به گزارش خبرنگار حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران، در ماه اوت 1914 ميلادي مصادف با 1293 شمسي جنگ عظیمی در اروپا بین آلمان، رهبر دول محور و نیروهای متفقین به رهبری فرانسه و انگليس درگرفت. هیچ یک از دو طرف نتوانستند به پیروزی کامل دست یابند اما در اذهان جهانيان جناياتي كه طرف‌هاي درگير با غارت ذخاير ملت‌ها و كشتار غيرنظاميان خصوصا در قبال كشورهاي بي طرف از جمله ايران انجام داده‌اند، مغفول مانده است و اينك در آستانه يك‌صدمين سال آغاز اين جنگ پرداختن به اين مسئله از طريق رسانه‌ها و در صورت امكان پيگيري قضايي و كيفري جنايات دول استعمارگر خصوصا انگليس ضروري به نظر مي‌رسد.

در اين راستا "محمد علي قاسمي" حقوقدان در گفتگويي تفصيلي به جنبه‌هاي گوناگون حقوقي امكان شكايت ايران عليه اين كشور پرداخته كه در ادامه مي‌خوانيد.

باشگاه خبرنگاران: با توجه به اينکه در آستانه يكصدمين سال جنگ جهاني اول قرار داريم، آيا امکان شکايت عليه انگليس به خاطر جنايات اين کشور در قبال مردم کشورمان وجود دارد؟

قاسمي: با توجه به اينکه انگليس در زمان حضورش در ايران به مردم ما خسارت وارد کرده و اين جرم را در خاک کشورمان مرتکب شده است، امکان پيگيري و شکايت وجود دارد.

باشگاه خبرنگاران: در مجامع بين‌المللي نسبت به چه جرايمي مي‌توان طرح شکايت كيفري کرد؟

قاسمي: در قوانين بين‌المللي چند جرم مشخص وجود دارد که قابل پيگيري کيفري است که شامل تجاوز، نسل‌کشي، جنايت عليه بشريت و جنايت جنگي مي‌شود.

باشگاه خبرنگاران: با توجه به اينکه در آن دوران دولت اين انگلیس غلات توليد داخل ايران را براي مصرف نيروهاي خود تصرف و با هدف ايجاد قحطي مانع واردات غلات به کشور تحميل كرد، همچنين با قصد افزايش تلفات انساني به شيوع بيماري وبا دامن زده بود، آيا اقدامات جنايتکارانه انگليس جنايت عليه بشريت يا نسل کشي تلقي نمي‌شود؟

قاسمي: براي اثبات چنين جرايمي يکسري عناصر ويژه لازم است و با توجه به آنچه ديوان کيفري بين‌المللي توضيح داده است، به نظر نمي‌رسد بتوان اين مسئله را نسل‌کشي دانست، چرا که اين مباحث به مذاهب و قوميت‌ها بر مي‌گردد و بايد کشور مجرم قصد داشته باشد يک نوع قوميت و مذهب خاص را از بين ببرد.

باشگاه خبرنگاران: آيا اقدامات انگليس از نظر جنايت جنگي نيز قابل پيگيري نيست؟

قاسمي: بله؛ اما تنها از نظر جنايت جنگي مسئله قابل پيگيري است و اگرچه مجازات کيفري چندان محتمل به نظر نمي‌رسد، اما حداقل مي‌توان خسارت دريافت کرد.

باشگاه خبرنگاران: بنابراين با توجه به اينکه دولتمردان جاي خود را به نسل‌هاي بعدي داده‌اند، اما حکومت انگليس از آن زمان تاکنون ثابت مانده امکان دريافت خسارت وجود دارد؟

قاسمي: بله؛ اين مطلب در ديوان بين المللي دادگستري قابل پيگيري است، به طوري که حتي اگر حکومت هم تغيير کرده باشد، مسئوليت از بين نمي‌رود، چرا که سرزمين همچنان باقي مانده است.

باشگاه خبرنگاران: مشکل خاصي که براي دريافت خسارت در اين ديوان وجود ندارد؟

قاسمي: مشکلي که در اين زمينه وجود دارد، اين است که صلاحيت ديوان بين‌المللي دادگستري منوط به رضايت طرفين براي رسيدگي اين ديوان به اختلافات است و بايد طرفين رضايت بدهند که دعاوي شان در آنجا مطرح شده و هرچه دادگاه حکم داد را بپذيرند.

باشگاه خبرنگاران: احتمالا انگليس رضايتش را مبني بر رسيدگي اين ديوان اعلام نخواهد کرد، آيا اين مطلب صحيح است؟

قاسمي: بله، زيرا کشوري که احساس کند محکوم مي‌شود و در معرض اتهام است، رضايت نخواهد داد.

باشگاه خبرنگاران: در صورت اعلام رضايت انگليس مبني بر بررسي شکايت ايران توسط ديوان بين‌المللي دادگستري آيا عضويت انگليس در شوراي امنيت سازمان ملل مي‌تواند بر راي اين دادگاه موثر باشد؟

قاسمي: خير؛ اين مطلب ارتباط چنداني با عضويت در شوراي امنيت ندارد، به طوري که در قضيه انهدام هواپيماي مسافربري ايران توسط آمريکا طي سال 67 قرار بود مسئله به ديوان بين‌المللي دادگستري برود و از آنجا که آمريکا مي‌دانست يقينا محکوم مي‌شود، پاي ميز محاكمه حاضر نشد.

انتهاي پيام/