مقاومت بالا ، برش و صیقـل پذیری ایده ال ، زیبایی ظاهـر و ارزانی قیمت در مقایسه با سایر سنگ ها و شرایط مناسب استخـراج ، از مزایای صنعت سنگ این استان است.هم اکنون بیش از 2 هزار نفر در صنعت سنگ استان مرکزی فعالیت می کنند.

شهرستان محلات هم با در اختیار داشتن بیش از 100 معدن شناخته شده سنگ تراورتن قطب تولید سنگ تراورتن دنیا،ایران و استان مرکزی است.

سنگ تراورتن محلات از معروفیت جهانی برخوردار است و در بازارهای جهان بدون وقفه خریداری می‌شود این ذخائرفرصتی برای توسعه تولید ملی در کشور به شمار می‌رود.

هم اینک 155 کارخانه فرآوری سنگ درمحلات فعالند و 150 کارخانه هم در دست احداثند امایکی ازمهمترین مشکلات دست اندرکاران صنعت سنگ محلات کمبود زمین وهمکاری ضعیف شرکت شهرکهای صنعتی استان برای واگذاری زمین مناسب به متقاضیان احداث واحدهای سنگبری است.

به گفته فرماندار محلات درحالیکه هم اینک بیش از 200 واحد سنگ بری درشهرستان محلات به کارفرآوری این محصول پرطرفدارمشغولند ، 500 نفر از سرمایه گذاران در انتظار دریافت زمین برای ایجاد واحد سنگبری هستند.

اکبری افزود: ایجاد واحدهای سنگبری در این شهر میتواند ارزش افزوده سنگ های تزئینی را تا سه برابر افزایش داده و زمینه ایجاد 5 هزار شغل و هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری را فراهم کند.

به گفته تعدادی از متقاضیان ایجاد واحد سنگبری درمحلات ،این افراداز سال 89 تاکنون در نوبت اختصاص زمین هستند اما تاکنون هیچ پاسخ روشنی از مسئولان شرکت شهرکهای صنعتی دریافت نکرده اند.

کاهش ارزش پول افزایش قیمت ارز برای واردات ماشین آلات و سردرگمی دوساله متقاضیان دریافت زمین از مشکلات ایجاد شده برای این سرمایه گذاران است.

دکتر یحیی مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان مرکزی هم با تائیداینکه 500 نفر از سرمایه گذاران در انتظار دریافت زمین برای ایجاد واحد سنگبری در شهرستان محلات هستند گفت: طرح افزایش 100 هکتاری اراضی شهرکهای صنعتی محلات به اتمام رسیده و واگذاری زمین به متقاضیان بزودی آغاز خواهد شد.

باتوجه به پتانسیل بالای تولید وفرآوری سنگ محلات ایجاد شهرک صنعتی سنگ دراین شهرستان مانند شیرازیکی از ضروری ترین اقداماتی است که لازم است مسئولان دراین زمینه برنامه ریزی وسرمایه گذاری کنند تا دراین شهرک صنعتی خصوصی سنگ ، کارخانه‌های سنگبری، مجسمه سازی، دستگاه‌های ساخت ستون‌های سنتی و مدرن، طراحی اتوماسیون صنعتی، عرضه لوازم سنگبری و کارگاه‌های تعمیرات ماشین‌آلات سنگبری دایر ‌شود.

باتوجه به ذخایروپتانسیلهای بالای سنگ دراستان سرمایه گذاری دراین بخش ضمن اشتغال آفرینی و ارزآوری برای کشور می تواند تکیه به صادرات نفتی راکاهش داده وکشور رابه سمت اقتصادمقاومتی که مورد تاکیدرهبر معظم انقلاب اسلامی بوده رهنمون شده وحماسه اقتصادی رابه شکوفایی و رونق برساند.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی کیفیت سنگ‌های ایرانی را بالاتر از نمونه‌های خارجی آن دانست و افزود: سنگ محلات به ویژه سنگ تراورتن آن در جهان معروف و در بازارهای جهانی از ارزش بالایی برخوردار است که متاسفانه به علت کم‌توجهی ونبود بسترهای لازم برای فرآوری، عایدات وارزش افزوده معادن سنگ‌ محلات، نصیب کشورهای خارجی می شود.

زاوشـی می افزاید : تروارتن سنگی معدنی و از بهترین سنگ ها در ساختمان سازی است که البته گران ترین و زیباترین سنگ در نوع خود است که صادرات آن اقتصاد غیرنفتی ودرآمدهای ارزی را افزایش داده ورونق می بخشد.

او می گوید : در حالیکه فرآوری تراورتن می تواند راهگشای اقتصاد و اشتغال باشد، هم اکنون سنگ معادن محلات به علت کم توجهـی به صورت خام فروشی صادر می شود.

به گفته غلامی رئیس سازمان نظام مهندسی معادن استان مرکزی معادن استان با نیمی از ظرفیت خود فعالنداما با استفاده از ظرفیت های تولیدی معادن و فرآوری کامل تولیدات معدنی ، تعداد دو هزار شاغل این بخش به بیش از 10 هزار نفر افزایش خواهد یافت و می توان زمینه فعالیت واحدهای معدنی سنگ را افزایش داد.

