بسته حقوقی برای کنکوری‌ها؛ چگونه با خیال راحت امتحان دهید
در فلان آزمون تقلب شده، سوالات آن یکی آزمون لو رفته است، فلانی پول داده و اسمش در میان پذیرفته‌شدگان آمده است و... همیشه از این قبیل شایعات دور و بر آزمون‌های بزرگ بسیار است، به خصوص اینکه برخی از این آزمون‌ها با سرنوشت شرکت‌کنندگان فراوان آن گره خورده است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، شاید برای بیشتر مردم، غول مال افسانه‌ها باشد. اما برای پشت‌کنکوری‌ها غول با همه عظمت و هیبتش، کاملا واقعی و ملموس است.
کنکور سراسری خانواده داوطلبان را در شرایط اضطراری قرار می‌دهد مسافرت‌ها و دید و بازدیدها محدود می‌شوند و حتی تماشای تلویزیون هم برنامه و ترتیب خاصی پیدا می‌کند.در ادامه گزارش روزنامه حمایت را در این باره می خوانید:
دو کلمه حرف حساب
کنکور به اندازه کافی استرس و فشار برای پشت‌کنکوری‌ها و خانواده‌های آنها دارد، حالا فکر کنید که نزدیک امتحان یا بعد از آن، هر روز شایعاتی منتشر شود که سلامت آزمون را زیر سوال ببرد؛ از لغو آزمون یا تجدید آن بگوید، برخی با هیجان از تقلب در امتحان صحبت کنند و خلاصه به هر ترتیبی آرامش شما را قبل یا بعد از آزمون به هم بزنند.
حتما شنیده‌اید که نظام آموزش عالی، مانند قیفی است که همین‌که از دهانه تنگ آن به سختی عبور کردید، کار سهل و آسان می‌شود. از طرف دیگر این نکته را هم در نظر بگیرید که آینده شغلی و جایگاه اجتماعی افراد ارتباط فراوانی با نتیجه آزمون سراسری آنها دارد.
در این شرایط برخی وسوسه می‌شوند که برای رسیدن به بهترین نتیجه ممکن راه‌های نامشروع و غیرقانونی را برگزینند. اما موفق شدن در این مسیر با وجود قوانین و مقررات موجود، به طور قطع ساده‌تر از طی مسیر به روش قانونی نخواهد بود. بنابراین فکر این میان‌برها را از مخیله تان بیرون کنید که جز دردسر وگرفتاری چیزی برای شما به همراه نخواهد داشت.
اما اگر از کسانی هستید که بر توانایی‌های خودتان تکیه کرده‌اید، با خیال راحت راهتان را ادامه دهید. چون قانون مانع از آن خواهد شد که رقبای شما ناجوانمردانه بر صندلی دانشجویی تکیه بزنند.
تشخیص واقعیت از شایعه های کنکوری
در فلان آزمون تقلب شده، سوالات آن یکی آزمون لو رفته است، فلانی پول داده و اسمش در میان پذیرفته‌شدگان آمده است و... همیشه از این قبیل شایعات دور و بر آزمون‌های بزرگ بسیار است، به خصوص اینکه برخی از این آزمون‌ها با سرنوشت شرکت‌کنندگان فراوان آن گره خورده است.
اما در بیشتر موارد این شایعات با واقعیت پیوند چندانی ندارد. البته در مواردی که شواهد و مدارک قطعی به مراجع صالح ارایه شود، امکان ابطال آزمون نیز وجود دارد. بنابراین اگر واقعا معتقد به تقلب هستید، ادامه مطلب را بخوانید تا ببینید برای پیگیری اعتراض خود باید چه کنید. حتی اگر شایعه تقلب را شنیده‌اید و استرس به وجودتان رخنه کرده، باز هم ادامه مطلب را بخوانید چون این آرامش را به شما می‌دهد که مراجع قانونی برای رسیدگی به اعتراض وجود دارد و به طورقطع حق شما تضییع نخواهد شد.
برخورد قضایی با سوء استفاده کنندگان
همین اول کار یادتان باشد با همه شایعه هایی که در حوزه آزمون‌ها وجود دارد جز چند استثنا، در هیچ آزمون سراسری چنین جرایمی ثابت نشده است. تاکنون بارها خبر فروش سوالات کنکور از مرز شایعه گذشته و به مرحله رسیدگی قضایی نیز رسیده است؛ شاید به خاطر دارید که در ابتدای دهه 80، دادگاه رسيدگي به پرونده متهمان افشاي سوالات كنكور دانشگاه آزاد در سالن مجتمع قضايي امام‌خميني(ره) برگزار شد.
