با نگاهي اجمالي به روند كلي مذاكرات ايران و قدرت‌هاي غربي در حدود 10 سال گذشته، پيشرفت‌هاي چند ماهه اخير در اين مذاكرات به طرز قابل توجهي به چشم مي‌آيد.

به گزارش خبرنگار اعزامی باشگاه خبرنگاران به ژنو، آغاز روند طولاني و 10 ساله مذاكراتي كه بعدها به مذاكرات هسته‌اي معروف شده و توجه رسانه‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي را به خود جلب كرد در تهران و در كاخ سعد آباد بود.

در آن مذاكرات كه در 29 مهر 1382 با حضور وزراي خارجه سه كشور اروپايي و همچنين هيئت ايراني برگزار شد طی بیانیه‌ای اعلام شد که ایران پروتکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی را اجرا و به صورت داوطلبانه گازدهی به سانترفیوژهای مرکز غنی‌سازی نطنز را با هدف اعتماد سازی معلق می‌کند.



گفتني است؛ ایران با اجرای اين پروتکل، بازدید گسترده بازرسان آژانس انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌اي خود را مهیا مي‌کرد، در مقابل آلمان نيز متعهد شد که مانع  از ارسال پرونده ایران به شورای امنیت شده و از سوي ديگر انگلیس و فرانسه هم متعهد شدند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری و در صورت ارسال بررسی آن را وتو کنند.

در آن زمان رياست شوراي امنيت ملي كه مسئولين بررسي پرونده هسته‌اي ايران را بر عهده داشت با دكتر "حسن روحاني" رئيس‌جمهور فعلي ايران بود.

گام دوم اما توافقي بود كه در 4 اسفند 82 به امضا رسيد و به توافق بروكسل مشهور شد.

بر مبناي اين توافقنامه ایران متعهد مي‌شد ساخت و آزمایش سانتریفیوژهای مورد نیاز برای غنی‌سازی و ساخت قطعات یدکی سانتریفیوژهای موجود را به طور داوطلبانه تعلیق کند.



پس از آن و در مذاكرات پاريس كه ميان ايران و سه كشور فرانسه، انگليس و آلمان برگزار شد ایران به عنوان اقدامی "داوطلبانه"  و در راستاي اعتمادسازی، پذیرفت که کلیه فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری مانند ساخت، تولید، نصب، آزمایش، مونتاژ و راه‌اندازی سانتریفیوژهای گازی، و فعالیت‌های مربوط به جداسازی پلوتونیم را متوقف کند.

پاسخ اتحاديه اروپا به اين اقدام اعتماد ساز ايران اين بود كه برای پذیرش ایران در سازمان تجارت جهانی تلاش کند.

دور بعدي مذاكرات پس از سه سال در 10 خرداد 86 در مادريد پايتخت اسپانيا برگزار شد.

گفتني است؛ اين مذاكرات ميان "علي لاريجاني" دبير وقت شوراي عالي امنيت ملي در دولت جديد ايران و "خاوير سولانا" مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا بود.



اين تلاش ديپلماتيك ايران و كشورهاي غربي براي حل پرونده هسته‌اي ايران توفيق چنداني نداشت و تنها عاملي بود براي تعهد هر دو طرف براي ادامه اين تلاش‌ها.

اين عدم پيشرفت تا جايي بود كه خاوير سولانا پس از اتمام مذاكرات گفته بود "فکر می‌کنم بتوان گفت که هیچ نوع گشایش اساسی حاصل نشد اما در مورد برخی مسائل مهم پیشرفت هایی کردیم!"

مذاكرات "ليسبون" در اول تير 1386 نيز تكراري بود بر اعلام مواضع گذشته طرف‌هاي مذاكره كننده، چرا كه طرف غربي نشانه‌اي از برداشتن تحريم‌ها و تغيير لحن خود در قبال ايران نداشت و از سوي ديگر نيز ايران تاكيد كرد كه در صورت عدم تغيير لحن قدرت‌هاي غربي غني سازي اورانيوم را متوقف نخواهد كرد.

در همين زمينه "علی اصغر سلطانیه"، نماینده ایران در آژانس گفته بود "تعلیق غنی سازی غیرممکن است و قابل بحث نیست."

تير ماه 1387 اما آغاري بود بر سري مذاكرات ژنو ميان ايران و كشورهاي گروه 1+5 تا "سعيد جليلي" از طرف ايران و خاوير سولانا باز هم از طرف غرب به بحث و بررسي درباره بسته پیشنهادی کشورهای ۱+۵ برای ترغیب ایران به متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم بپردازند.

