به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، پایگاه خبری تحلیلی "گلوبال پست" در مقالهای به قلم "پائول آمس" مینویسد: قرار بود که هفته آینده، در حالی که اروپا و آمریکا مذاکرات خود را برای انجام بزرگترین معامله تجاری تاریخ آغاز میکنند، نقطه عطفی در روابط فرا آتلانتیک به وجود آید.
*** افشاگریها تصویر اوباما را در اروپا لکه دار کرد اما در عوض، افشاگریهای اخیر اسنودن در مورد جاسوسیهای آمریکا از متحدانش، موفقیتآمیز بودن این مذاکرات را مورد تردید قرار داده است. با لکه دارشدن تصویر درخشان اوباما در اروپا، ابراز خشم دولتهای اروپایی، یادآور روزهای تاریک اختلاف بر سر حمله آمریکا به عراق است.
فرانسوا اولاند، رئیسجمهور فرانسه روز دوشنبه گفت: «این کار باید هر چه سریعتر متوقف شود؛ منظورم همین الان است. ما نمیتوانیم هیچ مذاکره یا معاملهای را در هیچ زمینهای انجام دهیم؛ مگر آنکه ضمانتها و تعهدات لازم را دریافت کنیم. این مسئله علاوه بر فرانسه، برای کل اتحادیه اروپا نیز صدق میکند.»
مقامات اروپایی و بسیاری از قانونگذاران، خواستار به تعویق افتادن مذاکرات مربوط به ایجاد بزرگترین منطقه آزاد تجاری در دنیا هستند که قرار است دوشنبه آینده در واشنگتن آغاز شود.
*** افشای جاسوسی آمریکا، اولویت اصلی سیاست خارجی اوباما را به خطر انداخته است قرارداد تجارت و سرمایه گذاری مشترک ترانس آتلانتیک، اولویت اصلی سیاست خارجی اوباما به شمار میرود. به گفته سران اتحادیه اروپا، این برنامه میتواند سالانه 159 میلیارد دلار اضافی را به اقتصاد کشورهای همبسته تزریق کرده و 127 میلیارد دلار نیز برای آمریکا ایجاد کند.
اما افشاگریهای ادوارد اسنودن، پیمانکار سابق سازمان اطلاعات آمریکا در مورد اینکه سازمانهای جاسوسی آمریکا، مکالمات خصوصی شهروندان اروپایی و سفارتخانهها و دفاتر دولتی متحدان خود را استراق سمع میکند، این طرح را با مخاطره رو به رو کرده است.
«گای ورهوفستاد»، نخست وزیر سابق بلژیک که رهبری گروه لیبرال دموکرات پارلمان اروپا را بر عهده دارد گفت، «من نمیفهم در حالی که هنوز این سوء ظنها پابرجا هستند، چطور میتوان به یک توافقنامه تجاری و یا سرمایه گذاری دست پیدا کرد. هنوز یک هفته هم از زمان افشای شواهد تکان دهنده فعالیتهای غیرقانونی و مداخله گرانه آمریکا نگذشته است.»
*** بدون وجود اعتماد و شفافیت لازم بین طرفین مذاکره کننده، موفقیتی حاصل نخواهد شد مقامات تجاری اتحادیه اروپا به این موضوع امیدوارانهتر مينگرند. آنها گفتند که از روز سه شنبه هیچ درخواست رسمی از جانب دولتهای اروپایی، برای به تعویق انداختن مذاکرات واشنگتن که قرار است یک هفته به طول بیانجامد، صورت نگرفته است.
به گفته یکی از مقامات تجاری اروپا که به علت حساسیت مسئله، تمایل نداشت که نام وی فاش شود، با اینکه امکان دارد این مذاکرات به طور نمادین به تعویق بیافتد، اما این تاخیر، لزوما روند مذاکرات را که پیش بینی میشود حداقل 18 ماه به طول بیانجامد، از خط خود خارج نخواهد ساخت.
«کارل د گاچت»، عضو کمیسیون تجاری اروپا روز دوشنبه در مصاحبهای با رادیو «آر تی بی اف» بلژیک گفت: «ما به خاطر خوشنودی آمریکاییها مذاکره نمیکنیم بلکه این به نفع ماست؛ چرا که موجب ایجاد شغلهای جدید و رشد اقتصادی بیشتر شده و به ما کمک میکند تا از این بحران خارج شویم.»
کمیسیون اروپا در اواخر روز سه شنبه اعلام کرد که مذاکرات باید طبق برنامه آغاز شود اما آنها نمیتوانند بدون «اعتماد و شفافیت لازم بین طرفین مذاکره کننده»، به موفقیت لازم دست پیدا کنند.
