حال در چنین شرایطی این سوال پیش می‌آید که چرا پس از گذشت بیش از 26 سال از ثبت اولین بیمار مبتلا به ایدز در ایران، هنوز بسیاری از بیماران مبتلا به ویروس HIV از گفتن نام بیماری‌شان ابا دارند؛ به گونه‌ای که حتی برخی از آنها درباره نوع بیماری‌شان به پدر و مادرشان هم چیزی نگفته‌اند.

بی‌گمان جواب این سوال را باید در فرهنگ رایج جامعه در برخورد با این بیماران جستجو کرد. هنوز هم بسیاری از مردم به یک بیمار مبتلا به ایدز به دید یک فرد گناهکار نگاه می‌کنند و همین موضوع باعث شده اغلب این بیماران تمایل نداشته باشند درباره نوع بیماری‌شان به نزدیک‌ترین دوستان خود هم توضیحی بدهند.

در حالی که اگر فرهنگ عمومی به سمتی پیش برود که به‌جای اتهام‌زنی، از این بیماران حمایت شود و آنها را از اجتماع طرد نکنند، هم بیماران مبتلا به ایدز از کیفیت زندگی بهتری برخوردار خواهند شد و هم دیگر پنهانکاری و مخفی ماندن بیماری در جامعه کمرنگ‌تر می‌شود.

در واقع، اگر با بیماری ایدز، مثل سایر بیماری‌ها برخورد شود و انگ از روی این بیماری برداشته شود، در نتیجه برنامه کنترل ایدز در کشور هم جان تازه‌ای می‌گیرد و آمارهای مربوط به این بیماری هم شفاف‌تر از قبل خواهد شد. به طور مثال بر اساس آمارهای رسمی، فقط حدود 27 هزار ایرانی مبتلا به ایدز هستند، اما آمارهای غیررسمی تاکید می‌کند تعداد واقعی بیماران مبتلا به ایدز در ایران، چند برابر آمارهای رسمی است.

برخوردهای غیرعلمی و غیراخلاقی با بیماران مبتلا به ایدز، نه‌تنها گذران یک زندگی آرام و کم‌دغدغه را از بسیاری از بیماران مبتلا به ایدز سلب کرده، بلکه سبب شده است حتی آمار دقیقی از تعداد واقعی این بیماران نداشته باشیم و طبیعی است که در این فضای لاپوشانی و پنهانکاری، نمی‌توان به شکل موثری از گسترش این بیماری جلوگیری کرد.

موج سوم ایدز شروع شده است

ایدز، یک بیماری ویروسی و مسری است که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند و انسان را حتی در مقابل برخی بیماری‌های ساده مثل سرماخوردگی آسیب‌پذیر می‌کند.

این بیماری در کشور ما با سه موج مختلف شیوع داشته است که اولین موج آن را باید به اوایل سال 1366 و انتقال ایدز از طریق واردات فرآورده‌های آلوده خونی نسبت داد. موج دوم تقریبا ده سال بعد و با انتقال این ویروس از طریق سرنگ‌های آلوده معتادان تزریقی شدت گرفت.

دکتر احمد علی‌نقی، پژوهشگر ارشد مرکز تحقیقات ایدز ایران در بیمارستان امام خمینی(ره)‌ تهران در گفت‌وگو با «جام‌جم» معتقد است موج سوم این بیماری چند سالی است شروع شده و اگر آن را جدی نگیریم، این ویروس با سرعت بیشتری تکثیر خواهد شد.

وی تاکید می‌کند: پیش‌بینی ما این است که تا سال 2015، حداقل 35 درصد موارد انتقال ایدز در ایران از طریق انتقال جنسی باشد و هم‌اکنون انتقال ایدز از طریق روابط جنسی، معادل و حتی گاهی بیشتر از سرنگ آلوده، افراد را مبتلا می‌کند.

علی‌نقی بر این باور است که آمار واقعی بیماران مبتلا به ایدز در کشور، رقمی بین 110 تا 120 هزار نفر است و البته یادآوری می‌کند که چون بسیاری از بیماران مبتلا به ایدز، هرگز شناسایی نمی‌شوند، همه آمارهای مبتلا به ایدز در ایران، تخمینی است و هیچ آمار قطعی و موثقی در این زمینه وجود ندارد.

