به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران، علی صالح آبادی رئیس سازمان بورس اوراق بهادار، در خصوص راه اندازی چهارمین بورس کشور گفت: قبل از راه اندازی "بورس انرژی" سه بورس فعال ( بورس اوراق بهادار، فرابورس و بورس کالا)در کشور داشتیم و امروز نیز چهارمین بورس با محوریت انرژی در تاریخ کشور راه اندازی شد.

صالح آبادی، بورس انرِژی را آخرین بورس ایران اعلام کرد و افزود: بورس اوراق بهادار و فرابورس در حوزه اوراق بهادار و بورس کالا و بورس انرژی در حوزه کالایی فعال هستند و قرار است از این پس این بورس ها توسعه یابد و بورس جدیدی راه اندازی نمی شود.

وی با بیان اینکه، برای بورس انرژی طراحی های مختلفی همانند سلف، آپشن، نقدی و غیره شده است گفت: این ابزارها به تدریج در بورس انرژی مورد بهره گیری قرار می گیرد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به این که، همکاری بین دستگاه ها منجر به راه اندازی بورس انرژی شد افزود: راه اندازی بورس انرژی با توجه به پیچیدگی هایی که داشت، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

وی افزود: با توجه به این که، سهم نفت و گاز در تولید ناخالص داخلی ایران 28 درصد است و بر اساس گزارش سازمان بین المللی انرژی در حجم ذخایر دومین کشور جهان هستیم همچنین ایران در حوزه برق چهاردهمین کشور و و در قاره آسیا پنجمین کشور به حساب  می آید.

صالح آبادی با اشاره به اینکه در حوزه برق نه تنها می تواینم نیاز مصرف داخلی را تامین کنیم بلکه می توانیم برق را در اختیار کشورهای همسایه قرار دهیم افزود: در حال حاضر کشورهای پاکستان، افغانستان، عراق و ترکیه از برق کشورمان استفاده می کنند و صادرات و ترانزیت برق به این کشورها را داریم.

وی تصریح کرد: با توجه به این که ظرفیت های  استفاده انرژی در کشور یک نعمت خدادادی است سعی کردیم با راه اندازی بورس انرژی بین اقتصاد واقعی و مالی رابطه مستقیم برقرار کنیم.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: بورس انرژی در بخش تامین نیازها و کشف قیمت و ایجاد جریانات نقدی مناسب می تواند به اقتصاد کمک کند در بعضی از کشورها که نفت ندارنداز بورس برق برای توسعه اقتصادی کشورشان کمک می گیرند ایران که جزء 20 کشور اقتصاد بزرگ دنیاست می تواند با راه اندازی بورس انرژی به اقتصاد کشور کمک قابل توجهی کند.

صالح آبادی، ایجاد ابزارهای پوشش ریسک، توسعه مبادلات انرژی با کشورهای منطقه، کاهش هزینه های مبادلاتی و تامین مالی را از اهداف ایجاد بورس انرژی دانست.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اضافه کرد: کالاهایی مانند فلزات، کشاورزی، کالاهای پتروشیمی وکالاهایی مه جزیی از مقوله انرژی هستند مانند ذغال سنگ، قطران، نفتا، نفت کوره، بنزین صادراتی در بورس کالا پذیرفته می شوند.

وی تصریح کرد: از آنجا که صادرات برق به کشورهای منطقه صورت می گیرد به زودی امکان فراهم کردن صادرات بین المللی برق از طریق بورس انرژی انجام می گیرد.

صالح آبادی اضافه کرد: از آنجا که قیمت برق در ساعات مختلف متفاوت است باید قیمت برق صادراتی براساس پیک مصرف( پرباری، میان باری و کم باری) محاسبه شود یکی از فلسفه راه اندازی بورس انرژی شفاف ساری قیمت صادرات برق است که زیرساخت ها فراهم شده و در سال آینده اجرایی می شود.

وی تصریح کرد: ارزش سه بورس کشور در سال گذشته 56 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم امسال به 101 هزار و 500 میلیارد تومان رسیده که رشد 80 درصدی داشته است.
 
رئیس سازمان بورس اوراق بهادار ادامه داد: ارزش بازار سرمایه را از ابتدای سال تاکنون 212 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به ابتدای سال گذشته 161 هزار میلیارد تومان بوده که رشد 30 درصدی را نشان می دهد همچنین نسبت به تولید ناخالص داخلی حدود 50درصد رشد داشته است و این بدان معناست که بیش از سه برابر در اقتصادی ملی کشور موثر بوده است.

