جمهوري اسلامي ايران حدود 2 هزار و 700 کيلومتر مربع مرز آبي با همسايگان خود در درياي خزر، خليج فارس و درياي عمان دارد که طبعا اين سواحل و مرزهاي آبي ، جزاير متعددي را در خود جاي داده است.

خليج فارس که بيشترين مرز آبي را با ساير کشورها داراست حدود 30 جزيره مسکوني و غيرمسکوني دارد که جزاير "مينو"، "خورموسي"،" بونه"، "دارا"، "قبرناخدا"، "خارک"، "خارکو"، "عباسک"،‌ "ميرمهنا"، "فارسي"، "تهمادو"،" نخيلو"، "گرم"، "لاوان"، "شکور"، "هندورابي"، "کيش"، "فرور بزرگ"، "فرور کوچک"، "سيري"، "قشم"،" ناز"، "هرمز"، "هنگام"، "لارک"، "ابوموسي"، "تنب بزرگ" و "تنب کوچک" از جمله اين جزاير هستند.

اما در اين ميان سه جزيره ابوموسي، تنب بزرگ و تنب کوچک که به جزاير "سه‌گانه" معروف شده‌اند، به لحاظ نظامي فوق‌العاده مهم و داراي موقعيت ويژه تدافعي هستند، از اين جهت موقعيت مهم اين جزاير باعث برخي حساسيت‌ها شده است.

جزاير سه‌گانه در جنوبي‌ترين استان جمهوري اسلامي ايران يعني استان هرمزگان با مرکزيت بندرعباس قرار دارند، اين استان نيز در جنوب ايران و در شمال تنگه هرمز قرار داشته و کرانه‌هاي اين استان در شرق به درياي عمان و در غرب به خليج فارس امتداد مي‌يابد، استان هرمزگان با 71 هزار و 193 کيلومتر مربع مساحت 3.4 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.

*جزيره تنب بزرگ‌

اين جزيره با وسعت حدود 11 کيلومتر مربع در جنوب جزيره قشم واقع شده که از جنوب به جزيره ابوموسي، از شرق به درياي عمان و از غرب به تنب کوچک ختم مي‌شود، فاصله اين جزيره تا قشم 31 کيلومتر، تا تنب کوچک 13 کيلومتر و تا ابوموسي 50 کيلومتر است.

*جزيره تنب کوچک‌
اين جزيره با مساحت حدود 5 کيلومتر مربع در جنوب بندر لنگه و در غرب تنب بزرگ واقع است؛ فاصله اين جزيره تا بندر لنگه 50 کيلومتر و تا تنب بزرگ 13 کليومتر است.

*جزيره ابوموسي
این جزیره به لحاظ جغرافیایی،جنوبی‌ترین جزیره ایرانی آب‌های خلیج فارس است که در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه‌، در ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده‌ عربی واقع شده ‌است و همچنین ۱۶۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد؛ این جزیره یکی از 14 جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن در حدود ۵ . ۴ کیلومتر است و شهر ابوموسی مرکز این جزیره است.

وسعت شهرستان ابوموسی ۶۸٫۸ کیلومتر‌مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی با ۱۲ کیلومتر مربع، جزیره تنب بزرگ با ۱۰٫۳ کیلومتر مربع، تنب کوچک با ۱٫۵ کیلومتر مربع، سیری با ۱۷٫۳ کیلومتر مربع، فرور بزرگ با ۲۶٫۲ کیلومتر مربع و فرور کوچک با ۱٫۵ کیلومتر مربع است.

فاصله میان جزیره ابوموسی و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکش‌های بزرگ است.

مالکیت جزیره ابوموسی به همراه جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک در دست ایران است اما ادعاهایی از سوی کشور تازه‌تاسیس امارات متحده عربی که از زمان شکل‌گیری این کشور کوچک بیش از 40 سال نمی‌گذرد، مطرح است.

این جزیره در اسناد تاریخی با نام "بوموو" (BOUMOU) و "بوم‌او" یعنی آب (معرب آن بومف) و "بوموسو" و "گپ سبزو" نام داشته (به معنای جای سبز) است.