شايد با نگاهي به اظهار نظرهاي مقامات ديپلماتيك كشورهاي غربي پيش از انجام مذاكرات مي‌شد به راحتي از سرانجام آن مذاكرات اطلاع يافت.



اعضای گروه ۱+۵ اعلام کرده بودند که اگر ایران "پاسخ روشنی" به بسته پیشنهادی ندهد چاره‌ای جز اعمال تحریم‌های بیشتر ندارند!"

پس از پايان مذاكرات مقام‌های ایرانی اعلام کردند که که در این گفتگو بحثی از "تعلیق در برابر تعلیق" به میان نیامده و سخنگوی آقای سولانا نیز مذاکرات را بی‌نتیجه دانست.

پس از ناكامي مذاكرات ژنو 2، سعيد جليلي و "كاترين اشتون" به نمايندگي ايران و گروه 1+5  پس از يك سال وقفه در آذر 1389 باري ديگر بر سر مذاكره نشستند.

در جریان این مذاكرات دو طرف توافق کردند که دور بعدی گفتگوها حدود یک ماه بعد در استانبول برگزار شود.

سعيد جليلي در پايان اين مذاكرات در جمع خبرنگاران گفته بود "ما گفتگو را در چارچوب راهبرد دو مسیره (تنبیه و تشویق) نمی‌پذیریم و آن را نفی می‌کنیم.

این سئوال اساسی بود که ما داشتیم و در این گفتگوها نیز آن را مطرح کردیم، آنها گفتند که می‌خواهند برای همکاری گفتگو کنند."



گفتني است؛ تمام اين مذاكرات در حالي بود كه طرف ايراني بارها تاكيد كرده بود درباره حق غني‌سازي اورانيوم بحث نخواهد كرد.

اما مذاكرات دو روزه ایران و گروه ۱+۵ که در شهر استانبول ترکیه برگزار شد نيز بدون نتیجه پایان یافت.

در آغاز دومین روز از گفتگوها، نمایندگان اعضای گروه وین متشکل از فرانسه، روسیه و آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جهت هماهنگی بیشتر برای ادامه گفتگوها با ایران، با هم دیدار کردند.

کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از پايان مذاكرات گفته بود "ایران برای لغو تحریم‌های بین‌المللی و نیز برای ادامه چرخه سوخت اتمی شرایطی تعیین کرد، اما ما نتوانستیم این شرایط را قبول کنیم زیرا ایران برای لغو تحریم‌ها باید اعتماد ما را به دست بیاورد."

اشتون تاكيد كرده بود " از اینکه ایران برای رسیدن به هر گونه توافقی، شرایطی را تعیین کند، "مایوس" شده است."

مجددا قرار شد تا گروه ۱+۵  با ايران بر سر موضوع هسته‌ای این كشور، با نمایندگان يكديگر ديدار کنند.

سرانجام ایران و کشورهای ۱+۵ پس از چند روز کشمکش در تعیین محل مذاکرات، بر سر میزبانی شهر استانبول ترکیه به توافق رسیدند.

اما ايران تاكيد كرد كه مرحله دوم این دور از مذاکرات احتمالا در بغداد، پایتخت عراق برگزار خواهد شد.

اشتون پس از اتمام مذاكرات با تاکید بر این نکته که گفتگوهای من با جلیلی بسیار صریح بود، گفت "آقای جلیلی موافقت کرد دور بعدی دیدارها با هدف پیشرفت واقعی در روند مذاکرات انجام شود و البته موفقیت آمیز بودن این روند نیاز به ثبات قدم دارد."



در مقابل سعيد جليلي نيز تاكيد كرد "رفتار آینده باید مبتنی بر جلب اعتماد ایران باشد و ما توافق کردیم که با رویکرد مثبت و سازنده مذاکرات را ادامه بدهیم."

پنج‌شنبه سوم خرداد 1389 مذاكرات هسته‌اي هيئت‌هاي اعزامي ايران و كشورهاي 1+5 در بغداد برگزار شد.

يكي از اولين خبرهايي كه از اين دور از مذاكرات در صفحه سايت‌ها ديده مي‌شد اين بود كه فرود هواپيماي اعضاي كشورهاي 1+5 به دليل گرد و غبار شديد محلي در عراق با مشكلاتي روبرو شده است.

به هرحال اين آخرين خبر ناخوشايند از اين مذاكرات نبود چرا كه كمي بعد منابع خبری در اواخر روز اول مذاکرات اعلام کردند که مذاکرات به دلیل دوری مواضع دو طرف و همچنین "طوفان شن" در عراق، که باعث شده هیئت‌های مذاکره‌کننده نتوانند به کشورهای خود بازگردند، به درازا کشیده است.

