با اینکه بازار پوشاک داخلی مملو از پوشاک خارجی است، سوال اینجا است که چه دلایلی سبب کاهش 86 درصدی واردات قانونی پوشاک به کشور شده است.

افزایش نرخ ارز زمینه ساز کاهش واردات رسمی

بی تردید اولین دلیلی که باعث شده تا واردات پوشاک به صورت رسمی به کشور کاهش یابد را باید در افزایش نرخ ارز جستجو کرد. در این زمینه دو دلیل قابل ذکر است: اول، افزایش نرخ ارز در بازار، نرخ ارز در بازار در 9ماهه اول سال 92، به نسبت 9 ماهه اول سال 91 با افزایش روبرو بوده است. دومین دلیل در این زمینه این است که در پاییز سال گذشته مشکلاتی که در زمینه تخصیص ارز به کالاهای وارداتی بوجود آمد سبب شد تا وزارت صنعت، معدن و تجارت کالاهای وارداتی را برای تخصیص ارز بر اساس اولویت، تقسیم بندی کند.

در این تقسیم بندی پوشاک در اولویت 10 قرار گرفت. معنای قرار گرفتن در اولویت 10 این بود که به پوشاک نه تنها ارز با نرخ مرجع یا همان نرخ 1226 تعلق نمی گیرد. اما از آنجا که پوشاک در اولیت 10 قرار گرفته بود، نه تنها از دریافت این ارز هم محروم ماند ، بلکه اجازه واردات به کشور هم از این کالا سلب شده است.

واردات کنندگان پوشاک می بایست علاوه بر اینکه ارز مورد نیاز خود را برای واردات را از بازار آزاد تهیه کنند، باید از هزار توی قوانین وارداتی به کشور هم گذر کند.

بنابراین افزایش نرخ ارز در بازار سبب شد تا وارد کنندگان پوشاک ترجیح دهند تا به جای استفاده از مبادی قانونی واردات کشور، به سراغ واردات غیر رسمی یا همان قاچاق بروند.

دیوار بلند تعرفه های واردات گمرکی

یکی از مشکلاتی که سبب می شود تا وارد کنندگان کالا کمتر راغب باشند تا کالای خود را از مبادی رسمی وارد کشور کنند، تعرفه های بالای گمرکی است. این مسئله در زمینه پوشاک هم وجود دارد. در چند سال اخیر تعرفه واردات پوشاک 100 درصد تعیین شده است و این مسئله به شدت بر روی واردات پوشاک به صورت رسمی تاثیر گذار بوده است و بی تردید سبب کاهش واردات پوشاک از مبادی اصلی شده است.

بنابراین افزایش نرخ ارز، قرار گرفتن پوشاک در اولویت 10 کالایی و به تبع آن تخصیص پیدا نکردن ارز با نرخ مرکز مبادلات سبب شده تا واردات پوشاک از مبادی رسمی کشور به شدت کاهش یابد.    

زیرا دیگر با افزایش نرخ ارز برای وارد کنندگان توجیه نداشت تا تعرفه های بالای گمرکی را هم پرداخت کنند. آن ها ترجیح می دهند کالای خود را به صورت قاچاق وارد کشور بکنند تا حداقل با پرداخت نکردن تعرفه های گمرکی این امکان را پیدا کنند تا کالای خود را با قیمت مناسب تر به بازار عرضه کنند.

دلیلی که در این زمینه سیاست گذاران به آن تاکید می کنند این است که می خواهند با تعرفه های بالا از تولید داخل حمایت کنند این در حالی است که این اقدام نه تنها به حمایت از تولید داخل منجر نشده است، بلکه سبب رواج قاچاق در این زمینه بوده است.

قاچاق هووی واردات رسمی

برآورد میزان قاچاق پوشاک به کشور کار مشکلی است، زیرا تنها می توان در این بررسی میزان قاچاق مکشوفه را ملاک قرار دارد. همان طور که می دانید میزان قاچاق پوشاک مکشوفه تنها بخش کوچکی از حجم قاچاق پوشاک به کشور را شامل می شود.

بررسی میزان پوشاک قاچاق کشف شده در کشور در چند سال اخیر نشان می دهد که هر سال بر حجم کشفیات پوشاک قاچاق به کشور افزوده شده است. افزایش این کشفیات می تواند ما را به این تحلیل برساند که در چند سال اخیر حجم قاچاق پوشاک هم به کشور افزایش یافته است.

طبق آمارهای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز حجم پوشاک قاچاق شده به کشور که کشف شده است در سال 85 معادل 102 میلیارد ریال بوده است. در حالی که دراین رقم در سال 89 به 670 میلیارد ریال رسیده است. این مسئله نشانگر رشد بیش از 500 درصدی کشفیات پوشاک قاچاق به کشور است.

وقتی گزارش ها و آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و نیز گمرک ایران بیشتر مورد بررسی قرار می گیرد، زوایای دیگری از روند قاچاق پوشاک و البسه به ایران نمایان می شود؛ بر اساس این گزارش های رسمی، در سال 85 تا 89 نسبت واردات رسمی به کشفیات قاچاق به شدت کاهش یافته است.

راه حل مقابله با قاچاق پوشاک

چند عامل سبب می شوند تا قاچاق پوشاک به کشور از جذابیت برخوردار باشد. این عوامل عبارتند از: هزینه بالایی تولید پوشاک در کشور، تقاضای بالا برای استفاده از پوشاک خارجی، نبود برند سازی درزمینه تولید پوشاک به جز مواردی معدود، بالا بودن تعرفه های واردات پوشاک، حاشیه سود قاچاق نسبت به واردات رسمی، سهولت واردات پوشاک به صورت قاچاق به داخل کشور.

بنابراین برای اینکه بتوانیم جلوی واردات پوشاک قاچاق به کشور را بگیریم باید به سمتی برویم تا بتوانیم برای این عوامل یک راهکار منطقی و قابل دسترس ارائه دهیم. در این زمینه ضروری است که مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت در کنار نیروهایی که وظیفه حراست از مرزهای کشور را بر عهده دارند، با همکاری هم جلوی واردات غیر رسمی به کشور را بگیرند و این واردات را به کانال واردات رسمی هدایت کنند.