در نقشه‌های قدیمی بوموف یا بوموسو ثبت شده (بوم به معنی مکان است و "سو" چند معنی دارد "سو" مخفف سوز (SOUZ)نام یک نوع سبزی است و بطور کلی نیز در زبان فارسی کهن معنی سبز می‌دهد و در مجموع می‌توان آن را به معنای سرزمین‌ سبز نامید).

نام "ابو‌موسی" یک نام جدید است که سابقه آن به حدود بیش از 100 سال قبل باز می‌گردد که یکی از ساکنان بنام ابوموسی این نام را بجای بوموسو (BOUMOUSOU) رایج کرد.

*جمعیت ابوموسی 75 میلیون نفر!

جمعیت ابوموسی، بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با یک هزار و 700 هزار نفر بوده ‌است که بیشتر این ساکنان، شهروندان ایرانی هستند و اقلیت اماراتی که در آن ساکن هستند بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دائم در ابوموسی را دارند. شهروندان ایرانی ساکن در جزایر به ویژه در بوموسی غالبا جمعیت جزیره خود را ۷۵ میلیون نفر می‌دانند. این بدان معناست که این قطعه نه تنها بخشی تفکیک‌ناپذیر از ایران‌زمین است بلکه خط مقدم سرزمین ایران است.

جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرم‌تری دارد؛ این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت می‌گیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند امااین جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند.

یک فرودگاه‌، یک موج شکن و اسکله کوچک برای پهلوگیری شناورهای سبک با آبخور محدود و یک جاده کمربندی آسفالته از جمله تاسیسات جزیره ابوموسی است؛ ناهمواری‌های خاک جزیره ابوموسی به سوی شمال افزایش می‌یابد که سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام "کوه حلوا" که نزدیک به ۱۱۰ متر ارتفاع دارد، می‌رسد.

*حاکمیت ایران بر ابوموسی و 2 تنب بر اساس اسناد تاریخی
بررسی‌های تاریخی انجام شده بیانگر آن است که در هزاره دوم قبل از میلاد این 3 جزیره همانند سایر جزایر دریای پارس توسط ایرانیان اداره می‌شد و جزو قلمرو حکومت‌های ایرانی بوده است. در دوران اسلامی نیز این جزایر همواره جزو قلمرو ایالت‌های جنوبی ایران از جمله فارس بوده‌اند با ورود پرتغالی‌ها به دریای پارس این ۳ جزیره به اشغال آنها در آمد که در روزگار شاه عباس صفوی توسط نیروهای ایرانی آزاد شد‌. نادرشاه افشار و کریم‌خان زند به این جزایر اعمال حاکمیت کامل کرده‌اند و در روزگار سلطنت فتعلی شاه قاجار نیز جزایر دریای پارس مانند کیش، بحرین، ابوموسی، هندورابی، تنب بزرگ، کوچک و فارور جزو ایالت‌های فارس محسوب می‌شدند. در سال ۱۲۶۳ هجری قمری نیز کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس از جمله جزیره ابوموسی بخشی از ایالت بنادر خلیج فارس محسوب می‌شد. بررسی دقیق اسناد و کتب تاریخی بر مالکیت و حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر سه‌گانه تردید باقی نمی‌گذارد.

در نقشه‌های چاپ شده از سال ۱۸۸۷ به بعد بریتانیا نیز جزیره ابوموسی و 2 تنب با رنگ پرچم ایران مشخص شده است؛ اعمال حاکمیت، همواره از ناحیه حکومت انجام می‌شود و در آن زمان، ایران دولت حاکم تلقی می‌شد و امیرنشین‌های شارجه در رأس الخیمه به عنوان نهادهای سیاسی و حقوقی مستقل در نظر گرفته نمی‌شده‌اند و حتی از داشتن رابطه سیاسی با سایر کشورها منع می‌شده‌اند.

طبق داده‌های تاریخی، جزایر مزبور تا سال ۱۸۸۷ متعلق به شیخ لنگه بوده است و شیخ لنگه‌ وابسته به طایفه «جواسیم» بوده و در نتیجه از متعلقات ایران به محسوب می‌شده است چرا که شیخ لنگه به حکومت ایران خراج می‌پرداخته و بر جزایر سیری، ابوموسی و 2 تنب، حکومت می‌کرده است.

