امروز در تاریخ؛
از تأسیس «بنیاد شهید انقلاب اسلامی» تا آغاز نهضت نافرمانی در هند
تأسیس «بنیاد شهید انقلاب اسلامی» به فرمان امام خمینی، امضای معاهده «قسطنطنیه»، آغاز نهضت نافرمانی در هند به دستور مهاتْما گاندی و ... از مهمترین رخدادهای تاریخ امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 22 اسفند 1391 خورشیدی برابر با 29 ربیع الثانی 1434 هجری و 12 مارس 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
تأسیس «بنیاد شهید انقلاب اسلامی» به فرمان امام خمینی (1358 ش)
هدف از تشکیل نهاد انقلابی بنیاد شهید، رسیدگی و صیانت از خانواده‌های شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فرمان امام خمینی (ره) برای رسیدگی به مسائل رفاهی، مادی، معنوی و فرهنگی خانواده معظم شهیدان، این بنیاد تشکیل یافت که با آغاز جنگ تحمیلی و بیشتر شدن تعداد شهدا، وظیفه و تکلیف بنیاد شهید سنگین‌تر شد.
احیا، حفظ و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت‌طلبی، زنده نگه‌داشتن یاد شهیدان و حفظ آثار آنان، تجلیل و تکریم از خانواده‌های معظم شهیدان، جدیت در امور فرهنگی خانواده‌های شاهد محور فعالیت‌های این نهاد مقدس است. در سال 1382 بنیاد شهید انقلاب اسلامی با ستاد رسیدگی به امور آزادگان ادغام و سازمانی به نام بنیاد شهید و امور ایثارگران زیر نظر رئیس جمهور ایجاد شد.
ارتحال فقیه و عالم دینی، آیت اللَّه «میرزا هدایت اللَّه وحید گلپایگانی» (1352 ش)
آیت‌اللَّه میرزا هدایت اللَّه در سال 1269 ش در گلپایگان به دنیا آمد. آیت‌اللَّه وحید گلپایگانی همزمان با ورود آیت‌اللَّه حائری یزدی به قم و تاسیس حوزه علمیه، به همراه استاد راهی این شهر شد و به مدت ده سال دیگر، از مباحث فقه و اصول ایشان بهره‌مند گردید. او به هنگام تبعید جمعی از علمای نجف به ایران نیز، مقداری از دروس خارج را نزد آیت‌اللَّه سیدابوالحسن اصفهانی آموخت. پس از درگذشت پدر، آیت‌اللَّه وحید گلپایگانی به امر و تشویق آیت‌اللَّه حائری راهی گلپایگان شد و پس از تاسیس حوزه علمیه گلپایگان، خود به تدریس در آنجا همت گماشت.
ایشان پس از سالیانی، همزمان با ورود آیت‌اللَّه بروجردی، به قم در سال 1323 ش، رهسپار آنجا شد و در حلقه درس ایشان حاضر گشت. آنگاه به تهران رفت و تا پایان عمر به مدت نزدیک به سی سال به انجام وظایف دینی و تدریس در مدرسه عالی سپهسالار پرداخت. آیت‌اللَّه وحید بهبهانی سرانجام در بیست و دوم اسفند 1352 ش برابر با هفدهم صفر 1394 ق در تهران درگذشت و در قبرستان شیخان در قم مدفون گردید.
درگذشت «استاد حسین گُلْ گلاب» نویسنده موسیقی‌دان معاصر (1363 ش)
حسین گل گلاب فرزند میرزا مهدی خان مصور الملک، نقاش و عکاس دوره قاجار، در سال 1274 ش در تهران به دنیا آمد. وی از سال 1298 تا 1307 ش تدریس علوم طبیعی در مدرسه دارالفنون را عهده‌دار شد و دوازده جلد کتاب در رشته علوم طبیعی تألیف نمود. گل گلاب بعدها به معاونت دانشکده علوم و ادبیات منصوب گردید و به دریافت درجه دکترا در رشته علوم نائل شد. وی از 1314 به هنگام تشکیل فرهنگستان ادب فارسی به سبب تخصص در معادل‌یابی در رشته‌های علمی به عضویت پیوسته این مؤسسه برگزیده شد و در 1315 به سردبیری فرهنگستان رسید.