در آن دوران در پایان رسیدگی به پرونده، تعدادی از متهمان در خصوص اتهام خود مجرم شناخته شدند و به حبس‌های کوتاه‌مدت محکوم شدند. یکبار دیگر در سال 1386، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مدعی لو رفتن سوالات کنکور شد و در این زمان صحبت از وجود مافیای فروش سوالات کنکور بر سر زبان‌ها افتاد و در نتیجه بار دیگر موضوع سلامت کنکور مورد توجه قرار گرفت. بنابراین موضوع تقلب در کنکور یک موضوع جدی است که ممکن است ذهن شما یا اطرافیانتان را درگیر خود کند.
تخلفات را گزارش کنید
وقوع جرم در جامعه اجتناب‌ناپذیر است. بعد از پذیرفتن این واقعیت باید سعی کنیم با همکاری یکدیگر موارد ارتکاب آن را کاهش دهیم. همان‌طور که ممکن است در خرید و فروش، ورزش، سیاست و... جرم اتفاق بیفتد، مجرمان ممکن است در کنکورهایی که خودمان یا فرزندانمان در آن شرکت می‌کنیم هم حضور داشته باشند؛
به عنوان مثال در مراحل مختلف برگزاری یک آزمون بزرگ مانند کنکور سراسری، جرایم مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد. اما خیالتان راحت باشد؛ تک تک این تخلفات با ضمانت‌اجرای آن در قوانین پیش‌بینی شده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است.
هر ذی‌نفعی با مشاهده آنها می‌تواند به مراجع صالح برود و خواهان رسیدگی به موضوع شود. بنابراین برای رسیدگی به جرایم کنکوری، قوانین و مقررات لازم وجود دارد. با این حساب دلیل این که تاکنون جرمی در خصوص فروش سوالات کنکور به اثبات نرسیده را نباید به حساب توانایی مجرمان و سازمان‌يافتگی آنها بگذاریم. بلکه باید دلیل آن را اجرای دقیق و صحیح قانون بدانیم.
البته هرگاه که در نظارت و اجرا نقایصی وجود داشته باشد، ممکن است این جرایم روی دهد. در این شرایط نیز وظیفه من و شما این است که گزارش‌های خود را به مرجع صالح تحویل دهیم اما مراجع صالح کجا هستند؟
به این مراجع بروید
زمانی که شایعات مربوط به تخلف در کنکورها را می‌شنوید، به «قانون رسيدگي به تخلفات و جرايم در آزمون‌هاي سراسري» مراجعه کنید. با مطالعه این متن تکلیف شما روشن خواهد شد.
اما درحال حاضر رسيدگي به تخلفات ریز و درشتی که در آزمون‌های سراسری ممکن است اتفاق بیفتد، با هيأت‌هاي بدوي و هیأت تجديدنظری است که در قانون رسيدگي به تخلفات و جرايم در آزمون‌هاي سراسري پیش‌بینی شده است.
هیأت‌هاي بدوي رسيدگي به تخلفات آزمون‌هاي وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در محل وزارتخانه‌هاي مذكور، دانشگاه آزاد اسلامي در مركز دانشگاه و وزارت علوم و تحقيقات و فنآوري در سازمان سنجش آموزش كشور تشكيل مي‌شود و دبيرخانه هیآت تجديدنظر در سازمان سنجش آموزش كشور مستقر است.
هیات‌هاي بدوي در صورت اطلاع و يا وصول صورت‌جلسه‌ها و اسناد مربوط به تخلفات و شكايت يا اعلام از سوی حوزه‌هاي برگزاري آزمون، بالاترين مقام اجرايي دستگاه، نهادهاي اطلاعاتي، امنيتي، انتظامي و گزارش‌هاي مردمي، شروع به رسيدگي مي‌كنند. با این حساب امکان ندارد جرمی در آزمون سراسری دانشگاه‌ها رخ دهد و برای بررسی، به این مرجع فرستاده نشود. پس تکلیف من و شمایی که شایعه ارتکاب تخلفی را می‌شنویم روشن است؛ کافیست گزارش خود را به مراجع فوق بدهیم تا رسیدگی شود.
به اعتراض ها دوبار رسیدگی می‌شود
هیأت‌هاي بدوي، رسيدگي به تخلفات در آزمون‌ها را شروع می‌کنند. تصميم هیأت‌هاي بدوي در مورد ارتكاب هرگونه عملي كه موجب بي‌نظمي در برگزاري آزمون شود قطعی است. یعنی این تصمیم قابل اعتراض نخواهد بود. اما رای هیأت بدوی در مورد جرایم دیگر، قابل رسیدگی مجدد در هیأت تجدیدنظر است. در صورتی که هر یک از این دو هیأت با جرمی روبه‌رو شوند که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه‌ها است، آن را به دادسرا ارجاع خواهند داد.