در سال 1349 هجري شمسي وقتي دولت خبيث ننگين تصميم گرفت نيروهاي خود را از خليج فارس خارج کند نيروهاي ايراني اجازه يافتند تا در سه جزيره ايراني ابوموسي، تنب بزرگ و تنب کوچک وارد شده و حاکميت ايران را بر اين سه جزيره بازگردانند از اين زمان بود که مسئله ابوموسي به عنوان موضوعي اختلافي بين اميرنشين شارجه و ايران درآمده بود همانند آتش زير خاکستر سال‌ها ادامه داشت و هر از گاهي به تناسب شرايط سياسي دولت مباحثي را در افکار عمومي و روابط بين‌المللي ايجاد کرده است

.

*ماجرا از كجا آغاز شد؟
اما ماجراي اخير مناقشات ايران و امارات متحده‌ عربي در خصوص جزاير سه‌گانه در پي سفر فرودين ماه سال جاري محمود احمدي‌نژاد به جزيره ابوموسي شدت گرفت، رئيس‌جمهور کشورمان 24 فروردين ماه سال جاري در راستاي سفرهاي استاني به يکي از مناطق جمهوري اسلامي ايران در قلمرو اختيارتش سفر کرده بود و اين موضوع موجب برآشفتگي وزير امور خارجه امارات متحده‌عربي شد.

در جريان اين سفر، "شيخ عبدالله بن زيادآل‌نهيان" وزير امور خارجه ايالات متحده عربي در سخناني که خبرگزاري رسمي اين کشور منعکس كرد، گفته بود: "اين سفر نقض گسترده حاکميت امارات به سرزمين خود و ناديده گرفتن همه تلاش‌ها و اقداماتي است که براي حل مسالمت‌آميز اين مسئله از طريق گفتگوهاي مستقيم يا مراجعه دادگاه بين‌المللي صورت مي‌‌گيرد".

اين موضوع با واکنش تند نمايندگان که حافظ منافع ملت هستند مواجه شد و 4 روز پس از آن يعني سي‌ام فروردين ماه، 225 نماينده مجلس شوراي اسلامي با امضاي بيانيه‌اي اظهارات مداخله‌جويانه مقامات امارات متحده عربي و مجلس اين کشور را محکوم کردند، در بخشي از اين بيانيه آمده بود: "سفر دکتر محمود احمدي‌نژاد رئيس‌جمهوري ايران به جزيره ابوموسي از جمله سفرهاي داخلي و استاني محسوب مي‌شود و موضع گيري مسئولان امارات دخالت آشکار در امور داخلي ايران است.

نمايندگان خانه ملت در كميسيون امنيت ملي و سياست‌ خارجي مجلس در يكم اسفند ماه سال جاري بار ديگر با صدور بيانيه‌‌اي بر حفظ تماميت ارضي كشور تاكيد كرده‌اند،در بخشي از اين بيانيه نيز آمده بود: "دولت جمهوری اسلامی ایران حاکمیت کامل خویش بر جزایر ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را مؤکداً مورد یادآوری قرار داده، خاطرنشان می‌نماید همه تدابیر و اقدامات به عمل آمده در این جزایر همواره مبتنی بر اصول حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفته است.جمهوری اسلامی ایران همواره سیاست مودّت و حسن همجواری با همه کشورهای همسایه را تعقیب نموده و بر همین اساس، همچون گذشته از گفت‌وگوهای دوجانبه با دولت امارات متحده عربی به منظور بررسی راه‌های تقویت هر چه بیشتر مناسبات بین دو کشور و رفع سوءتفاهمات احتمالی استقبال می‌نماید".

اما وزيران امور خارجه کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج فارس در پايان يکصد و بيست و ششمين نشست خود در محل دبيرخانه اين شورا در رياض که به رياست "شيخ خالد بن احمد بن محمد آل خليفه" وزير امور خارجه بحرين برگزار شد، بار ديگر ادعاهاي خود را عليه ايران تکرار کردند.