 وی تعداد دفعات در بورس را 7 میلیون دفعه اعلام کرد و گفت: این موضوع برای نخستین بار در تاریخ بورس کشور اتفاق افتاده است و متغییرهای مختلف رکوردهای جدیدی را به ثبت رسانند.

صالح آبادی اضافه کرد: علیرغم تهدیدات مختلف کشورهای خارجی بر کشور،  بازار سرمایه بعنوان مکانی مطمئن در بین سهامداران شناخته شده است و تعداد کدهای معاملاتی حدود 6 میلیون و 400 هزار کد بوده که این رقم در سال گذشته حدود سه میلیون بوده که نشان از رشد سه برایری بازار سرمایه است.

رئیس سازمان بورس اوراق بهادار تاکید کرد: اطمینان خاطر دارم که بورس انرژی در اولین سال فعالیت خود با افزایش حجم معاملات رو به رو شود و در کمتر از 5 سال به یک بورس موفق در منطقه تبدیل شود.

وی گفت: حجم معاملات فرابورس در سال جاری 12 هزار و 500 میلیارد تومان بود که نسبت به سال گذشته 60 درصد رشد داشته بطوریکه در سال 85 ارزش معاملات حدود 5 هزار و 600 میلیارد تومان بوده که قریب 40 سال سابقه نداشته در حالیکه فرابورس با چهار سال سابقه کار به رقم 13 هزار میلیارد تومان رسیده است.

صالح آبادی در خصوص قیمت برق اظهار داشت: قیمت برق برای مصرف کننده و خانوار همچنین بخش تجاری و اداری در چارچوب قانون هدفمندسازی یارانه ها تعیین می شود و قرار نیست تغییری در قیمت این بخش بوجود آید و این میزان سقفی است که در چارچوب قانون آمده است تا بتواند یک جریان نقدینگی شفاف را دراختیار نیروگاه ها و شرکت های توزیع قرار دهد.

وی تصریح کرد: شبکه برق در شرف واگذاری به بخش خصوصی است و یکسری شرکت های بزرگ مستقیم برق را از نیروگاه ها می گیرند بنابرانی شرکت های دولتی نیز براساس اصل 44 به بخش خصوصی واگذار می شوند.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: سقف قیمت در هدفمندسازی یارانه ها مشخص شده و در قانون بودجه کشور آمده است بنابراین قیمت برق در بورس انرژی براساس پیک مصرف محاسبه خواهد شد و راه اندازی بورس انرژی به کشف قیمت کمک می کند.

صالح آبادی در خصوص بورس نفت گفت: آنچه که در کیش بعنوان بورس نفت راه اندازی شد در خصوص صادرات فراورده نفتی بود و شرکت پتروشیمی از این طریق کالایش را صادر می کرد.

وی خاطر نشان کرد: در بخش اوراق سلف نفتی با همکاری سازمان بورس و وزارت نفت بحث های اجرایی را طی کردیم و  مراحل نهایی انتشار این اوراق در حال تکمیل است که امیدواریم با جلسات آتی بانک مرکزی و جلب توافق این نهاد، بتوانیم نخستین عرضه اوراق سلف نفتی را در اوایل سال 92 برای توسعه بخش نفت و گاز شاهد باشیم.

صالح آبادی اضافه کرد: در سازمان بورس این اوراق طراحی و زیرساخت ها و آموزش ها و بحث سخت افزاری و نرم افزارهای اجرای این طرح آماده شده و سازمان بورس آمادگی کامل دارد که در صورت جمع بندی نهایی اوراق سلف نفتی را در بورس عرضه کند.

 وی با تاکید براینکه بورس پنجمی در کار نیست خاطر نشان کرد: پیش بینی می شود سال آینده اوراق سلف نفتی در بورس کالا عرضه شود.

صالح آبادی از از ورود بزرگترین شرکت پتروشیمی در بورس خبر داد و گفت: سهام هلدینگ خلیج فارس در روزهای آینده در بورس عرضه می شود و پیش بینی می شود ارزش بازار سرمایه رشد خوبی داشته باشد.

در ادامه شاپور محمدی مدیرعامل بورس انرژی ایران با بیان اینکه مصرف، تولید حامل‌های انرژ ی، چگونگی قیمت‌گذاری و استفاده کارآمد از منابع از اهداف بورس انرژی است گفت: ایران قطب انرژی است بنابراین به منظور صیانت از این منابع ملی نباید اجازه داد تا بازار نفت یا برق ایران را سایر کشورها قیمت گذاری کنند. 

