إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ ۖ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا
اگر نيكى كنيد به خود مىكنيد، و اگر بدى كنيد به خود مىكنيد.
از شرابهای روحانیِ قرآن یکی شراب خطاب و گفتگوست که موسی را در کوه طور مست کرد و ما را در طور قرآن.
این اوست که از شجرۀ پاک وحی با ما سخن می گوید و برترین کلمۀ حکمت را در گوش جانِ ما فرو میخواند که؛ ای آدمیان بدانید که هر چه خوبی و احسان کنید احسانی است که به خودتان می کنید و هر بدی از شما آید آن نیز بر شما آید.
مقرعه* کم زن که فرس پای توست تیر میفکن که هدف رای توست
(مقرعه: تازیانه)
نظامی، مخزن الاسرار لطیفه ای در کلام الهی آمده است که وقتی از خوبی سخن می گوید دامنۀ آن را وسیع و گسترده است اما بدی را در حداقل کلام بیان می کند گویی نمی خواهد از بدی جز به اشاره سخن بگوید.
به دو جملۀ زیر نگاه کنید:
إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ ۖ
وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا
مشاهده می شود که جملۀ مربوط به خوبی، هم در تلفظ و هم در تعداد کلمات، بر بدی برتری دارد به خصوص که کلمۀ أَحْسَنْتُمْ دو بار با مد و کشش خاص تکرار شده و این نشان از عشق به خوبی است؛ چنانکه کسی می گوید: احسنت، احسنت، اما از شفقت دلش نمی آید که اسم بدی را به جز کلمه ای کوتاه بر زبان آورد.
درک این رابطه میان خوبی و بدی و نفس آدمی شاید بزرگ ترین درس اخلاق در جهان است و اگر کسی این را نمی فهمد دیگر دانسته های او بکار نمی آید و هوشمند ترین مردم کسی است که در می یابد اولا خوبی از بدی بهتر است و ثانیا هر که خوبی کند با نفس و وجود خود خوبی کرده است.
سخن هر چه گویی همان بشنوی دگر هر چه کاری همان بِدرَوی
فردوسی
این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما آید نداها را صدا
گرچه دیوار افکند سایه دراز باز گردد سوی او آن سایه باز
مثنوی
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید