وی به خیامی و خیام نیشابوری و خیامی النیسابودیهم نامیده شده است، از ریاضی دانان، ستاره شناسان و شاعران بنام ایران در دوره سلجوقی است.
گر چه پایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و حجة الحق لقب داشته است.
ولی آوازه وی بیشتر به واسطه نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد.
افزون بر آن رباعیات خیام را به اغلب زبان های زنده ترجمه کرده اند، ترجمه رباعیات خیام توسط "ادوارد فیتز جرالد" به زبان انگلیسی باعث شهرت او در مغرب زمین شده است.
یکی از برجسته ترین کارهای وی را می توان گاهشماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام الملک در دوره سلطنت ملک شاه سلجوقی دانست.
وی در ریاضیات علوم ادبی، دینی و تاریخی استاد بود.
نقش خیام در حل معادلات درجه سوم و مطالعات اش درباره اصل پنجم اقلیدس نام او را به عنوان ریاضی دان برجسته در تاریخ علم ثبت کرده است.
باغی که آرامگاه خیام در آن قرار دارد، تصویر از کنار آرامگاه امامزاده محروق گرفته شده است و در ورودی قدیمی این باغ در تصویر دیده می شود.
مرگ خیام را میان سال های 502 الی 505 هجری می دانند که در نیشابور اتفاق افتاد.
گروهی از تذکرنویسان نیز وفات او را 503 نوشته اند اما پس از بررسی های لازم مشخص شد که تاریخ وفات وی سال 502 بوده است. مقبره وی هم اکنون در شهر نیشابور، در باغی که آرامگاه امامزاده محروق در آن واقع است قرار گرفته است.
تندیس خیام در بخارست، پایتخت رومانی در جهان از خیام به عنوان یک شاعر، ریاضیدان و اخترشناس شناخته شده است.
هر چند که اوج شناخت جهان از خیام را می توان پس از ترجمه شعرهای وی بوسیله "ادوارد فیتز جرالد" دانست. این در حالی است که بسیاری از پژوهشگران شماری از شعرهای ترجمه شده بوسیله "فیتر جرالد" را سروده خیام نمی دانند و این خود سبب تفاوتهایی در شناخت خیام در نگاه ایرانی ها و غربی ها شده است.
تأثیرات خیام بر ادبیات غرب از "مارک تواین" تا "تی.اس الیوت" او را به نماد فلسفه شرق و شاعر محبوب روشنفکران تبدیل کرده است./ي2