10 درصد از مبتلایان ایدز، تحت پوشش درمان

نبود مراکز درمانی مجهز در همه شهرهای کشور، خدمات محدود بیمه‌ها، مراجعه‌نکردن عمدی به مراکز درمانی و مهم‌تر از همه انگی که به این بیماری زده می‌شود، سبب شده است بسیاری از بیماران مبتلا به ایدز تحت پوشش درمان قرار نگیرند؛ طوری که به گفته دکتر علی‌نقی، تنها حدود 10 درصد از کل مبتلایان به ایدز (شامل موارد ثبت‌شده و ثبت نشده)‌ در کشور، تحت پوشش درمان قرار گرفته‌اند.

امید، یکی از بیماران جوان مبتلا به ایدز است که در باشگاه زمزم (یکی از انجمن‌های حمایت از بیماران مبتلا به ایدز در تهران) فعالیت می‌کند.

امید هم درباره هزینه‌های بالای درمان بیماران مبتلا به ایدز به «جام‌جم» می‌گوید: بعد از گران‌شدن ارز، خیلی از بچه‌ها نتوانستند دارویشان را تهیه کنند و در حالی که قبلا داروهای دو ماه را در اختیارمان می‌گذاشتند، اما حالا به زحمت برای پنج روز، دارو در اختیار داریم.

به گفته امید، هزینه درمان یک بیماری مثل هپاتیت سی که در بین بیماران مبتلا به ایدز شایع است، از درمان خود بیماری ایدز گران‌تر است و با وجود حمایت محدود بیمه‌ها، برخی بیماران ناچارند ماهانه دست‌کم 900 هزار تومان برای بدتر نشدن سیر بیماری هزینه کنند و این در حالی است که خیلی از آنها توان جسمی و روحی برای کارکردن ندارند.

جدای از هزینه‌های درمان، دسترسی عادلانه به برخی امکانات پزشکی کشور نیز برای بیماران مبتلا به ایدز با محدودیت روبه‌روست و به طور مثال، سالیان سال است بیماران مبتلا به ایدز از پذیرفته نشدن در برخی مراکز دندانپزشکی گلایه دارند و همین مساله باعث شده که خیلی از آنها ترجیح بدهند در مراجعه به مراکز درمانی، اصلا نامی از بیماری‌شان نبرند.

از سوی دیگر نیز با وجود آن که هم اکنون نزدیک به 440 مرکز مشاوره ویژه بیماران مبتلا به ایدز در کشور وجود دارد، اما افزایش آمار مبتلایان به ایدز در ایران و نهادینه نشدن فرهنگ صحیح برخورد با این بیماران، بوضوح نشان می‌دهد نهادهای فرهنگسازی همچون رسانه‌ها باید آموزش‌های گسترده‌تری ارائه دهند تا مردم نیز با حمایت از بیماران مبتلا به ایدز و انجام ندادن فعالیت‌های پرخطر، نقش موثرتری در پیشگیری و کنترل این بیماری ایفا کنند.

زنان، قربانی اصلی موج سوم ایدز

از همان سال 66 تا به امروز (دهم آذر، روز جهانی ایدز)، همواره آمار زنان مبتلا به ایدز در مقایسه با مردان مبتلا به این ویروس، رقم کوچکی بوده است، اما با ورود موج سوم ایدز به کشور، این اختلاف آمارها روز به روز کمتر از قبل می‌شود.

دکتر علی‌نقی، در توضیح این پدیده نوظهور خاطرنشان می‌کند که چون موج سوم ایدز و انتقال ویروس از طریق روابط جنسی گسترش پیدا کرده است، در نتیجه آمار زنان مبتلا در موج سوم انتقال ایدز، رفته‌رفته در حال افزایش است.

وی تصریح می‌کند: احتمال انتقال ویروس ایدز از مرد به زن، هشت تا ده برابر بیشتر از انتقال ویروس از زن به مرد است، زیرا اسپرم حاوی ویروس در رحم زن باقی می‌ماند و در نتیجه احتمال ابتلای زنان در موج سوم ایدز، بسیار بیشتر از آقایان است. به گفته این محقق، تا چند سال گذشته زنان حدود 8 درصد از مبتلایان به ایدز در کشور را تشکیل می‌دادند، اما با ورود موج سوم ایدز، این آمارها به 12 درصد رسیده است و بیم آن می‌رود که در سال‌های آینده، این رقم باز هم افزایش پیدا کند.