خشکسالیهای که به قمیت کشیدن شیره جان زمین توسط موتورهای چاه کشاورزان تمام شد.هرچه خشکسالی ادامه یافت، برداشت از سفره های آب زیرزمینی نیز افزوده شد.

سطح سفره های آب زیرزمینی هر ساله پایین و پایین تر می رفت و در این راستا آسیبهای جدی به این منابع غنی استان وارد می کرد.

اما در بهار امسال شرایط کمی بهتر شد، از ابتدای سال تاکنون لبهای تشنه خاک استان فارس کمی از بارانهای مستمر خیس شده است، هرچند تا تمام شدن خشکسالی و بهبود آسیبهای ناشی از آن باید میزان بیشتری از بارشها را در استان فارش شاهد باشیم اما این بارانهای متناوب نیز تاحدودی باعث شد حداقل موتور چاه های کشاورزی در استان فارس برای چند روز هم که شده خاموش شود تا سفره های آب زیری زمینی نفسی تازه کنند.

در این خصوص رئيس مركز پژوهشهاي علوم جوي اقيانوسي دانشگاه شیراز گفت: در سال آبی  1392-1391 با لطف خداوند میزان بارش در بسیاری از پهنه های جنوب باختری کشور و استان فارس بالاتر از میانگین دراز مدت بارش بود. گرچه بارش زمستانه کمتر از پیش بینی ها بود اما بارش در فصل های پاییز و بویژه بهار بسیار چشمگیر و سرنوشت ساز بود.

محمدجعفر ناظم السادات ادامه داد: می توان گفت که در پی چندین سال کم بارانی و خشکسالی،  بارش امسال استان فارس به گونه ای معنی دار از میانگین سالانه بالاتر رفت تا لبخندی از خشنودی بر لبان مردم را بنشاند تا بیش از پیش سپاسگزار درگاه خداوندی باشند.

وی گفت: در سرزمین های خشکی مانند جنوب ایران، برآورد ارزش اقتصادی آب  شاید ممکن نباشد. دلیل آن این است که هر چه آب نایاب تر می گردد ارزش آن بالاتر می رود. از این روی با کاهش آب سفره های زیرزمینی و دریاچه ها ارزش اقتصادی آب هم با شیب تندی افزایش می یابد.

رئيس مركز پژوهشهاي علوم جوي اقيانوسي دانشگاه شیراز تصریح کرد: در پهنه های جنوبی فارس هر لیتر آب سالم و گورا تا چند صد تومان می تواند به فروش برسد و اگر برداشت های بی رویه از آبهای زیر زمینی افزایش یابد، قیمت آب بسیار فراتر از این هم خواهد رفت. بنابراین ارزش باران امسال از دیدگاه اقتصادی بسیار هنگفت است و گویی خداوند بزرگ مائده آسمانی خود را بر سر مردم فرو ریخت.

وی ادامه داد: شوربختانه با همه خوبی های بارش، سرمازدگی گیاهان، کشاورزان فارس و بسیاری از دیگر بخش های کشور را با زیان های بزرگی روبرو ساخت. این گونه سرمازدگی ها تا اندازه بسیاری می توانند پیش بینی و پیشگیری شوند که  نداشتن برنامه ریزی های درست و پایین بودن فناوری ها نمی گذارد کشاورزان از دسترنج خود سود دلخواه را ببرند و امنیت غذایی کشور را به گونه ای بهتر فراهم کنند.

ناظم السادات افزود: نبودن همکاری میان مراکز پژوهشی و اجرایی عامل بنیادین رخداد اینگونه زیان هاست، تا هنگامی که کشاورزان دارای بنگاه های نیرومند اقتصادی برای بستن قرارداد با دانشگاه ها و مراکز پژوهشی نباشند، هر ساله زیان های هنگفتی را بابت خشکسالی، سرمازدگی و فراگیر شدن بیماری ها و آفات خواهند پرداخت.

وی عنوان کرد: بارش های امسال موجب شد تا کشاورزان در گذر این سال به روشن کردن موتور پمپ های خود نیاز چندانی نداشته باشند. همین کاهش برداشت از افت بیشتر سطح آب زیرزمینی خواهد کاست. از آنجا که گذار آب از روی خاک تا سطح آبهای زیرزمینی که گاهی به بیش از یک صد متر می رسد، در بسیاری از جاها به چند سال زمان نیاز دارد. بنابراین نمی توان به این زودی نشانه  بارش امسال را بر بالا آمدن سطح سفره های ژرف پیدا کرد.

ناظم السادات ادامه داد: افزون بر این، برداشت سرسام آور آب از سفره های آب زیرزمینی فارس و بسیاری از استان های کشور در گذر چند دهه گذشته به گونه ای است که با این بارش ها جبران نخواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه این افزایش چند میلی متری بارش نباید مردم و دست اندرکاران را برای برداشت بی رویه آب وسوسه کند، گفت: آب سرمایه ملی همه انسان هایی است که باید در این سرزمین به دنیا بیایند و زندگی کنند.نسل ما بسیار، بسیار بیشتر از سهم خودش از این آب برداشت کرده و زندگی نسل های آتی را با دشواری های بزرگی روبرو ساخته است. اگر بارشها نه برای یک سال، که در گذر چندین دهه آینده بسیار بیشتر از میانگین باشند و همزمان با بارش های سنگین برداشت آب از سفره ها هم به حالت تعادل برگردد، شاید آبی که در گذر چند دهه گذشته برداشت شده جبران شود که این هم نشدنی است.

رئيس مركز پژوهشهاي علوم جوي اقيانوسي دانشگاه شیراز متذکر شد: باید دانست که آب و کمبود آن بزرگترین چالش بشر در دهه های آینده است. نیرومندی کشورهای صنعتی در بمب اتم آنها نیست و این آب و کشاورزی و تولید مواد غذایی است که حرف پایانی را خواهد زد./ج1