به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران؛ دکتر زالی در برنامه نبض شب گذشته حوادث جاده ای را یکی از علت های اصلی  مرگ و میر در کشور دانست و گفت: در ده سال اخیر سیمای مرگ و میر در کشور ما در حال تغییر شگرفی است و حوادث جاده ای جزء علت های اصلی  مرگ و میر در کشور ما است.

 در سال 2003 بر اساس کشورهای جهانی پنجمین علت مرگ و میر حوادث جاده ای است؛ که در کشور ما به ازای هر صد هزار نفر جمعیت ایرانی 26/7 نفر در حوادث ترافیکی فوت می کنند و حدود یکهزار و 160 نفر به ازای هر صد هزار نفر جمعیت ایرانی در معرض مصدومیت ترافیکی هستند.

وی با اشاره به اینکه جایگاه ما در عرصه جهانی جایگاه نامطمئن و نامطلوب است، افزود: در کشور سویس این آمار 4/9 به ازای هر صد هزار نفر جمعیت است. بر این اساس جایگاه ما در عرصه جهانی جایگاه نامطمئن و نامطلوب است. از طرف دیگر  به ازای هر تصادفی که اتفاق می افتد تعداد قابل توجهی مصدومیت هم به تبع آن ایجاد خواهد شد. در کشور ما پیش بینی اولیه این است که به ازای هر حادثه که منجر به فوت می شود حدود 3 الی 5 برابر هم باید انتظار مصدومیت ترافیکی داشته باشیم.

زالی ادامه داد: آماری که در کشور وجود دارد نگران کننده است؛ این است که بالغ بر 22 هزار میلیارد تومان در هر سال به شکل مستقیم برای بار حوادث ترافیکی و مصدومین هزینه می شود و در حال حاضر 7 درصد درآمد ناخالص داخلی ما در رابطه با حوادث ترافیکی مسکوت می شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه در کشور ما عامل اصلی مرگ و میر بین 16 الی 29 سالگی حوادث ترافیکی است، بیان کرد: بر این اساس مشکلات و تبعات اقتصادی از اینکه جامعه فعال و کار آفرین ما در حوادث جاده ای دچار مصدومیت می شوند بر این اساس بار اقتصادی مضاعفی بر مردم کشور تعمیم می شود.

وی اظهارداشت: علی رغم تلاش های گسترده در سال های اخیر برای اینکه مجموعه حوادث جاده ای در کشور کاهش پیدا کند؛ اما به علت بالا بودن قدر مطلق حوادث جاده ای کشور کماکان این آمار نگران کننده است و آثار زیانبار و مستقیم از ابعاد اجتماعی، اقتصادی در حوزه سلامت به کشور تامین می کند.

مهمترین عوامل حوادث جاده ای کدامند؟
در ادامه سرهنگ مهماندار ـ رییس پلیس راه کشور عدم توجه به جلو و سبقت غیر مجاز را از مهمترین عوامل حوادث جاده ای دانست و گفت: متاسفانه دو عامل مهم در بروز حوادث جاده ای وجود دارد که عدم توجه به جلو عامل اول است که بیشترین تصادفات، ناشی از آن است. خستگی و خواب آلودگی، صحبت کردن با تلفن همراه، و خوردن و آشامیدن از عوامل عدم توجه به جلو است که تقریباً نزدیک به 35 درصد تصادفات بویژه در جاده های کشور ناشی از همین علت است.

وی افزود: از لحاظ محاسبات ریاضی وقتی راننده ای با سرعت 60 کیلومتر حرکت می کند در هر ثانیه بیش از 50 متر را طی می کند و کافی است یک ثانیه از جلو غافل شود و یک مسافتی را طی کند و در یک منطقه خطر قرار بگیرد و دیگر قدرتی برای مقابله با خطر نخواهد داشت و در آن زمان تصادف حتمی خواهد بود.
 
رییس پلیس راه کشور، سبقت غیر مجاز را دومین علت تصادف در جاده های کشور دانست و ادامه داد: بیشترین تلفات در حوادث جاده ای مربوط به عبور از خط ممتد است. به دلیل اینکه دو وسیله نقلیه با سرعت بالا با هم برخورد و بیشترین فشار را به هم وارد می کنند و همین فشار باعث می شود جراحات بیشتری در این گونه حوادث اتفاق بیفتد؛ که تقریباً می توان گفت 50 درصد تلفات ما در جاده های کشور مربوط به سبقت غیر مجاز است که ما در همه این عوامل عجله و شتاب و سرعت های غیر مجاز است که باعث بروز تصادفات می شود.