با اشاره به اینکه  بورس انرژی اهداف خاصی از جمله شفاف سازی در حوزه قیمت گذاری، تامین نقد شوندگی و کاهش ریسک در بورس انرژی را دنبال می کند، گفت: تمام این اهداف می تواند از نقاط قوت بورس انرژی باشد و با اتکا به قوانینی که برای این بورس توسط  بازار سرمایه تدوین شده و همچنین  حمایت هایی که این نهاد از بورس انرژی دارد بتوان ریسک های موجود را کاهش داد.

محمدی خاطر نشان کرد: بورس انرژی برای جذب منابع سرگردان، ایجاد موازنه بین نقدینگی در بازار سرمایه و جلوگیری از سرریز شدن منفی در بازار کمک خواهد کرد.

وی افزود: بازار سرمایه نقش فراتری را در تخصیص منابع کل اقتصاد ایفا می کند و این مساله در مورد بورس انرژی نیز صادق است.

محمدی تصریح کرد: علاوه بر بحث تخصیص منابع، بورس انرژی می تواند به تامین مالی نیروگاه ها کمک کرده و به واسطه ابزاری همچون قرارداد سلف زمینه را برای داد و ستد برق تولیدی این نیروگاه ها اعم از تولید شده و نشده فراهم کند.

وی اضافه کرد: بورس انرژی بعنوان سلف موازی استاندارد از ابزارهای جدید سازمان بورس بوده شاید یک مقداری به قرارداد آتی فیزیکی دنیا شبیه باشد و بعضی از ملاحظات شرعی در آن رعایت شده است و معامله ای که در آن به صورت سلف موازی استاندارد خواهد گرفت تاکنون در تاریخ بازار سرمایه اتفاق نیفتاده است.

مدیرعامل شرکت بورس انرژی گفت: سلف موازی استاندارد قرارداد جدیدی بوده که در بازار سرمایه ایران شکل گرفته و در خصوص برق معاملات بصورت تمام الکترونیک پیوسته صورت می گیرد.

وی ادامه داد: بعنوان مثال وقتی یک خریدار یا فروشنده تقاضای خود را به کارگزار می دهد کارگزار مشخصات آن را در سامانه معاملات ثبت می کند وقتی تقاضا وارد سامانه شد و تقاضا توسط فناوری بورس مشخص و در یک زمان به اصطلاح تحت زمان انتظار برای تمام خریدار و فروشنده فرصت تمام سفارشات ثبت و بعد ب از بررسی صحت و شفافیت موضوع در پایان معاملات توسط ناظر معامله تایید می شود.

مدیرعامل بورس انرژی ایران با اشاره به اینکه تاکنون تامین مالی بیشتر از فروش در حیطه مالکیت بوده است گفت: در بورس انرژی علاوه بر امکان پذیر بودن تامین مالی، امکان فروش انرژی به صورت سلف نفتی، ظرفیت تولیدی و غیر تولیدی نیروگاه ها فراهم است.

وی افزود: تمام بورس ها از جمله بورس انرژی نقش تنظیمی در اقتصاد دارند و اگر یک عدم تعادل در اوراق بهادار ایجاد شود به سایر بازارها سرایت می کند بنابراین اگر هر بخش  متوازن کننده در اقتصاد بتواند نقش خود تصحیحی داشته باشد کمک قابل توجهی به اقتصاد می کند و بورس انرژی نیز از جمله این بخش هاست.

به گفته وی بورس انرژی با جذب  و ورود و خروج پول می تواند نقش تعادلی در اقتصاد و بخش های اقتصادی ایجاد کند.

محمدی تاکید کرد: وقتی برق در بورس انرژی معامله می شود هم تولید کننده و هم مصرف کننده قیمت واقعی آن را بهتر درک می کنند و با توجه به کشف قیمت می توان پیام را به مردم رساند از طرفی تولید کننده برق چون محصول را در یک بازار مشخص به فروش می رساند و این امر به شفاف سازی قیمت ها کمک می کند.

مدیر عامل بورس انرژی اظهار داشت: بحث برنامه ریزی بازار برق از سال 82 مطرح بوده و وزارت نیرو این موضوع مدام پیگیری می کرد تا اینکه امروز شاهد راه اندازی آن هستیم.

وی تصریح کرد: تلاش می‌شود امنیت در این بازار جدید نیز همانند سایر بازارها، حاکم شود تا شاهد رعایت دقیق مقررات در انجام معاملات و حفظ اصل و سود ناشی از خرید و فروش در آن باشیم.

محمدی خاطر نشان کرد: افزایش کارایی عملیاتی و انجام معاملات با کمترین هزینه از دیگر اصولی هستند که در این بازار رعایت خواهد شد. /ر

گزارش: حبیبه رحیمیان