برنامه ریزی جدی برای بهره برداری اصولی از معادن و ایجاد کارگاه ها و کارخانه های فرآوری مواد خام علاوه بر تامین نیازهای کشور و ایجاد اشتغال ، ایران را به صادر کننده عمده محصولات معدنی در جهان تبدیل می کند.

آمارهای سازمان صنعت معدن وتجارت استان مرکزی هم نشان می دهدکه ازمعادن محلات سالانه هزار تن سنگ برداشت می شوداما بیش از 60 درصد سنگ برداشت شده از معادن به صورت بلوک های خام به سایر استانها و خارج کشور صادر می شود.

کارشناسان بر این باورند به علت نبود بسترهای لازم برای فرآوری سنگ، بخشی از این سنگ‌ها به ‌صورت خام صادر و در کشورهای واسطه‌ای فرآوری شده و سود آن به جیب کشورهای خارجی می‌رود.

این در حالی است که با ایجاد زیرساخت‌ها، نوسازی ماشین‌آلات و حمایت از تولید ملی می‌توان مسیر رشد تولید و صادرات سنگ را هموار کردودراین زمینه لازم است شرکت شهرکهای صنعتی تسهیلاتی برای واگذاری زمین وتامین زیرساخت لازم برای راه اندازی کارخانجات فرآوری سنگ درشهرستان محلات تامین کند.

با شیوه سنتی کنونی در عرصه رقابت و تولید نمی توان حضور داشت و صنایع سنگ کشور باید به سمت استفاده از فناوری های جدید که میزان بهره وری را افزایش می دهد، حرکت کند.

سلیمی نماینده مردم محلات ودلیجان درمجلس شورای اسلامی بااشاره به اینکه 60 درصد سنگ تراورتن کشوردرمحلات تولیدمی شود در مورد مشکلات این صنعت در محلات اظهار داشت: از مهمترین مشکلات این شهرستان در زمینه صنعت سنگ، نبود تکنولوژی مدرن، بازاریابی نامناسب در داخل و خارج کشور و کم بودن میزان تسهیلات بانکی است.

معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی هم با اشاره به اینکه صادرات سنگ ایران ناچیز است، گفت: تنها سه درصد سنگ‌های تزئینی استان مرکزی صادر می‌شوند.

پاکراه افزود: سنگ‌های لاشه، آهن، چینی، طلا، فلدسپات، گچ و خاک صنعتی، سیلیس، زئولیت، باریت، کائولن و مخلوط کوهی عمده کانی‌های معدنی استان مرکزی هستند.

کارشناسان معدن استان مرکزی مهم‌ترین راهکارهای افزایش صادرات سنگ را افزایش تولید وفرآوری آن می‌دانند که این امر با سرمایه‌گذاری بیشتر و کامل شدن چرخه تولید محقق می‌شود.

آنان معتقدند، مدرن شدن روش برداشت و تولید، نقش اساسی در توسعه معدنی دارد، از سوی دیگر استفاده از فارغ‌التحصیلان بخش معدن در کنار افراد با تجربه این بخش می‌تواند مکمل توسعه معادن کشور باشد.

به گفته معاون معدنی سازمان صنعت و معـدن استان مرکزی با ایجاد رابطـه با برخی کشـورهای جهـان علاوه بر شکست تحریم می توان از امکانـات ابزاری برای بهبود تولید و کاهش ضایعات استفاده کرد.

حسنی می افزاید : به علت نبود شنـاخت کافی بانک ها از بازدهی و بازگشـت سرمایه در معادن ، اعطای وام با وثیقه پروانه بهره برداری میسر نشده اسـت که این خود یکی از چالش های تولید و سرمایه گذاری است.

توسعه زیرساخت های جاده ای و امکانات اولیه کارگاهی در مناطق معـدنی هم از راههای توسعـه و کاهش قیمـت تمام شده سنگ برای ورود به بازار صادرات سنگ های فرآوری شـده است.

پیشرفته شدن روش برداشت و تولید ، نقش اساسی در توسعه معدنی دارد کمبود واحدهای فرآوری سنگ محلات ، ارزش افزوده‌ ای را که از محل فرآوری سنگ می تواند عاید کشور کند مستقیم به جیب کشورهای عربی چین ، ترکیه و دیگر کشورهای دلال سرازیر می کند.

اکنون واحدهای فرآوری سنگ در کشور به بیش از پنج هزار واحد می رسد که تنها 300 واحد آن مجهز به تجهیزات روز است.

مدیر بهره برداری معادن آتشـکوه و حاجی آباد محـلات نیز فرآوری نامناسـب را عامل اصلی افزایـش هزینـه ها عنـوان کرد و می گوید : در حالی که در بسـیاری از کشورها از هر تن سنگ 18 تا 20 متر سنگ استحصال می شود در ایران این میزان بین 8 تا 10 متر مربع است.