وی انسان، وسیله نقلیه و راه را سه عامل اصلی وقوع تصادفات دانست و اظهار داشت:  سه عامل اصلی وقوع تصادفات انسان، وسیله نقلیه و راه است که 70 درصد مربوط به انسان، 15 درصد مربوط به راه و 15 درصد مربوط به وسیله نقلیه است ؛ اما این ها با همدیگر همپوشانی دارند. وقتی یک تصادف با خودرو و جاده ای ایمن رخ می دهد، طبعاً خطای انسانی روی داده است. بدین معنا که در یک خودروی ایمن قرار دارید و خطای انسانی روی داده است قطعاً شما صدمه کمتری خواهید دید تا زمانی که خودروی شما نا ایمن است و خطای انسانی نیز رخ داده است. پس تمامی این سه علت همدیگر را همپوشانی می کنند.

مهماندار ادامه داد: بر اساس مطالعات انجام شده در اتحادیه اروپا به ازای هر صد نفری که در تصادف آسیب می بینند تنها دو نفر می میرند و 98 نفر مصدوم می شوند، چرا که ایمنی آنها بالاست؛ اما در کشور ما به ازای هر  صد نفر که در تصادف آسیب می بینند 15 نفر می میرند و 85 نفر مصدوم می شوند، چرا که ایمنی پایین است.

افزایش نیرو؛ کارایی بهتر
در ادامه دکتر محمد تقی طالبیان ـ رئیس اورژانس کشور با بیان اینکه یک تیم با هماهنگی مسایل صحنه حوادث را حل می کنند، گفت: مسئله انتقال و مسئله بیمارستان همچون زنجیره ای به هم وابسته هستند. در بخش بیمارستان، بخش پشتیبانی و حتی آی سی یو تمام این ها به یکدیگر وابسته هستند؛ و در برنامه چهارم توسعه تمام برنامه ها و زمان ها حساب شده است؛ یعنی در خصوص اینکه آمبولانس ها چه ساعتی برسند؟ حساب شده است.

وی با اشاره به کاهش زمان حضور آمبولانس در حوادث شهری و جاده ای ادامه داد: در سال 84 و 85  هزار تا آمبولانس داشتیم که ناوگان آمبولانس کشور را به بیش از 3 هزار تا افزایش دادیم.
آمبولانس ها فرسوده بودند؛ ولی الآن با کیفیت خیلی بالایی هستند تا بتوانیم اقدامات اولیه را انجام دهیم و حضور آمبولانس ها قابل قبول است. حتی پایگاه های اورژانس را که در برنامه چهارم توسعه باید به 2 هزار و 200 تا می رساندیم به تعداد 2 هزار و 51 پایگاه ارتقا دادیم و این سبب شد زمان رسیدن به مجروحین در جاده های کشور از 25 دقیقه به 136 الی 14 دقیقه کاهش پیدا کند و در شهر ها نیز از 10 دقیقه به 8 دقیقه کاهش یافته است.

رئیس اورژانس کشور با اشاره به خریداری 50 آمبولانس افزود: طی چند روز آینده نیز چندین آمبولانس وارد سیستم می شود. در زمینه با انتقال طبعاً نقش پرسنل بیمارستانی مهم است. همکاران ما دوره های آموزشی منظمی را می بینند و همه آنها تقریبا دارای مدرک حداقل کاردانی هستند و قرار است تا 5 سال آینده همه آنها مدارک تحصیلی شان را از کاردانی به کارشناسی و مقاطع بالاتر ارتقا دهند.

وی با بیان اینکه حداقل نیرو در آمبولانس سه نفر است، اظهارداشت: افزایش نیرو هزینه دارد. در حالی که اگر افزایش نیرو داشته باشیم طبعاً کارایی هم بهتر خواهد شد. که ما تا به حال از 5 هزار نیرویی که در سال 85 داشتیم به 15 هزار نیرو رسیدیم که کماکان نیرو کم داریم.
حوادث جاده ای باعث از هم پاشیدگی اقتصاد خانواده می شود.

