وقتی سیستم‌های سلامت و سازمان‌های اجتماعی کشور با یک پدیده‌ای مانند افزایش مصرف دخانیات در یک جامعه خاص مانند خانم‌ها مواجه می‌شود قبل از اینکه به عدد قابل‌توجه برسد باید اقدامات پیشگیرانه برای آن انجام شود.

در مورد بالا رفتن یا پایین آمدن سن مصرف سیگار نمی‌توانیم براساس آنچه در جامعه می‌بینیم قضاوت و میانگین تعیین کنیم. اگر در جامعه نوجوانی در سن 10یا 12سالگی در حال کشیدن سیگار است نمی‌تواند بیانگر این باشد که میانگین سن سیگاری‌ها در کشور 12یا 13سال است اما اینکه میانگین سن آغاز مصرف سیگار در جامعه پایین است حرف قابل‌قبولی است. هرقدرسن شروع مصرف دخانیات پایین‌تر باشد از نظر بهداشتی و جسمانی عوارض بیشتری متوجه فرد خواهد بود.

قطعا تأثیرات منفی روی قلب، ریه، پوست وسایر نقاط بدن فردی که از نوجوانی سیگاری شده است نسبت به فردی که در بزرگسالی به مصرف دخانیات روی آورده است شدیدتر خواهد بود. این مسئله به این دلیل رخ می‌دهد که سیستم‌های بدن فرد در حال رشد هنوز کامل نشده‌اند. در واقع بافت‌های بدن در سن پایین با هر نوع تحریک و عامل خارجی که می‌تواند میکروب یا سم داخل سیگار باشد، فرسوده می‌شوند. در زمان بررسی ریه یک فرد سیگاری که از 35سالگی مصرف دخانیات را آغاز کرده متوجه می‌شویم که ریه وی دچار عوارض زیادی نشده است اما فردی که از سن پایین‌تر مصرف دخانیات را آغاز می‌کند زودتر از کار خواهد افتاد، چرا که سیستم دفاعی بدن وی در سنین نوجوانی و جوانی در تکاپوی دفع آثار سم ناشی از نیکوتین بوده است.

عوارض منفی کاهش سن عادت به مصرف سیگار

پایین آمدن سن مصرف دخانیات ضربه شدیدی از نظر بهداشتی در سطح کلان می‌زند. دستگاه‌های بهداشتی بدون آنکه متوجه اصل موضوع باشند هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شوند. به‌عنوان مثال فردی که در سن 14سالگی سیگاری شده است در سن 22سالگی به عضویت یک سازمان در می‌آید و پس از 10سال دچار مشکلات تنفسی و عوارض ناشی از مصرف سیگار می‌شود، باری که هزینه درمان این فرد روی سازمانی که وی را به استخدام خود در آورده است بسیار بالا خواهد بود بنابراین برای دولت‌ها بسیار مهم است که در زمینه‌های پیشگیری روی آوردن به مصرف دخانیات کار کنند.

یکی از مشکلات پیشگیری این است که در کوتاه‌مدت نتایج برای ما ملموس نخواهد بود. مدیران خیلی دوست دارند بتوانند هرچه زودتر نتایج این پیشگیری را ببینند. کار کردن روی کاهش مصرف سیگار در جامعه ازجمله مواردی است که نمی‌توان پیامدهای مثبت آن را طی 2تا 3سال مشاهده کرد و دست‌کم 10سال زمان نیاز است تا نتایج آن به بار‌آید بنابراین مدیرانی که در حوزه پیشگیری کار می‌کنند به‌خود می‌گویند تا 10سال آینده که من نیستم پس برای همین روی طرح‌های دراز مدت پیشگیری از مصرف دخانیات هزینه نخواهم کرد. به همین دلیل در حوزه پیشگیری از مصرف دخانیات اقدامات به کندی انجام می‌گیرد.

یکی از دستگاه‌هایی که در این زمینه خوب فعالیت می‌کند شهرداری تهران است. این سازمان در حوزه پیشگیری از مصرف سیگار و تأسیس مراکز درمانی در این زمینه تلاش‌های زیادی انجام داده است. از وزارت بهداشت و آموزش وپرورش نیز انتظار می‌رود که در این حوزه کار و فعالیت کنند. در حال حاضر دخالت این وزارتخانه‌ها در حوزه مقابله با مصرف سیگار کم و ناکافی است. وزارت بهداشت در زمینه مبارزه با مصرف دخانیات بودجه دریافت می‌کند اما اینکه تا چه میزان این بودجه صرف این مهم می‌شود جای سؤال دارد./س