دلاوری می افزاید: برخی از واحدهای فرآوری به علت مستهلک بودن بیش از70 درصدِ سنگ را از بین می برند.

اما از سوی دیگر استفاده بهینه از ضایعات و ساخت سنگ های آنتیـک در ابعاد ریز ، گامی برای افزایش اشتغال و استفاده بیشتر از امکانات و سرمایه است.

رئیس خانه صنعت و معـدن استـان مرکـزی می گوید : در صورتی که زیرساخت های معـدنی همانند بخش صنعت در استان ایجاد شود عقب افتـادگی های بخش معـدن برطرف می شود.

منوچهر توسطی بی توجهی دستگاه ها به صاحبان و بهره برداران سنـگ و نبود تشکل فراگیر برای انتقال تجربیات علمی و عملی را آفت بزرگ بخش معدن دانسته و می افزاید : وجود مشکلات متعـدد در بخش سنگ موجب شدمعدنکاران نتوانند از قابلیت های موجود برای حل مشکلات استفاده کنند.

البته در شرایط کنونی ایجاد یک شرکت عرضه داخلی برای بستـه بندی و فروش تولیدات از ضروریات ساماندهـی وضع بی سر و سامان فروش محصـولات تولیدی است.

ذخایرمعادن سنگ کشوربه گونه ای است که بیش از هزارو 300 معدن سنگ در کشور وجود دارد اما ازمجموع این ذخایرمعدنی 76 درصد سنگ های تزئینی کشور در 6 استان لرستان، فارس، کردستان، اصفهان،خراسان و استان مرکزی و 24 درصد از آن در بقیه استان ها قرار دارد.

میزان ذخایر انواع سنگ های تزئینی دراستان لرستان پنج وبیست ویک درصد، استان فارس پنج وهیجده درصد، استان کردستان 12 درصد، استان اصفهان پنج ویازده درصد، استان خراسانپنج وشش درصد و استان مرکزی 6 درصد است.

همچنین استخراج انواع سنگ های تزئینی در استان اصفهان شش وسی ویک درصد، استان لرستان سه وبیست ویک درصد، استان فارس سه وشانزده درصد، استان کردستان شش وشش درصد و در استان مرکزی 6 درصد است و حدود دو وشانزده درصد از سنگ های تزئینی از سایر استانها استخراج می شود.

به گفته معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنایع و معادن با وجود اینکه ایران از نظر ذخایر در منطقه جایگاه نخست و در جهان جایگاه سوم و در استخراج سنگ های معدنی، رتبه سوم جهان را داردو با برداشت 14 میلیون تن سنگ در سال بعد از چین و هند رتبه سوم را به خود اختصاص داده است اما در صادرات سنگ فراوری شده رتبه 14 جهان و در صادرات سنگ خام رتبه 9 جهان را از آن خود کرده است.

ایران پنجهزار و 700 معدن دارد که از این تعداد بیش از 4600 معدن فعال است و از این تعداد یکهزار و 400 معدن را معادن سنگ تشکیل می دهد و سالانه 285 میلیون تن سنگ از این معادن استخراج می شود.

جعفری میزان ذخایر معادن کشور را چهار میلیارد تن ذکر و اضافه کرد: از این میزان دو و سه میلیارد تن آن قطعی است که هفت درصد آن را ذخایر سنگ تشکیل می دهد.

وی با تاکید بر نوسازی وبازسازی صنایع فعال در زمینه فراوری سنگ های معدنی اظهار داشت: بخش قابل توجهی از صنایع فعال در این بخش نیازمند بازسازی و نوسازی است اما فقط 200 واحد برای استفاده از تسهیلات در نظر گرفته شده از سوی دولت برای بازسازی و نوسازی ثبت نام کرده اند که انتظار می رفت با توجه به اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها اقبال بیشتری در زمینه نوسازی و اصلاح ساختار این صنایع صورت گیرد.

وی با بیان اینکه از شش هزار واحد صنعتی فعال در زمینه صنعت سنگ در کشور فقط 250 واحد از فناوریهای روز بهره می برند، افزود: معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنایع و معادن، بر تعامل بیشتر بخش دولتی و بخش خصوصی برای تبدیل شدن سنگ به محصولی صادراتی تاکید دارد.

ایجاد انجمن معدنی برای انتقال اطلاعات معدنی ، حمایت از راه اندازی واحدهای فرآوری مدرن در حاشیه معادن سنگ ، افزایش نظارت سازمـان صنعت ، معدن و تجارت بر مجموعه های تولیدی و عرضه محصولات معدنی ازجمله راهکارهای توسعه بخش معدن است

همچنین بهبود کمی و کیفی محصولات ، ارائه تسهیـلات لازم برای نوسـازی ماشیـن آلات معـدنی، پایین آوردن نرخ تمام شده تولید و اجرای بسته حمایتی در مورد معدنکاران از دیگر راهکارهای توسعه این بخش است./س