دکتر گل گلاب همچنین به کار ترجمه و موسیقی علاقمند بود و چندین اثر از او در این زمینه به جای مانده است. وی موسیقی می‌دانست و سرود هم می‌ساخت. او با انجمن موسیقی ملی در زمینه تصنیف و سرود همکاری داشت و از جمله سرودهای ساخته شده توسط این استاد می‌توان به «ای ایران ای مرز پرگهر» و «آذربایجان» اشاره کرد. از این نویسنده و هنرمند آثار متعددی به جای مانده که تاریخ طبیعی، جغرافیا و گیاه‌شناسی از آن جمله‌اند. استاد گل گلاب به هنگام فوت 89 سال داشت.
تولد «محمد بن احمد ذهبی» محدث و مورخ (673 ق)
شمس الدین، محمدبن احمد ذهبی محدث و مورخ مشهور، علاقهٔ زیادی به گردآوری حدیث داشت و برای تکمیل این علم، سفرهای بسیار کرد. او در این سفرها از بسیاری از بزرگان و علما حدیث شنید و آن‌ها را ضبط نمود. ذهبی وقایع تاریخ اسلام و مشاهیر این دوران را از زمان ظهور آیین اسلام تا سال 704 ق دنبال کرده و اخبار و وقایع محدثین آن دوره را نیز به رشتهٔ تحریر درآورده است. وی این مجموعه را تحت عنوان تاریخ اسلام به صورت کتابی تنظیم کرده است. آثار ذهبی بسیار مورد استفادهٔ اهل علم قرار گرفت و در اکثر مواقع، دانش‌پژوهان برای شنیدن احادیث به محضرش می‌شتافتند. الکاشف، طبقات القُرّاء، المُعجم الکبیر و المعجم الصغیر از آثار اوست. ذهبی در سال 748 ق در 75 سالگی در دمشق وفات یافت.
وفات «محمد بن عبداللَّه بن بهلول» معروف به شیبانی از مشاهیر حدیث (1387 ق)
محمد بن عبداللَّه بن محمد بن عبیداللَّه بن بهلول، معروف به شیبانی، کوفی الاصل، از مشاهیر محدثان امامیه می‌باشد که برای استماع حدیث، مسافرت‌ها کرده و تألیفاتی دارد. او در ابتدا به نقل احادیث معتبر همت می‌گماشت ولی در ادامه از روایت احادیث غریب نیز خودداری نکرد و باعث شد که دیگران نقل روایت‌های او را معتبر نشمارند.
امضای معاهده «قسطنطنیه» عثمانی، انگلیس و فرانسه (1854 م)
در دوازدهم مارس 1854 م معاهده تاریخی قسطنطنیه در شهر اسلامبول پایتخت عثمانی میان فرانسه، انگلستان و امپراتوری عثمانی منعقد شد. اساس این معاهده حفظ منافع کشورهای غربی بود و نه به نفع عثمانی. در حقیقت با توجه به حملات ارتش روسیه و اشغال بلغارستان و رومانی، دول اروپایی احساس خطر نمودند و براساس این معاهده الحاق دو بخش فوق به روسیه را نپذیرفتند.
پس از امضای این معاهده، سه کشورِ مذکور در مقابله با توسعه‌طلبی روسیه تزاری در اروپا، به موفقیت‌هایی دست یافتند که پیروزی بر روسیه در جنگ کریمه، از آن جمله بود. این پیروزی به واسطه حمایت کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و انگلستان به دست آمد و در نتیجه روسیه مجبور به خروج از مناطق اشغالی گردید.
آغاز نهضت نافرمانی در هند به دستور مهاتْما گاندی رهبر آزادی این کشور (1930 م)
در دوازدهم مارس 1930 م نهضت عظیم نافرمانی در هند به دستور مهاتْما گاندی رهبر معنوی این کشور، با حضور و شرکت انبوه میهن‌پرستان و آزادی‌خواهان هند به منظور مقابله با تصمیمات جدید دولت استعماری انگلیس در مورد افزایش مالیات نمک آغاز شد. گاندی برای مبارزه با این قانون ظالمانه، با هزاران تن از یارانش به تهیه نمک از آب دریا پرداخت. بُعد دیگر از اقدامات گاندی در این نهضت، راه‌اندازی راهپیمایی نمک بود. در جریان این راهپیمایی که به طرف دریای عرب در شمال غربی اقیانوس هند انجام گرفت، گاندی یاران خود را از میان طبقات مختلف و مذاهب گوناگون انتخاب کرد. گاندی در انجام راهپیمایی، ایجاد وحدت میان همه مردم را به عنوان هدف ضمنی خود مدّنظر داشت.