بنابراین یک نظم منطقی برای رسیدگی به تخلفات و جرایم آزمونی وجود داردکه امکان خطا و اشتباه را به حداقل می‌رساند. در چنین شرایطی با خیال راحت می‌توانید در آزمون شرکت کنید و در صورت مشاهده تخلفی، آن را از طریق هیأت‌های بدوی و تجدیدنظر پیگیری کنید.
جرايم كنكوري پیامدهای سخت‌تری خواهد داشت
تخلفات کنکوری در هیأت‌های رسيدگي به تخلفات در آزمون‌ها رسیدگی می‌شود. اما در صورتی که جرمی در جریان آزمون واقع شود تکلیف چه خواهد بود؟ در قانون مجازات اسلامي برخي از اعمال در خصوص تقلب در كنكور جرم شناخته شده است و موجب تعقيب كيفري مي‌شود.
ماده 451 قانون مجازات اسلامي مقرر كرده است: هركس به جاي داوطلب اصلي هر يك از آزمون‌ها اعم از كنكور ورودي دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي، دانشسراها، مراكز تربيت معلم، اعزام دانشجو به خارج از كشور يا امتحانات داخلي و نهايي واحدهاي مزبور يا امتحانات دبيرستان‌ها، مدارس راهنمايي و هنرستان‌ها و غيره، در جلسه امتحان شرکت كند، حسب مورد مرتكب و داوطلب، علاوه بر مجازات اداري و انتظامي به 200 هزار تا 1 ميليون ريال جزاي نقدي محكوم خواهد شد.
گفتیم که در كنكور هم مانند هر حوزه ديگري، امكان ارتكاب جرايم وجود دارد. اما به دليل نظارت مناسبي كه وجود دارد، معمولا تخلفات گسترده بسيار كم در طول تاريخ برگزاري اين آزمون‌ها اتفاق افتاده است. در صورتي كه كسي ادعاي چنين تخلفاتي را داشته باشد مي‌تواند به مراجع صالحي كه در اين خصوص پيش‌بيني شده‌اند مراجعه كند.
همچنين در قانون مجازات اسلامي نيز براي كساني كه با تقلب خود را به جاي ديگري جا مي‌زنند و در آزمون‌ها شركت مي‌كنند مجازات‌هايي در نظر گرفته شده است.
کنکور سراسری خانواده داوطلبان را در شرایط اضطراری قرار می‌دهد مسافرت‌ها و دید و بازدیدها محدود می‌شوند و حتی تماشای تلویزیون هم برنامه و ترتیب خاصی پیدا می‌کند.در ادامه گزارش روزنامه حمایت را در این باره می خوانید:
دو کلمه حرف حساب
کنکور به اندازه کافی استرس و فشار برای پشت‌کنکوری‌ها و خانواده‌های آنها دارد، حالا فکر کنید که نزدیک امتحان یا بعد از آن، هر روز شایعاتی منتشر شود که سلامت آزمون را زیر سوال ببرد؛ از لغو آزمون یا تجدید آن بگوید، برخی با هیجان از تقلب در امتحان صحبت کنند و خلاصه به هر ترتیبی آرامش شما را قبل یا بعد از آزمون به هم بزنند.
حتما شنیده‌اید که نظام آموزش عالی، مانند قیفی است که همین‌که از دهانه تنگ آن به سختی عبور کردید، کار سهل و آسان می‌شود. از طرف دیگر این نکته را هم در نظر بگیرید که آینده شغلی و جایگاه اجتماعی افراد ارتباط فراوانی با نتیجه آزمون سراسری آنها دارد.
در این شرایط برخی وسوسه می‌شوند که برای رسیدن به بهترین نتیجه ممکن راه‌های نامشروع و غیرقانونی را برگزینند. اما موفق شدن در این مسیر با وجود قوانین و مقررات موجود، به طور قطع ساده‌تر از طی مسیر به روش قانونی نخواهد بود. بنابراین فکر این میان‌برها را از مخیله تان بیرون کنید که جز دردسر وگرفتاری چیزی برای شما به همراه نخواهد داشت.
اما اگر از کسانی هستید که بر توانایی‌های خودتان تکیه کرده‌اید، با خیال راحت راهتان را ادامه دهید. چون قانون مانع از آن خواهد شد که رقبای شما ناجوانمردانه بر صندلی دانشجویی تکیه بزنند.