آنطور كه خبرگزاري‌ها اعلام كردند در جلسه روز اول گروه ۱+۵ "یک بسته پییشنهادی" را برای حل بحران اتمی جمهوری اسلامی ارائه داد که به گفته این رسانه‌ها، نمایندگان این کشور "نظرات صریح و روشن" خود را در مورد این بسته پیشنهادی به کاترین اشتون ارائه کرد و "وی آمادگی لازم برای پاسخگویی نداشت."

در فضايي كه بسياري از انتظارات افكار عمومي از اين مذاكرات نيز برآورده نشده بود کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در کنفرانسی خبری که پس از پایان مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۵+۱ انجام گرفت، اعلام کردند که این مذاکرات از ۱۷ تا ۱۹ ژوئن در مسکو ادامه می‌یابد.

به اين ترتيب مذاكرات مسكو نيز در 29 خرداد 1391 در پايتخت روسيه ميان سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران و كاترين اشتون نماينده سياست خارجي اتحاديه اروپا برگزار شد.



در پایان روز نخست اين مذاکرات "سرگئی ریباکوف"، معاون وزارت خارجه روسیه گفت "بزرگترین مانعی که در مسیر این مذاکرات قرار دارد، مواضع طرفین در قبال همدیگر است که بسیار پیچیده و ترمیم آن دشوار است."

بر طبق گزارش‌ها  لغو  تحریم‌ها از اصلی‌ترین درخواست‌های ایران در گفت‌وگو با نمایندگان ۱+۵ است.

در پايان اظهارات كاترين اشتون نيز نشانه‌اي ديگر از ناكام بودن اين دور از مذاكرات بود، وي گقته بود "مذاکرات مسکو، دشوار، مفصل و رک و راستی بوده اما هنوز شکاف‌های چشمگیری وجود دارد."

مذاكرات آلماتي نيز پس از فاصله‌اي 8 ماهه  در قزاقستان آغاز شده و باري ديگر نمايندگان ايران و 1+5 بر سر ميز مذاكره نشستند.

بر اساس گزارش‌ها اعضای گروه ۱+۵ در اين مذاكرات تلاش کردند ایران را به توقف تولید و ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی متقاعد کرده و همچنین از ایران خواستند تاسیسات غنی‌سازی فوردو در نزدیکی قم را تعطیل کند.

گفتني است؛ قدرت‌های جهانی در ازای آن طرح پیشنهاد کردند که از میزان تحریم‌های اقتصادی اعمال شده علیه ایران بکاهند.

سعيد جليلي پس از اتمام مذاكرات در پاسخ به سئوالی در مورد بستن سایت غنی‌سازی فوردو، گفت فوردو یک سایت قانونی و کاملا شناخته شده برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که زیر نظر آن قرار دارد و بسته شدن آن هیچ توجیهی ندارد.

دور دوم مذاكرات آلماتي نيز در 16 فروردين 1392 در حالي برگزار شد كه یک دیپلمات غربی در آلماتی، گفت "نمایندگان ایران پاسخی روشن و قطعی به پیشنهاد قدرتهای بزرگ برای حل و فصل مناقشه هسته‌ای میان دو طرف نداده‌اند."

اين در حالي بود كه ایران در ابتدای مذاکرات گفته بود برنامه‌های مشخصی را ارائه کرده است.

روی کار آمدن دولت یازدهم؛ گشایش در مسیر روند مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5

اما تمام اين اتفاقات در حالي است كه سرانجام مذاكره‌كنندگان ايراني و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي پس از حدود 10 سال مذاكرات بي نتيجه در 7 آبان 92 توانستند تا با صدور بيانيه‌اي مشترك افقي جديد را به روي آينده مذاكرات بگشايند.



در اين بيانيه آمده است "به دنبال دیدار یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و "سید عباس عراقچی"، معاون وزیر امور خارجه ایران، هیئت‌های ایران و آژانس جلسه‌ای مفید درباره مسایل گذشته و حال در 28 و 29 اکتبر (6 و 7 آبان) برگزار کردند.

ایران پیشنهاد جدیدی را در زمینه اقدامات عملی ارایه کرد که به عنوان یک عمل سازنده برای تقویت همکاری‌ها و گفتگو با رویکرد حل همه مسایل باقی‌مانده در آینده است.

پس از گفتگوهای اساسی تصمیم گرفته شد که نشست بعدی در 20 آبان (11 نوامبر) در تهران برای پیشبرد همکاری‌ها برگزار شود."