حتی در جریان مبارزه، یکی از شخصیت‌های اسلامی را به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود. بدون تردید نقش مسلمانان و جامعه اسلامی هندوستان در جریان مبارزه با استعمار انگلستان و دست‌یابی به استقلال حائز اهمیت است. گاندی خود تاکید کرده بود بدون اتحاد و همبستگی میان مسلمانان و هندوها کسب استقلال هند امری محال خواهد بود. به دنبال این عمل، انگلیسی‌ها ده‌ها هزار هندی را بازداشت و زندانی کردند و همین اقدام، موجب اختلال در کار ادارات دولتی هند شد. این اقدام گاندی، سمبلی برای مبارزه منفی علیه انگلیس شد و سرانجام، انگلیس را وادار به عقب‌نشینی ساخت.
آغاز اشغال اتریش توسط نیروهای آلمان نازی پیش از جنگ جهانی دوم (1938 م)
در ماه مارس 1938 م، هیتلر سرانجام فکری را که از آغاز زمام‌داری در سر داشت به مرحله اجرا نهاد و فرمان حمله به خاک اتریش را صادر کرد. هیتلر قبلاً با زمینه‌سازی از طرف نازی‌های اتریش در داخل خاک این کشور و با تهدید دولت حاکم بر اتریش، مقدمات این حمله را فراهم کرده بود و خودداری جامعه ملل و انگلیس و فرانسه از حمایت جدی از اتریش در برابر تهدیدات آلمان، خودْ یکی از عوامل مشوقه هیتلر در دست زدن به این اقدام نظامی بود. در نهایت، از سحرگاه دوازدهم مارس 1938 م نیروهای آلمان بدون برخورد با کمترین مقاومتی وارد خاک اتریش شدند.
اتریشی‌الاصل بودن هیتلر یکی از عوامل مهم گرایش جمع کثیری از مردم اتریش به وحدت با آلمان و زندگی تحت رهبری پیشوای اتریشی آلمان بود. فردای آن روز، در 13 مارس 1938 م، رهبر نازی‌های اتریش که به مقام صدراعظمی این کشور انتخاب شده بود، وحدت اتریش و آلمان را اعلام کرد و این امر با مراجعه به افکار عمومی در دهم آوریل آن سال محقق شد، در حالی که دنیا در برابر این اقدام، عکس‌العمل حادی از خود نشان نداد. الحاق اتریش به آلمان، زمینه را برای تجاوز آلمان به چکسلواکی و سپس لهستان آماده ساخت و جرقه آتش جنگ جهانی دوم را روشن کرد.
سالمرگ ایرج میرزا شاعر طنزسرا
ایرج میرزا شاعر خوش ذوق و طنزسرا در این روز به سال 1304 (12 مارس 1926) در تهران در 54 سالگی درگذشت و مرگ او سکته اعلام شد. وی در عین حال یک شاهزاده قاجار بود.
تولید سلاح‌های اتمی کوچک (مینی نیوک)
پس از یک دهه وقفه، دولت آمریکا دهم مارس 2003 رسما پیشنهاد لغو محدودیت ساخت سلاح‌های کوچک اتمی را اعلام داشت که مفسران، آن را یک عامل احتمالی دیگر برای از سرگیری مسابقات تسلیحاتی بیان کردند. طبق گزارش آن روز رسانه‌ها، دولت جورج دبلیو بوش تصمیم گرفته بود که از سال میلادی 2004 دست به تولید مجدد «مینی نیوک» بزند و این نام به آن دسته از سلاح‌های هسته ای اطلاق می‌شود که قدرت انفجاری آن‌ها زیر 5 هزار تن «تی ان تی» است. بمبی که در اوت 1945 بر هیروشیمای ژاپن فروافکنده شد نزدیک به 20 هزار تن «تی ان تی» قدرت انفجار داشت.
برخی از رخدادهای امروز
1925: دکتر سون یات سن بنیاد گذار نظام جمهوری در چین در 58 سالگی در گذشت.
1938: شوشنیگ از صدر اعظمی اتریش کناره گیری کرد تا مانعی بر سر راه وحدت دو سرزمین آلمانی نژاد (آلمان و اتریش) باقی نباشد.
1941: قانون عاریه و کرایه (Lend - Lease) اسلحه از جانب آمریکا به کشورهایی که با آلمان و ایتالیا در جنگ بودند به تصویب کنگره این کشور رسید. هنوز آمریکا وارد جنگ جهانی دوم نشده بود.