تشخیص واقعیت از شایعه های کنکوری
در فلان آزمون تقلب شده، سوالات آن یکی آزمون لو رفته است، فلانی پول داده و اسمش در میان پذیرفته‌شدگان آمده است و... همیشه از این قبیل شایعات دور و بر آزمون‌های بزرگ بسیار است، به خصوص اینکه برخی از این آزمون‌ها با سرنوشت شرکت‌کنندگان فراوان آن گره خورده است.
اما در بیشتر موارد این شایعات با واقعیت پیوند چندانی ندارد. البته در مواردی که شواهد و مدارک قطعی به مراجع صالح ارایه شود، امکان ابطال آزمون نیز وجود دارد. بنابراین اگر واقعا معتقد به تقلب هستید، ادامه مطلب را بخوانید تا ببینید برای پیگیری اعتراض خود باید چه کنید. حتی اگر شایعه تقلب را شنیده‌اید و استرس به وجودتان رخنه کرده، باز هم ادامه مطلب را بخوانید چون این آرامش را به شما می‌دهد که مراجع قانونی برای رسیدگی به اعتراض وجود دارد و به طورقطع حق شما تضییع نخواهد شد.
برخورد قضایی با سوء استفاده کنندگان
همین اول کار یادتان باشد با همه شایعه هایی که در حوزه آزمون‌ها وجود دارد جز چند استثنا، در هیچ آزمون سراسری چنین جرایمی ثابت نشده است. تاکنون بارها خبر فروش سوالات کنکور از مرز شایعه گذشته و به مرحله رسیدگی قضایی نیز رسیده است؛ شاید به خاطر دارید که در ابتدای دهه 80، دادگاه رسيدگي به پرونده متهمان افشاي سوالات كنكور دانشگاه آزاد در سالن مجتمع قضايي امام‌خميني(ره) برگزار شد.
در آن دوران در پایان رسیدگی به پرونده، تعدادی از متهمان در خصوص اتهام خود مجرم شناخته شدند و به حبس‌های کوتاه‌مدت محکوم شدند. یکبار دیگر در سال 1386، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مدعی لو رفتن سوالات کنکور شد و در این زمان صحبت از وجود مافیای فروش سوالات کنکور بر سر زبان‌ها افتاد و در نتیجه بار دیگر موضوع سلامت کنکور مورد توجه قرار گرفت. بنابراین موضوع تقلب در کنکور یک موضوع جدی است که ممکن است ذهن شما یا اطرافیانتان را درگیر خود کند.
تخلفات را گزارش کنید
وقوع جرم در جامعه اجتناب‌ناپذیر است. بعد از پذیرفتن این واقعیت باید سعی کنیم با همکاری یکدیگر موارد ارتکاب آن را کاهش دهیم. همان‌طور که ممکن است در خرید و فروش، ورزش، سیاست و... جرم اتفاق بیفتد، مجرمان ممکن است در کنکورهایی که خودمان یا فرزندانمان در آن شرکت می‌کنیم هم حضور داشته باشند؛
به عنوان مثال در مراحل مختلف برگزاری یک آزمون بزرگ مانند کنکور سراسری، جرایم مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد. اما خیالتان راحت باشد؛ تک تک این تخلفات با ضمانت‌اجرای آن در قوانین پیش‌بینی شده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است.
هر ذی‌نفعی با مشاهده آنها می‌تواند به مراجع صالح برود و خواهان رسیدگی به موضوع شود. بنابراین برای رسیدگی به جرایم کنکوری، قوانین و مقررات لازم وجود دارد. با این حساب دلیل این که تاکنون جرمی در خصوص فروش سوالات کنکور به اثبات نرسیده را نباید به حساب توانایی مجرمان و سازمان‌يافتگی آنها بگذاریم. بلکه باید دلیل آن را اجرای دقیق و صحیح قانون بدانیم.
البته هرگاه که در نظارت و اجرا نقایصی وجود داشته باشد، ممکن است این جرایم روی دهد. در این شرایط نیز وظیفه من و شما این است که گزارش‌های خود را به مرجع صالح تحویل دهیم اما مراجع صالح کجا هستند؟
به این مراجع بروید
زمانی که شایعات مربوط به تخلف در کنکورها را می‌شنوید، به «قانون رسيدگي به تخلفات و جرايم در آزمون‌هاي سراسري» مراجعه کنید. با مطالعه این متن تکلیف شما روشن خواهد شد.