*** اروپاییها میتوانند به بهانه این رسوایی، شرکتهای فنی آمریکایی مظنون در این رسوایی را تعطیل کنند مخالفان قرارداد تجاری، از فرصت ایجاد شده در نتیجه افشای جاسوسیهای آمریکا، نهایت استفاده را خواهند برد. به علاوه، آنها می توانند اتحادیه اروپا را تشویق کنند تا در مورد مسئله محرمانه بودن دادهها، تصمیم قاطعی بگیرد که این موضوع میتواند تلاش چندین ساله دیپلماتیک دولت اوباما را برای متقاعد کردن اروپاییها جهت به اشتراک گذاشتن اطلاعات حساس و بسیار مهم خود، تهدید کند.
علاوه براین، طبق گفته کارشناسان اطلاعاتی، اروپاییها میتوانند به بهانه این رسوایی، شرکتهای فنی آمریکایی را که به مشارکت با آژانسهای جاسوسی آمریکا مظنون هستند، تعطیل کرده و یا یارانههای دولتی را برای حمایت از توسعه رقبای اروپایی توجیه کنند.
«توماس کلاو»، که دفتر شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در پاریس را اداره میکند، گفت: «تلاش جدید برای ایجاد جامعه تجارت آزاد فرا آتلانتیک، به دلایل زیادی در کشورهایی چون فرانسه، همیشه با مشکل مواجه میشود. بحث روزافزون درمورد مشروعیت فعالیتهای جاسوسی آمریکا در دنیا، و همکاری شرکتهای بزرگ آمریکایی در این تلاشها، فضای سیاسی بسیار دشواری را برای چنین طرحهایی ایجاد کرده است.»
*** موضوع جاسوسی آمریکا، برای بسیاری، دور از انتظار نبود به علاوه، اروپاییها از دانستن اینکه آمریکاییها به حدی پیشرفت کردهاند که به آسانی قادرند ارتباطات آنها را زیر نظر بگیرند، در حالیکه فن آوری اروپا در این زمینه از آنها عقب مانده است، زخم خورده و عصبانی هستند. اتحادیه اروپا حتی یک سازمان اطلاعاتی متعلق به خود ندارد و به همکاریهای جسته و گریخته شبکههای مختلف جاسوسی کشورهای عضو این اتحادیه متکی است.
با این حال، به گفته «کلاو»، موضوع جاسوسی آمریکا در این سطح، نباید باعث تعجب گردد. وی گفت: «البته برای کسانی که در جامعه خدماتی محرمانه و پنهان اروپا کار میکند ــ و هر عضو ارشد دولت که از افشای این موضوع رنجیده خاطر شده استـــ این موضوع که آمریکاییها تا جایی که بتوانند، مکالمات بین المللی را استراق سمع میکنند، پوشیده نبود.»
با این حال، خشم و انزجار عموم نسبت به این موضوع واقعی است.
در سرمقاله روزنامه اتریشی «وینر زیتانگ» میخوانید: «در مورد اسنودن، به نظر می رسد که آمریکا نسبت به اروپاییها، نقطه اشتراک بیشتری با روسیه دارد. اسنودن باید به جای روسیه به کشورهای اروپایی درخواست پناهندگی میداد.»
*** آنگلا مرکل: جاسوسی از دوستان، کاری غیرقابل قبول و غیرقابل تحمل است این دلخوری، به ویژه در آلمان که در آن تنفر و انزجار از جاسوسیهای دولت در آلمانیها ریشه دوانده است، همچنان ادامه دارد. سیاستمداران آلمانی، فعالان سازمانهای آمریکایی را به پلیس مخفی «استاسی» تشبیه کردند که ماموریتهای جاسوسی محرمانه آنها، مزاحم زندگی خصوصی میلیونها نفر در دولت کمونیستی آلمان شرقی شده بود.
آنکلا مرکل، صدراعظم آلمان ــکه در آلمان شرقی بزرگ شده است ـــ روز دوشنبه از طریق سخنگویش «استفن سیبرت» اعلام کرد: «جاسوسی از دوستان، کاری غیرقابل قبول و غیرقابل تحمل است؛ ما دیگر در دوران جنگ سرد به سر نمیبریم.»
علاوه براین، تلاشهای صورت گرفته توسط اوباما و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا برای کم کردن نگرانی اروپاییها، با این توجیه که هر کسی این کار [جاسوسی] را انجام میدهد، اصلا موفقیتآمیز نبود.