در ادامه، دکتر عبدی ـ نماینده مجلس با اشاره به اینکه حوادث جاده ای باعث از هم پاشیدگی اقتصاد خانواده و جامعه می شود، گفت: مرگ و میر علت های مختلفی همچون تصادف، سرطان و بیماری قلبی و عروقی دارد که مرگ و میر در افراد بالای 50 سال بیشتر ناشی از سرطان و بیماری قلبی و عروقی این در حالی است که مرگ و میر به علت تصادف بین 15 الی 25 سال رخ می دهد؛ که هزینه و عوارض اقتصادی بسیار بالایی برای خانواده ها و جامعه دارد و باعث از هم پاشیدگی اقتصاد خانواده و جامعه می شود.

وی با بیان اینکه یک تصادف، نیروی انتظامی، قوه قضائیه، بیمارستان و اورژانس را درگیر می کند، افزود: این مساله برای کشور پر هزینه است. از این رو در قانون تلاش داریم در مسیر کاهش حوادث جاده ای کار کنیم. از این رو در برنامه چهارم و پنجم توسعه بحث های مختلفی در این زمینه شده است. بحث حوادث جاده ای بحث بسیار مهمی است که تجربه در اینجا بسیار ضروری است؛ چرا که نوع اتفاقات و تصادفات و نحوه رسیدگی به مجروحین متفاوت است. یعنی وقتی مریضی در اورژانس بیمارستان قرار می گیرد با کسی که در جاده دچار مصدومیت شده، نحوه رسیدگی اش متفاوت است. چون استرس، کمبود امکانات و ... در حوادث جاده ای وجود دارد. ما حتی در اورژانس کشور هم چند نفر بر اثر برخورد ماشین ها فوت کردند. به همین منظور در برنامه چهارم و پنجم توسعه هم برای اورژانس و هم هلال احمر که موازی با هم هستند، دیده شده است. قوانینی که حضور در صحنه را به حداقل برسانیم تا بتوانیم این عارضه را کم کنیم.

این نماینده مجلس با بیان اینکه باید استراتژیک داشته باشیم، ادامه داد: در برخی از کشورها استراتژیک توسعه راه آهن دارند؛ اما راه آهن ما از لحاظ کمی و کیفی این چنین نبوده و در مسیر هوایی هم آنچنان پیشرفت نداشته ایم و برای قشر خاصی است. از طرفی عموم جامعه مسیر جاده ای دارند که باید مسیر جاده ای درست می کردیم که در سال های اخیر اقدامات خوبی در این زمینه افتاده است؛ منتهی کافی نیست. یعنی باید هم مسیر جاده و هم خودرو را ایمن می کردیم. خودرو ساز در مجلس می گوید: خودرو خیلی در مرگ و میر تاثیر نمی گذارد؛ اما خودرو تاثیر گذار است. حالا قوانین سخت گیرانه تر شد. منتهی ایمنی خودرو خیلی مهم است، ایمنی خودرو خستگی ایجاد نمی کند و می تواند کاهش مرگ و میر را به مراه داشته باشد. جاده هم همینطور؛ چرا که بیشتر مرگ و میرهای ما در برخوردهای رخ به رخ است که ما باید مسیرهایمان را جدا کنیم که اگر مسیر ها اصلاح و جدا شوند این اتفاقات کمتر می شود.

عبدی در ادامه اظهار داشت: پلیس هم با آمارهایی که دارد می تواند پیشنهاد بدهد تا به خاطر سلامتی و ایمنی مردم برخوردها شدیدتر شود. در قوانین باید سعی کنیم در این مسیر متناسب با وضعیت خودرو و جاده مراقبت بیشتری کنیم.

مرگ 15 هزار و 381 نفر بر اثر حوادث جاده ای در سال 91
در ادامه، دکتر خدادوست ـ رئیس مرکز تحقیقات پزشکی کشور در گفتگوی تلفنی با اشاره به آمار تلفات جاده ای در سال 91 گفت: در دهه 80 تصادف دومین علت مرگ و میر بوده است. ما در دهه 80 ، 241 هزار و 236 نفر فوتی داشتیم. بدین معنا که روزانه 66 نفر جانشان را در حوادث جاده ای ار دست می دهند.

