بسیاری از پژوهشگران و مؤلفان شیعه و حتی سنی، بر این اعتقادند که دو سوم یا یک سوم قرآن کریم درباره حضرت امیر(ع) نازل شده است، ولی آنچه که با اطمینان می‌توان گفت، این است که حضرت امیر المؤمنین، قرآن مجسم و قرآن ناطق هستند. به عبارتی دیگر، اگر بخواهیم آیات قرآن را معنا کنیم، باید به سیره علی(ع) مراجعه کنیم. علی(ع) تفسیر قرآن هستند و رفتار وگفتار و ویژگی‌های حضرت تبیین کننده عمق معانی قرآن است.

امامت امری الهی است

از آیات قرآن که درباره حضرت امیر(ع) نازل شده است استفاده می شود که امامت، منصبی الهی است. در اینجا به برخی از آیات اشاره می‌کنیم.

1- «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ» (مائده، آیه ٦٧) است. این آیه بیان کننده جایگاه امیرمؤمنان(ع) است که پیامبر اسلام(ص) در روز غدیر، مأمور به ابلاغ و تبیین آن برای مردم است. این اهمیت تاجایی است که خدا می‌فرماید، اگر این پیام را به مردم نرسانی و ابلاغ نکنی، به وظیفه و رسالت خود عمل نکرده‌ای.

با توجه به این که رسول اکرم(ص) می‌دانستند ابلاغ این رسالت دشوار است و مشکلاتی در پی دارد، از این رو خداوند وعده حفاظت داده و می‌فرماید: «...وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ...»؛ و خدا تو را از شر کسانی که توان شنیدن این پیام را ندارند، محافظت می‌کند. همچنین خداوند به کسانی که در این زمینه ممکن است ایجاد مشکل کنند، هشدار می‌دهد: «...إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ»؛ خداوند کافران را هدایت نمی‌کند؛ یعنی کسانی که این پیام را نپذیرند، جزو کافران هستند.

همه اندیشمندان شیعه و بسیاری از عالمان سنی تأیید دارند که این آیه درباره علی(ع) و در روز غدیر نازل شده است. همچنین یکی از شأن نزول‌های حدیث ثقلین هم در این روز است که رسول اکرم(ص) آن را قبل از معرفی علی(ع) بیان کرده اند.

تأمل در این آیه انسان را به تفکر در این موضوع وامی‌دارد که مسئله امامت، کمتر از نبوت نیست و همانطور که مسئله نبوت الهی است،‌ ولایت هم موضوعی الهی می‌باشد.

علی(ع)؛ برگزیده خداوند

این گونه آیات تعریفی را که درباره امامت گفته می‌شود «الامامة رئاسه‌العامه الهیه فی امور دین والدنیا» تأیید می‌کند که امامت و ولایت، امری عمومی و مطلق نیست. تفاوت دیدگاه شیعه و سنی در این است که آنها می‌گویند: «الامامه رئاسه عامه فی امور الدین و الدنیا». حال آنکه آیات قرآن امامت را امرالهی می داند؛ از این رو می توان گفت که پیامبر اسلام(ص) نیز در انتخاب علی(ع) نقشی نداشتند، بلکه تنها وظیفه ابلاغ آن بر دوش رسول اکرم(ص) بود؛ بنابراین، مسلماً دیگران نیز هیچ گونه نقشی ندارند و مشروعیت بخش آن تنها خداوند است. البته نقش مردم، و اقبال آنان، امام را در مقام اجرا مبسوط الیه می کند.

2- « إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ» (مائده، آیه 55). این آیه به صراحت «ولی امر مسلمانان» را معرفی می‌کند. خداوند در این آیه بیان می‌دارد: ((ولیّ)) شما خدا، پیامبر و کسی است که اقامه نماز می‌کند و زکات می‌دهد در حالی که در رکوع است. این آیه به ماجرای انگشتر دادن حضرت علی(ع) در حالت رکوع به نیازمند اشاره دارد. شأن نزول این آیه نیز از سوی مفسران و روات شیعه و سنی همین است.

علی(ع) جان پیامبر(ص) است

در آیه «مباهله» خداوند جایگاه اهل‌بیت و خمسه طیبه(علیهم‌السلام) را تبیین کرده است؛ «فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ»؛ (آل عمران، آیه 61).

این آیه در بر دارنده نکات فراوانی است که یکی از نکات مهم آن درباره شخصیت حضرت زهرا(س) می‌باشد. در این آیه، زمانی که سخن از «نِسَاءكُمْ» می‌آید، می‌بینیم که غیر از فاطمه زهرا(س) هیچ بانویی پیامبر(ص) حضور نداشت؛ از این رو، می‌توان نتیجه گرفت، نمی‌توان همسران پیامبر را مشمول این تطهیر دانست.

نکته دیگر، درباره «أَبْنَاءكُمْ» است که نشان می‌دهد، نسل پیامبر(ص) از امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) مي‌باشد چرا که آنان فرزندان پیامبر به شمار آمده اند.

همچنین درباره «أَنفُسَكُمْ» نیز امیر مؤمنان علی(ع) جان پیامبر(ص) معرفی می‌شود. این مسئله، نشان دهنده تقرب علی(ع) به پیامبر(ص) است. این جایگاه به اندازه‌ای می‌باشد که حضرت رسول اکرم(ص) فرموده‌اند که من و علی از یک شجره هستیم ولی در من نبوت و در علی(ع) نیز در وصایت قرار داده شد.

این آیه سند بزرگی برای شیعیان است که ما در این مذهب تابع چه کسانی هستیم و از چه کسانی تبعیت می‌کنیم./س