اما درحال حاضر رسيدگي به تخلفات ریز و درشتی که در آزمون‌های سراسری ممکن است اتفاق بیفتد، با هيأت‌هاي بدوي و هیأت تجديدنظری است که در قانون رسيدگي به تخلفات و جرايم در آزمون‌هاي سراسري پیش‌بینی شده است.
هیأت‌هاي بدوي رسيدگي به تخلفات آزمون‌هاي وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در محل وزارتخانه‌هاي مذكور، دانشگاه آزاد اسلامي در مركز دانشگاه و وزارت علوم و تحقيقات و فنآوري در سازمان سنجش آموزش كشور تشكيل مي‌شود و دبيرخانه هیآت تجديدنظر در سازمان سنجش آموزش كشور مستقر است.
هیات‌هاي بدوي در صورت اطلاع و يا وصول صورت‌جلسه‌ها و اسناد مربوط به تخلفات و شكايت يا اعلام از سوی حوزه‌هاي برگزاري آزمون، بالاترين مقام اجرايي دستگاه، نهادهاي اطلاعاتي، امنيتي، انتظامي و گزارش‌هاي مردمي، شروع به رسيدگي مي‌كنند. با این حساب امکان ندارد جرمی در آزمون سراسری دانشگاه‌ها رخ دهد و برای بررسی، به این مرجع فرستاده نشود. پس تکلیف من و شمایی که شایعه ارتکاب تخلفی را می‌شنویم روشن است؛ کافیست گزارش خود را به مراجع فوق بدهیم تا رسیدگی شود.
به اعتراض ها دوبار رسیدگی می‌شود
هیأت‌هاي بدوي، رسيدگي به تخلفات در آزمون‌ها را شروع می‌کنند. تصميم هیأت‌هاي بدوي در مورد ارتكاب هرگونه عملي كه موجب بي‌نظمي در برگزاري آزمون شود قطعی است. یعنی این تصمیم قابل اعتراض نخواهد بود. اما رای هیأت بدوی در مورد جرایم دیگر، قابل رسیدگی مجدد در هیأت تجدیدنظر است. در صورتی که هر یک از این دو هیأت با جرمی روبه‌رو شوند که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه‌ها است، آن را به دادسرا ارجاع خواهند داد.
بنابراین یک نظم منطقی برای رسیدگی به تخلفات و جرایم آزمونی وجود داردکه امکان خطا و اشتباه را به حداقل می‌رساند. در چنین شرایطی با خیال راحت می‌توانید در آزمون شرکت کنید و در صورت مشاهده تخلفی، آن را از طریق هیأت‌های بدوی و تجدیدنظر پیگیری کنید.
جرايم كنكوري پیامدهای سخت‌تری خواهد داشت
تخلفات کنکوری در هیأت‌های رسيدگي به تخلفات در آزمون‌ها رسیدگی می‌شود. اما در صورتی که جرمی در جریان آزمون واقع شود تکلیف چه خواهد بود؟ در قانون مجازات اسلامي برخي از اعمال در خصوص تقلب در كنكور جرم شناخته شده است و موجب تعقيب كيفري مي‌شود.
ماده 451 قانون مجازات اسلامي مقرر كرده است: هركس به جاي داوطلب اصلي هر يك از آزمون‌ها اعم از كنكور ورودي دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي، دانشسراها، مراكز تربيت معلم، اعزام دانشجو به خارج از كشور يا امتحانات داخلي و نهايي واحدهاي مزبور يا امتحانات دبيرستان‌ها، مدارس راهنمايي و هنرستان‌ها و غيره، در جلسه امتحان شرکت كند، حسب مورد مرتكب و داوطلب، علاوه بر مجازات اداري و انتظامي به 200 هزار تا 1 ميليون ريال جزاي نقدي محكوم خواهد شد.
گفتیم که در كنكور هم مانند هر حوزه ديگري، امكان ارتكاب جرايم وجود دارد. اما به دليل نظارت مناسبي كه وجود دارد، معمولا تخلفات گسترده بسيار كم در طول تاريخ برگزاري اين آزمون‌ها اتفاق افتاده است. در صورتي كه كسي ادعاي چنين تخلفاتي را داشته باشد مي‌تواند به مراجع صالحي كه در اين خصوص پيش‌بيني شده‌اند مراجعه كند.
همچنين در قانون مجازات اسلامي نيز براي كساني كه با تقلب خود را به جاي ديگري جا مي‌زنند و در آزمون‌ها شركت مي‌كنند مجازات‌هايي در نظر گرفته شده است.
