به گزارش
مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، يكى از مساجد متبرك و تاريخى مدينه، مسجد جمعه است و به مناسبت اينكه در محله بنوسالم قرار داشته، به نام «مسجد بنوسالم» نيز شناخته مى شود. اين محله در كنار وادى رانوناء، يكى از وادى هاى مهم مدينه قرار داشته و به همين مناسبت، روزگارى اين مسجد را «مسجد الوادى» مى ناميده اند. به علاوه، نام ديگر آن مسجد عاتكه مى باشد; نامى كه در قرن سوم رواج يافت. ابن شبّه با يادآورى خبر نماز خواندن پيامبر(صلى الله عليه وآله) در آن، آن را مسجد عاتكه ناميده است.
نامگذارى به «مسجدالجمعه» به اين مناسبت است كه حضرت رسول(صلى الله عليه وآله) پس از اقامت چند روزه در قبا، زمانى كه عازم بخش اصلى يثرب شدند، در اينجا نماز جمعه اقامه كردند. اين نخستين نماز جمعه اى است كه به امامت رسول خدا(صلى الله عليه وآله) برگزار شد. ابن اسحاق به صورت كلّى، بدون اشاره به مسجد، نوشته است كه حضرت نماز جمعه را در وادى رانوناء خواندند. در برخى نقل ها آمده است كه مُصْعَب بن عُمَير يا اسعدبن زراره، پيش از ورود رسول خدا(صلى الله عليه وآله) به مدينه، با مسلمانان نماز جمعه خوانده است.
مسجد ياد شده، در شمال مسجد قبا، با فاصله اى حدود ششصد تا هشتصد متر قرار دارد و برخلاف مسجد قبا، تنها در اوقات نماز باز است.
اين مسجد به مانند مسجدالنبى(صلى الله عليه وآله) از خشت و گِل ساخته شده بود و سقفى كوچك داشت. بعدها بازسازى شد و از سنگ بنا كردند و ديوار آن كوتاه; يعنى تا نصف قامت انسان بوده است. مساحت مسجد تا قرن هشتم بسيار كم بوده و در قرن نهم هجرى، بازسازى شده است. طول آن از شمال به جنوب 10 متر و عرض آن از شرق به غرب 25.8 متر بوده و شبستان مسقّفى هم براى آن ساخته شده است. در نقلى ديگر آمده است كه مسجد تا قبل از بناى نخست سعودى، مسجد كوچك با طول و عرض هشت در شش بوده است.
بازسازى نخست آن، توسط سيد حسن شربتلى ـ از اشراف مدينه ـ كه اين مسجد در ميان باغهاى وى قرار داشت، انجام گرفت. اهميت اين مسجد سبب شد تا در سال 1412 ق مورد توجه جدى دولت سعودى قرار گيرد و به شكل بسيار زيبايى در مساحت 1630 متر بازسازى شود.