساليان متمادي شخصي به نام اصغرخان بوده كه عيال ايشان به نام معصومه خانم مديريت آن را برعهده داشته است.

از نظر تشابه کاربری چنین بنایی در هیچ قسمتی از ایران به این شکل دیده نشده ولی از نظر معماری با مسجد عباسقلی خان و دروازه ارگ قابل مقایسه‌است این بنا به طور عام‌المنفعه و شبانه‌روزی بوده است.

مشخصات بنا

آب این محدوده که دارای فضاهای متعددی است از قنات قلعچه حاجی میربهاالدین تامین می‌شد. فضاهای این مجموعه را می‌توان به دو بخش مدیریت رخت‌شوی‌خانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم کرد. حیاط محوطه‌ای است به شکل مربع و مستطیل به میزان ۴۰۰ متر مربع (۳۲×۱۲ متر) شامل درختکاری و فضای سبز، و اعیانی آن در جبهه شمالی محوطه به مقدار ۶۰ متر مربع شامل دو اتاق و یک ورودی است که این ورودی فضاهای محوطه، سرایداری و محل شستشوی رخت را به همدیگر متصل می‌نماید. پلان و نمای این واحد مسکونی، دارای بار فرهنگی بوده و به سبک معماری سنتی شناخته شده زنجان احداث گردیده‌است.

خزینه این رخت‌شوی‌خانه ۱۷ متر طول ۵۵/۱۱ متر عرض و حدود ۸ متر ارتفاع دارد فضایی شبیه تراس مشرف به فضای رخت‌شوی‌خانه وجود دارد که به عبارتی می‌توان آن را شاه‌نشین و محل مدیریت نامید. محل ورودی بنا به شبکه ارتباطی کوچه‌های شهر را پیدا می‌کرد.

از معماری این فضا چنین استنباط می‌شود که معمار آشنایی کاملی به شیوه سنتی داشته که توانسته‌است با کمک قوس‌ها و نورگیرها فضای دل‌انگیزی را در قسمت بالای انبار سالن اصلی رخت‌شوی‌خانه و تردد افراد را انجام می‌داده‌است./س