به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اردبیل/ تكمچی ها از سال ها پیش در این ایام درب خانه‌ها را زده و بلافاصله با باز شدن درب منازل با به حركت در آوردن تكم اشعار خود ساخته خود را با آواز و ضرب آهنگ تكم نجوا كرده و شادی و شور و شعف را به خانه‌های مردم هدیه می‌كردند.

هنگامی كه برف ها در سینه ساوالان آب شده و بصورت رودها در سرزمین پهناور آذربایجان جاری می شود صدای تكم و تكم چی ها نیز در شهر و روستا می پیچید كه با زبان شیرین و آهنگین خود به مردم نوید آمدن بهار را می دهند و خلق را برای پاك كردن كینه از دلها و گرد و غبار از خانه هایشان دعوت می كنند.

تكم یك عروسك چوبی سنتی است ، واژه تكم Takam از دو بخش 'تكه' و 'م' تشكیل شده است.

تكه در زبان تركی به معنی بز نر قوی هیكل كه همیشه در راس گله حركت می كند و گله را به چراگاه و محل های معین هدایت می كند 'م' ضمیر ملكی دوم شخص مفرد است و تكم در واقع به معنی 'بز نرمن' است.

به كسی كه تكم را می رقصاند 'تكم چی' می گویند كه اشعار مخصوص تكم را با آهنگی خاص می خواند.

اشعار تكم در چند آهنگ كه خاص تكم بوده خوانده می شود.

تكم عروسكی است چوبین كه روی آن را با مخمل یا پارچه هایی به رنگ قرمز می پوشانند و روی این پارچه را با پولك ، زنگوله ، سكه و نیز پارچه های الوان و حتی آیینه تزیین می كنند. هر یك از تزئینات تكم علت و فلسفه ای داشته است ، مثلا زنگوله و سكه برای ایجاد سر و صدای بیشتر بوده تا مردم را از داخل خانه ها به كوچه ها و دم در خانه ها بكشاند.

از سوی دیگر یك ضرباهنگ برای حركت تكم بوجود می آورد ، این كه به دو طرف عروسك

(طرفین شكم عروسك) آیینه نصب می كردند.

به این دلیل بود كه تكم خبر فرارسیدن سال نو را به مردم می داد و با خود آئینه ای به رسم روشنایی و صفا داشت.

این كه در ساخت تكم همیشه از رنگ قرمز برای پوشاندن بدنه اصلی استفاده می كردند شاید به این دلیل بوده كه در آذربایجان قدیم لباس و توری سر و روی عروس به رنگ قرمز بوده و خواسته اند تكم نیز مثل هر عروسی مظهر شادی و خوشی باشد.

تكم گردانی جزو حرفه های گوسانی و بصورت هنری بوده كه نسل به نسل و از پدر به پسر می رسیده و اشعار تكم نیز سینه به سینه منتقل شده است.

تكم عروسكی بود به شكل بز كه بر سر چوب گردی سوار می شد ، این بز روی یك صفحه چهار گوش یا گرد كه سوراخی در وسط داشت قرار می گرفت كه چوب پایه آن از سوراخ وسط صفحه می گذشت.

تكمچی چوب را بدست می گرفت و تكم را روی صفحه چوبی به حركت در می آورد و متناسب با حركات آن اشعاری را به آواز می خواند . سر و صدای زنگوله و خوردن تكم بر صفحه چوبی نوعی ریتم و آهنگ برای آواز تكمچی بوجود می آورد.

در اشعار تكمچی فقط از فرارسیدن نوروز و تبریك سال نو سخن نرفته بلكه به موارد مذهبی و موارد انتقادی ، اجتماعی نیز اشاره شده است/س