وی اظهار داشت: در آمار نه ماه سال جاری (1391) فوتی های ناشی از تصادف 15 هزار و 381 نفر است که نسبت به نه ماه سال گذشته (1390)که 16 هزار و 460 نفر بود، 6/6 کاهش داشته ایم؛ اما در آمار نه ماه سال 91 ، 253 هزار و 387 نفر مصدوم ناشی از تصادف داشتیم یعنی رقمی به میزان 15 برابر فوتی ها ما مصدوم داشتیم که این میزان نسبت به سال گذشته افزایش داشته است.

 40درصد مرگ و میر در جاده های روستایی رخ داده است
در ادامه دکتر زالی ـ عضو شورای راهبردی تحقیققاتی تروماهای کشور با بیان اینکه بیشترین میزان تحلفات رانندگی به افراد 20 الی 30 سال بر می گردد، گفت: اعطای گواهینامه در کشور ما با دنیا متفاوت است؛ چرا که در دنیا گواهینامه موقت با رنگ های مختلف وجود دارد. در کشورهای توسعه یافته راننده اتوبوس های شهری به ازای هر هشت ساعت باید یک روز کامل استراحت کند؛ یعنی 3 روز در هفته کار می کند؛ اما در کشور ما به دلیل برخی مسائل اقتصادی این طور نیست. که در بحث خطای انسانی با کمک ماموران راهنمایی و رانندگی فرهنگ سازی اتفاق افتاد. می دانید که استفاده از تلفن همراه و پیام کوتاه چهار و سه برابر شانس تصادف را افزایش می دهد. برای اولین باز سازمان ملل اعلام کرد تمام رانندگان این سازمان اجازه استفاده از تلفن همراه در وسیله نقلیه را ندارند.

این مقام مسئول مناسب سازی جاده ها و بزرگراه ها بسیار مهم و ضروری دانست و ادامه داد: باید به ازای هر 50 کیلومتر یک استراحت گاه برای رانندگان در نظر بگیرند. در بحث جاده ها، توسعه شبکه های بزرگراهی بسیار خوب شده است و بیشترین مرگ و میر در جاده ها مربوط به خود رانندگان است؛ اما در سال های اخیر 40 درصد مرگ و میر در جاده های روستایی رخ داده است. پس یکی از نقاط آسیب پذیر ما جاده های روستایی است. بسیاری از جاده ها همسطح نیستند و همین موضوع سبب واژگونی اتومبیل می شود.

زالی با بیان اینکه ایمنی خودروها و امداد هوایی نیز باید جدی گرفته شود، اظهار داشت: بحث ایمنی خودرو ها نیز باید مورد توجه قرار بگیرد و صنعت خودرو سازی باید در فضای رقابتی قدم بگذارد. از سال 2006 میلادی مطرح شد که باید خودروها هوشمند شوند؛ چرا که در زمان خواب رفتگی راننده کنترل روشن شود و خطر تصادف کاهش یابد. همچنین در بحث امداد هوایی نیز باید اقداماتی صورت بگیرد.

زالی با بیان اینکه تخت ویژه بیمارستانی را از یکهزار به 5 هزار تخت رسانده ایم، گفت: پیش بینی یکهزار تخت ویژه بیمارستانی برای مصدومین حادثه ا ی در مجموع به 5 هزار تخت بیمارستانی در حال احداث و راه اندازی است که مجموعاً از نظر تعداد تخت ویژه بیمارستانی پایین هستیم. در نقاط پر حادثه تحت های ویژه بیمارستانی طراحی نشده است. بیمار در طول مسیر انتقال به بیمارستان ممکن است به خاطر اکسیژن، فشار خون و عوارض ثانویه دچار آسیب شود که همین آسیب های ثانویه در برخی موارد می تواند سبب مرگ و میر شود. که بین میزان خدمات و مراقبت های جامعه و همه جانبه در بخش اورژانس بیمارستان تا بخش مراقبت های ویژه بحث بسیار مهمی است. که شاخص بسیار مهمی که الآن وجود دارد، بحث ترخیص از اورژانس و تعیین تکلیف اورژانس در بین بیماران اورژانسی حدود 12 ساعت باید اتفاق بیفتد که الآن کمتر از 70 درصد است.  که با تلاش خیلی زیادی که در مرکز دانشگاهی کشور کردند هنوز بین 30 الی 40 درصد حداکثر استانداردها در بیمارستان ها ارتقا یافتیم.