اما صدور اين بيانيه با واكنش تند اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست مجلس روبه رو شد به طوري كه منصور حقيقت پور نايب رئيس اين كميسيون در اين رابطه گفت: جزایر سه‌گانه جزء خاک مقدس ایران بوده و این کشور مانند دیگر نقاط خاك خود از آن دفاع خواهد كرد.

وی ادامه داد: با مطرح کردن بحث تاریخی درباره جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از سوی اعضای شورای همکاری خلیج فارس، مسائلی پیش خواهد آمد که به نفع آنها نیست.

*ادعاي شوراي همكاري خليج فارس پوچ است
حقیقت‌پور ادعای شورای همکاری خلیج فارس مبنی بر دخالت ایران در امور داخلی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را پوچ خواند و اظهار داشت: شورای همکاری خلیج فارس چگونه جسارت می‌کند حضور ما در این جزایر که جزء خاک ایران اسلامی است را دخالت در خاک خود بداند.

همچنين چندي پيش نايب رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس از سفر اعضاي اين كميسيون به جزاير سه‌گانه خبر داد و گفت: این کمیسیون در نظر دارد طبق وظیفه ذاتی خود از تمام نقاط حساس و امنیتی کشور بازدید به عمل آورد.

حقیقت‌پور در ادامه به بازدید اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از جزایر سه‌گانه اشاره کرد و گفت: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، به احتمال قوی 18 اسفند ماه اعضای این کمیسیون از جزایر سه گانه بازدید خواهند کرد.

وی تصریح کرد: تمامی اعضای کمیته دفاعی کمیسیون امنیت ملی و سایر اعضا در صورت تمایل در این بازدید حضور خواهند داشت.

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین به واکنش برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس از این اقدام مذکور اشاره کرد و گفت: در پی تصمیم اعضای کمیسیون امنیت ملی مبنی بر بازدید از جزایر سه‌گانه برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس ناراحت شده و واکنش نشان دادند.

وی اظهار داشت: البته این موضوع هیچ ربطی به کشورهای حاشیه خلیج فارس نداشته و اعضای کمیسیون امنیت ملی هر زمان اراده کنند از خاک كشور خود بازدید کرده و در آنجا حضور خواهند داشت.

* از نظر ما مسئله جزاير سه‌گانه تمام شده است
علاءالدين بروجردي رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي نيز در خصوص جزاير سه‌گانه اظهار داشت: از نظر ما اين موضوع حل شده است، ما به لحاظ اين که آنها(اماراتي‌ها) فکر نکنند حرفي که مي‌زنند پاسخ ندارد و به لحاظ مستندسازي حقوقي جواب مي‌دهيم و گرنه هيچ نيازي به پاسخ دادن به اين مطالب تبليغاتي که با هدايت و فشار انگليس صورت مي‌گيرد، نيست.انگليس زماني در خليج فارس حضور داشت و در هر نقطه‌اي که حضور داشته يک خباثتي از خودش به جاي گذاشته است، اين کار کار انگليس است، امروز هم انگليسي‌ها امارات را تحريک مي‌کنند و اين صحبت‌ها را مطرح مي‌کنند كه کاملا غيرقانوني و مردود است.

هيچ قدرتي حق تصميم‌گيري در خصوص جزاير سه‌گانه را ندارد
محمدرضا محسني‌ثانی عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز در اين زمينه تصريح كرد: جزاير سه‌گانه از حقوق لاينفک جمهوري اسلامي است و هيچ منبع قدرتي حق تصميم‌گيري راجع به اين قسمت از سرزمين ايران را ندارد.

وي گفت: این گونه بیانیه‌ها و اقدامات در ارتباط با جزایر سه‌گانه ایراني از سوی کشورهای عربی بسیار صورت گرفته ولی حقانیت کشورمان در حاکمیت جزایر بر دنيا پنهان نیست.