محمد‌جواد ظريف وزير امور خارجه كشورمان كه در حال حاضر مسئوليت رسيدگي به پرونده هسته‌اي ايران را بر عهده دارد در  نشست خبري خود در پايان مذاکرات هسته‌اي اخير در ژنو گفته بود "با رويکرد منطقي، موضوع حل و فصل خواهد شد و مذاکرات نشان مي دهد هر دو طرف جدي هستند و به زمينه مشترکي براي مذاکره دست يافته‌ايم."

وي همچنين پيش از سفر به ژنو اعلام كرده بود طرح پیشنهادی ایران با عنوان "پایانی برای بحران‌های غیر ضروری، آغازی برای افق‌های جدید" را به گروه 1+5 ارائه خواهد كرد.

بسياري از تحليل‌گران امور بين‌الملل با اشاره به بيانيه مشترك ايران و آژانس معتقدند "اين اتفاق فراتر از يك بيانيه بوده و آغازي براي راه جديد مذاكرات ميان ايران و غرب خواهد بود."

اين تحليل‌گران ضمن تاكيد بر تفاوت ماهوي تيم مذاكرات آژانس و كشورهاي 1+5 مي‌گويند " همراهي آژانس با ايران دست اين كشور را در مذاكره با 1+5  تا حد زيادي باز خواهد گذاشت."

با نگاهي اجمالي به روند كلي مذاكرات ايران و قدرت‌هاي غربي در حدود 10 سال گذشته، پيشرفت‌هاي چند ماهه اخير در اين مذاكرات به طرز قابل توجهي به چشم مي‌آيد.

كارشناسان امور بين‌الملل معتقدند صدور بيانيه مشترك ميان طرف‌هاي مذاكره كننده با چنين سابقه پر فراز و نشيب مذاكراتي تنها در طول چند ماه نشان از نزديكي گشايشي بزرگ در روند اين گفتگوها دارد.

حال با توجه به سابقه مذاكرات دو طرف و همچنين دلايل ناكامي مذاكرات در ادوار گذشته بايد منتظر ماند و ديد كه آيا طرف‌هاي غربي باز هم اشتباه خود را همچون 10 سال پيش تكرار كرده و فرصت حاصل شده  از رويكرد طرف ايراني را از دست مي‌دهند يا اينكه اين‌بار بر خلاف گذشته با نگاهي واقع‌گرايانه و پيشنهادهائي منطقي نقطه پاياني بر اين پرونده ده ساله خواهند گذاشت؟

انتهاي پيام/

برچسب ها: تهران ، ژنو ، ایران ، سوئیس ، مذاکرات ، حقوق ، دیپلماتیک ، پرونده ، هسته ای ، مذاکره کنندگان ، اجماع ملی ، روحیه ملی ، دولت ، اعتماد ملی ، آمریکا ، تیم آمریکایی ، رهبر انقلاب ، تیم مذاکره ، صالحی ، ظریف ، محمد جواد ، وزیر خارجه ، مایکل مان ، وندی شرمن ، آدام شوبین ، عراقچی ، غنی سازی ، بیست درصد ، بمب اتم ، اسرائیل ، رژیم صهیونیستی ، خامنه ای ، رهبر انقلاب ، یوکیا آمانو ، آژانس اتمی ، سازمان ملل ، نتانیاهو ، منابع غربی ، سنا ، کنگره ، موساد ، مدالیته ، پروتکل الحاقی ، محرمانه ، اوباما ، چین ، آلمان ، کاترین اشتون ، سخنگو ، اتحادیه اروپا ، سعید جلیلی ، کره جنوبی ، منابع رسمی ، راکتور ، سانتریفیوژ ، آب سنگین ، اراک ، قم ، فردو ، نطنز ، کلاهک هسته ای ، انگلیس ، چاک هیگل ، جان کری ، توافق احتمالی ، بسته پیشنهادی ، تحریم ، تحریم نفت ، شهدا ، اورانیوم ، iran fm ، geneva ، nuclear talks ، geneva talks ، world powers ، vienna ، iran talks ، iran us ، negotiations ، tehran ، deal possible ، khamenei ، optimistic iran ، supreme leader ، nuclear team ، zarif ، rouhani ، washington ، un ، us negotiator ، wendy sherman ، sanctions ، western powers ، relief ، uranium ، enrichment ، nuclear weapon ، lift sanctions ، iaea ، yukiya amano ، obama ، john kerry ، paris ، french ، araqchi ، abbas araqchi ، britain ، china ، russia ، united states ، delegation ، arak ، heavy water ، netanz ، fordow ، hassan rouhani ، atomic ، watchdog ، javad zarif ، catherine ، ashton ، diplomats ، eu ، technical ، discussions ، nuclear program ، nuclear ، agreement ، iranian ، officials ، banking ، ap ، reuters ، yjc ، iran news ، france ، netanyahu ، aipac
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار