به گزارش سرویس اقتصادی باشگاه خبرنگاران،گزارش جهاني توانمندسازي تجاري از سال 2008، توسط شبكه رقابت‌پذيري جهاني مجمع جهاني اقتصاد تهيه و ارايه مي‌شود. اين گزارش به ارايه نتايج محاسبات مربوط به شاخص توانمندسازي تجاري اغلب كشورهاي جهان و رتبه‌بندي آنها در قياس با يكديگر مي‌پردازد. شاخص مزبور اين مساله را اندازه‌گيري مي‌كند كه اقتصادها تا چه اندازه‌اي توانسته‌اند موسسات، سياست‌ها و خدمات خويش را براي تسهيل جريان آزاد كالا به مقاصد نهايي، توسعه دهند. ارايه اين گزارش، شامل محاسبه شاخص توانمندسازي تجاري، به‌ويژه با بروز بحران جهاني، اهميت بيشتري پيدا كرده است، زيرا تسهيل تجارت براي اقتصاد جهاني از اهميت ويژه‌اي برخوردار شده است.

آخرين گزارش در سال 2010 منتشر شده كه با استفاده از شاخص توانمندسازي تجاري، اقدام به رتبه‌بندي 125 كشور دنيا در قياس با يكديگركرده است. محاسبه اين شاخص، نيازمند به‌كارگيري آمار 47 متغير اصلي و 9 متغير فرعي در ذيل 9 ركن اصلي مي‌باشد. البته در عين حال به‌جهت مقايسه ميان كشورها، اطلاعات 20 متغير ديگر نيز ارايه مي‌شود. از 76 متغير مورد اشاره، بخشي از آن به‌طور نهايي توسط موسسات داخلي و يا بين‌المللي محاسبه و منتشر مي‌شود. برخي از داده ها نيازمند استفاده از داده‌هاي خام موسسات داخلي و بين‌المللي منتشركننده اطلاعات براي پردازش و محاسبه متغيرهاي نهايي مي‌باشند. برخي ديگر از متغيرها نيز نيازمند توليد مقادير جديد مي‌باشد كه به طور عمده از طريق پرسشنامه و يا نظرات خبرگان قابل استحصال مي‌باشند.

گفتني است در هيچ‌يك از ارزيابي‌هاي صورت‌گرفته در مورد شاخص مزبور، وضعيت و جايگاه ايران مورد بررسي قرار نگرفته و اين امر امكان مقايسه شرايط كشور با سايرين را غيرممكن ساخته است. لذا موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، ضروري دانسته اقدام به محاسبه شاخص توانمندسازي تجاري ايران كند و اين امر در حال حاضر انجام است. با اين اقدام، پژوهشگران و دست‌اندركاران بخش تجارت كشور خواهند توانست نسبت به جايگاه ايران در ميان كشورهاي جهان شناخت پيدا نمايند و بدانند كه اقتصاد ايران در مقايسه با ساير كشورهاي جهان، تا چه اندازه‌اي توانسته، موسسات، سياست‌ها و خدمات خويش را براي تسهيل جريان آزاد كالا به مقاصد نهايي، توسعه دهد؟

محمدرضا عابدين مقانكي، پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني