بچه ها، یکی یکی کنار طارمی ایستاده بودند، که پیرزن بلند گفت: امروز پنجه نوروز است و برای در چین ورچین آماده باشید.
پیرزن، آیین درچین ورچین در پنج روز مانده به آغاز فصل بهار را ، از سنت های دیرین روستای خود می داند که مردم برای رسیدن به بهار، اسباب و اثاثیه خانه هایشان را جمع و جور می کنند.
ایرانیان، در عصر باستان دو گاه شمار بزرگ داشتند که یکی هفت ماه گرما و یکی پنج ماه سرد سال را شامل می شد و برای هر دو گاه شمار جشن فصلی برگزار می کردند.
در جشن نخست که نوروز و سرآغاز بهار طبیعت و رستاخیز زمین می باشد، مردم از پنج روز پیش از آغاز سال نو اقدام به برگزاری آیینهای ویژه فرارسیدن نوروز می کردند و برپایی عید اموات (فرهور) یکی از مهمترین جشنهای نوروز باستان بود که در برخی از مناطق کشور در ایام نوروز هنوز رایج می باشد.
در این عید که پیش از آغاز تحویل سال نو برگزار می شود، مردم پنج روز پیش از فرارسیدن بهار طبیعت با سبزه و گل و شیرینی به زیارت اهل قبور خود رفته و برای درگذشتگان خاک طلب مغرت از درگاه خداوند می کنند.
در جشن خاته تکانی که به نوعی از آن با نام درچین ورچین یاد می کنند، مردم با آیین خاص، خود را برای فرارسیدن بهار آماده می کنند و این آیین، بیانگر اعتقاد مردم به جهان آخرت می باشد.
در جشن و آیین سنتی درچین ورچین، ابتدا مردان خانه اقدام به اسباب کشی اثاثیه اتاق به حیاط خانه می کنند و پس از جارو زدن و گلاب افشانی، اتاق ها را برای بازگشت اسباب و اثاثیه آماده
می کنند.
در این آیین، زنان خانواده با خواندن اشعار همگرا اقدام به شست و شوی لازم خانه می کنند و پیش از آغاز شست و شوی اسباب خانه، با گلاب دست های خود را می شویند و پس از اتمام کار، سوره آیه الکرسی را بلند بلند قرائت می کنند و اسباب و اثاثیه که جاگیر شد، سوره توحید سه بار خوانده می شود.
برخی از خانواده ها در جشن سنتی درچین ورچین اقدام به پخت شیربرنج و حلوا شیرین با گلاب و دارچین می کنند و سپس با دود کردن اسفند برای آنان که در آیین سنتی درچین ورچین با هم همراه بوده اند، آرزو سلامتی می کنند.
در پنجگاه نوروزی پیش از فراسیدن نوروز و بهار طبعیت، نوروز خوانی و به صدا درآوردن طبل و شیپور و گرفتن نوروزیه و برافراشتن علم نوروزی، از دیگر آیین های نوروز در ایران بوده که در برخی از نقاط استان چهارمحال و بختیاری نوروز خوانی دیگر وجود ندارد.
نوروزی خوانی در ایران، با یک ریتم آهنگین همراه بود که چاووش خوانان با خواندن بهار آمد، بهار آمد، مژده فرا رسیدن عید را می دادند و عیدانه می گرفتند.
زنان خانه، پس از خانه تکانی و برپایی مهمانی درگذشتگان خویش (جشن فرهور) و کشت سبزه از گندم و دیگر حبوبات، اقدام به برپایی جشن هفت سینی یا هفت چینی می کردند.
در پنجگاه نوروزی، حضور مردانی سیاه چهره و سرخ جامه به نام حاجی فیروز نیز مرسوم می شود و حاجی فیروز نمادی از اسطوره ای دارد که لباس سرخ آن حاکی از خون نابحق ریخته سیاووش و چهره او نیز حضور سیاووش از عالم ماورا الطبیعه را در اذهان تداعی می کرده است.
در این آیینريال حاجی فیروز با خواندن اشعار به مردم شادی را هدیه می کرد و مردم را برای کار کشت و زرع فرا می خواند.
پرداختن به جشن فرهور در پنج روز پیش از فرارسیدن نوروز در نقش برجسته های آپادانا نیز وجود دارد که پارسیان برای مردگان خود هدایای می بردند و به درگاه خداوند نیایش می کردند.
در جشن پنجگاه، ایرانیان به درگذشتگان خاک احترام گذاشته و نوروز را نیایش پرودگار می دانستند و آن را غلبه بر نفس خویش می پنداشتند که برای رسیدن به بهار خداوند پاک و منزه می شده اند./ع