وی در ادامه تصریح کرد: هرزمان در منطقه بحراني روی می‌‌دهد کشورهای شورای خلیج فارس برای منحرف کردن اذهان عمومی از حربه جزاير سه‌گانه استفاده مي‌کنند و اين‌ بار نيز با تحرکات مجدد آل خليفه دوباره اين ادعا مطرح شده است.

*جزاير سه‌گانه جزء لاينفک جمهوري اسلامي ايران و خاک اين کشور است
همچنين سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز در اين خصوص گفت: به نظر می‌رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران،بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید.

سيد حسين نقوي‌حسيني گفت: جزاير سه‌گانه جزء لاينفک جمهوري اسلامي ايران و خاک اين کشور است.

وي افزود: اظهار نظر پيرامون اين موضوع از سوي ديگر کشورها دخالت در امور داخلي کشور محسوب مي‌شود و ما با اين دخالت‌ها به شدت برخورد مي‌کنيم.

نقوي‌حسيني تصريح کرد: اينکه نمايندگان يک کشور بخواهند از شهر يا بخشي از کشور خود بازديد کنند به کسي ربطي ندارد لذا ما اجازه دخالت غير مسئولان به امور داخلي کشور خود را به کسي نمي‌دهيم و انتظار ما اين است که اين کشورها به مسائل داخلي کشورهاي خود بپردازند و دخالتي در امور ديگر کشورها نداشته باشند.

سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس گفت: به نظر می رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران،بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید.

*ايران اجازه دست‌اندازي به جزاير سه‌گانه را نخواهد داد
محمد اسماعیلی ديگر عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در واکنش به حمایت آمریکا از اظهارات سخيف امارات متحده عربی بر سر جزایر سه گانه و حل اختلاف از راه گفت‌و‌گو، رجوع به دادگاه لاهه یا دیگر نهادهای جهانی ،اظهار داشت: جزاير سه‌گانه (ابوموسي، تنب کوچک و تنب بزرگ ) جزء خاک ايران است آمريکا بهتر است در اظهارات خود مراقبت کند.

وي تصريح کرد: آمریکا در حالی از مناقشه ایران و اماران متحده عربی به دادگاه لاهه حمایت می‌کند که مراجعه به این دادگاه ،تنها در صورتی امکان پذیر است که دو کشور با فرستادن آن به دادگاه موافق باشند.

اسماعيلي تاکيد کرد: حمایت آمریکا از ادعای امارات متحده کاملا طبیعی است چرا که همواره بدنبال تفرقه انگیزی و فرافکنی بین کشورهای مسلمان منطقه است.

وی ادامه داد: آمریکا با توجه به دغدغه و مشکلاتی که در منطقه دارد از هروسیله‌ای که منجر به ضربه وارد کردن به کشورمان شود حمایت می کند.

اسماعیلی با اشاره به اینکه ایران بارها اعلام کرده که جزایر سه‌گانه متعلق به جمهوری اسلامی است، تصریح کرد: امارات متحده باید بداند که جزایر سه‌گانه با توجه به قدمت تاریخی که دارد متعلق به کشورمان است و جمهوري اسلامي هرگز اجازه نخواهد داد که هیچ کشوری به فکر دستیابی به این جزایرباشد

اين در حالي است كه منصور حقیقت‌پور نماینده اردبیل روز گذشته از قطعیت سفر اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به جزایر سه‌گانه خبر داد و گفت: اعضای این کمیسیون بر تصمیم خود در خصوص سفر به جزایر سه‌گانه ایرانی مصمم بوده و این سفر انجام خواهد شد.

وی افزود: پیشتر طبق برنامه ریزی‌های صورت گرفته 18 اسفندماه زمان سفر به این جزایر بود ولی به دلیل بیانیه شورای همکاری خلیج فارس یک روز زودتر و در تاریخ هفدهم اسفندماه صورت مي‌گيرد.

حقیقت‌پور همچنین در خصوص تعداد اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این سفر گفت: 7-8 نفر از اعضای کمیسیون در این سفر حضور داشته و مسیر بندرعباس تا جزایر سه‌گانه را با هلیکوپتر طی خواهند کرد.

گزارش از وحيد عظيم‌نيا
انتهاي‌پيام/