وی با بیان اینکه همه بارها را به وزارت بهداشت منتقل نکنیم، اظهار داشت: ناوگان مراقبت های ویژه در استان های حادثه خیز بسیار موضوع مهمی است. یک جاده ای ساختند و پنج میلیارد تومان هزینه مصرف می شود، قبل از اینکه جاده ساخته شود باید پایگاه امداد را نیز در نظر بگیرند که این جزو وظایف راهداری است.

راهنمایی و رانندگی برای کنترل ایمنی هیچ ابزاری ندارد مگر سازمان استاندارد
در ادامه رییس پلیس راه کشور با بیان اینکه در برنامه سوم، چهارم و پنجم توسعه قوانین خوبی جهت کاهش تصادفات به تصویب رسید، گفت:  اما برخی از برنامه ها به ضعف مدیریت، یا دلیل عدم واگذاری بودجه به مرحله اجرا نرسیده است.  همچون توسعه حمل و نقل عمومی که ما باید امروز چند برابر این را داشتیم و بخش عمده حمل و نقل ما ریلی می شد. در حال حاضر بیش از 15 میلیون خودرو و 8 میلیون موتور سیکلت داریم که در 200 هزار کیلومتر امکان آن نیست که با نیروی انسانی راه ها را کنترل کنیم پس نیاز به فناوری داریم.

مهماندار ادامه داد: در بخش ایمنی خودرو قانون های مختلفی خودروسازان را موظف کرده است همین بحث ایربگ یا آلایندگی خودروها که بر اساس آیین نامه ای که در سال 84 به تصویب رسید که در سال 89 یورو 3 را و در سال 91 یورو 4 را اجرایی کنیم ولی خودروسازان مهلت گرفتند و هنوز به یورو 3 نرسیده ایم. همچنین متاسفانه خودروی ال 90 که دارای دو ایربگ بوده است مهلت گرفته تا پایان سال 91 با یک ایربگ عرضه شود که این سلامتی را به خطر می اندازد.

وی در ادامه افزود: در قانون جدید تخلفات که پایان سال 89 به تصویب رسید مکلف شدیم سهم سازمان ها را در حوادث جاده ای مشخص کنیم. بدین معنا که اگر کارشناسان تشخیص دادند که نبود ایربگ در شدت حادثه تاثیر گذاشته که حتما اثر می گذارد، حتما خودروساز را نیز مسئول می دانیم.

رییس پلیس راه کشور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ال 90 که باید دو تا ایربگ داشته باشد، شماره گذاری می شود؟ گفت: نه در حال حاضر شماره گذاری نمی شود. ما خطای انسانی را هیچ وقت به صفر نمی رسانیم. اگر می خواهیم تلفات را کاهش دهیم باید ضعف ایمنی خودرو و جاده ها را ارتقا دهیم. اساسا پلیس راهنمایی و رانندگی برای کنترل ایمنی هیچ ابزاری ندارد مگر از طریق سازمان استاندارد. وظیفه این سازمان است که بر اساس مصوبات که وجود دارد اقدام کند.

ضرورت توجه خودرو سازان به استانداردهای جهانی
در ادامه دکتر عبدی ـ نماینده مجلس با بیان اینکه اگر می خواهیم خودرو سازی را به عنوان یک صنعت در کشور مطرح کنیم باید بتوانیم خودروی با استانداردهای جهانی تولید کنیم، گفت: در قانون بحث استانداردسازی محصولات شرکت های داخلی بسیار مطرح شده است. همچنین در بحث جاده ها نیز قوانین مختلفی دیده شده است، اما نکته مهم این است که نگاه خودرو ساز در کشور نگاهی نیست که بخواهد رشد کند. بازار هدفش بازار داخلی است. ماشین ارزان با کیفیت پایین تولید می کنند آن وقت بخش عمده ای ماشین های با کیفیت را از خارج کشور وارد می کنند.

وی با بیان اینکه در خودرو سازی توجه به تولید داخل است، افزود: این نشان دهنده این است که خودرو سازان برنامه دراز مدتی برای ارتقای کیفیت ندارند. ما باید سعی کنیم کیفیت خودروها را به استانداردهای جهانی برسانیم.

این مقام مسئول در ادامه با بیان اینکه در جاده های کشور می بایست پایگاه های اورژانس احداث شود، اظهار داشت: ما در جاده های کشور ساختمان های مجزایی برای هلال احمر، اورژانس و ... ساختمان و نتوانستیم یک مجتمع بسازیم تا بتوانیم بهره وری و کیفیت خدمات را بالا ببریم./ح