1942: ژنرال مک آرتور بر اثر فشار نیروهای ژاپنی، فیلیپین را ترک و به استرالیا رفت.
1957: اعلام شد که 22 لشکر شوروی در آلمان شرقی مستقر هستند.
ارتحال فقیه و عالم دینی، آیت اللَّه «میرزا هدایت اللَّه وحید گلپایگانی» (1352 ش)
آیت‌اللَّه میرزا هدایت اللَّه در سال 1269 ش در گلپایگان به دنیا آمد. آیت‌اللَّه وحید گلپایگانی همزمان با ورود آیت‌اللَّه حائری یزدی به قم و تاسیس حوزه علمیه، به همراه استاد راهی این شهر شد و به مدت ده سال دیگر، از مباحث فقه و اصول ایشان بهره‌مند گردید. او به هنگام تبعید جمعی از علمای نجف به ایران نیز، مقداری از دروس خارج را نزد آیت‌اللَّه سیدابوالحسن اصفهانی آموخت. پس از درگذشت پدر، آیت‌اللَّه وحید گلپایگانی به امر و تشویق آیت‌اللَّه حائری راهی گلپایگان شد و پس از تاسیس حوزه علمیه گلپایگان، خود به تدریس در آنجا همت گماشت.
ایشان پس از سالیانی، همزمان با ورود آیت‌اللَّه بروجردی، به قم در سال 1323 ش، رهسپار آنجا شد و در حلقه درس ایشان حاضر گشت. آنگاه به تهران رفت و تا پایان عمر به مدت نزدیک به سی سال به انجام وظایف دینی و تدریس در مدرسه عالی سپهسالار پرداخت. آیت‌اللَّه وحید بهبهانی سرانجام در بیست و دوم اسفند 1352 ش برابر با هفدهم صفر 1394 ق در تهران درگذشت و در قبرستان شیخان در قم مدفون گردید.
درگذشت «استاد حسین گُلْ گلاب» نویسنده موسیقی‌دان معاصر (1363 ش)
حسین گل گلاب فرزند میرزا مهدی خان مصور الملک، نقاش و عکاس دوره قاجار، در سال 1274 ش در تهران به دنیا آمد. وی از سال 1298 تا 1307 ش تدریس علوم طبیعی در مدرسه دارالفنون را عهده‌دار شد و دوازده جلد کتاب در رشته علوم طبیعی تألیف نمود. گل گلاب بعدها به معاونت دانشکده علوم و ادبیات منصوب گردید و به دریافت درجه دکترا در رشته علوم نائل شد. وی از 1314 به هنگام تشکیل فرهنگستان ادب فارسی به سبب تخصص در معادل‌یابی در رشته‌های علمی به عضویت پیوسته این مؤسسه برگزیده شد و در 1315 به سردبیری فرهنگستان رسید.
دکتر گل گلاب همچنین به کار ترجمه و موسیقی علاقمند بود و چندین اثر از او در این زمینه به جای مانده است. وی موسیقی می‌دانست و سرود هم می‌ساخت. او با انجمن موسیقی ملی در زمینه تصنیف و سرود همکاری داشت و از جمله سرودهای ساخته شده توسط این استاد می‌توان به «ای ایران ای مرز پرگهر» و «آذربایجان» اشاره کرد. از این نویسنده و هنرمند آثار متعددی به جای مانده که تاریخ طبیعی، جغرافیا و گیاه‌شناسی از آن جمله‌اند. استاد گل گلاب به هنگام فوت 89 سال داشت.
تولد «محمد بن احمد ذهبی» محدث و مورخ (673 ق)
شمس الدین، محمدبن احمد ذهبی محدث و مورخ مشهور، علاقهٔ زیادی به گردآوری حدیث داشت و برای تکمیل این علم، سفرهای بسیار کرد. او در این سفرها از بسیاری از بزرگان و علما حدیث شنید و آن‌ها را ضبط نمود. ذهبی وقایع تاریخ اسلام و مشاهیر این دوران را از زمان ظهور آیین اسلام تا سال 704 ق دنبال کرده و اخبار و وقایع محدثین آن دوره را نیز به رشتهٔ تحریر درآورده است. وی این مجموعه را تحت عنوان تاریخ اسلام به صورت کتابی تنظیم کرده است. آثار ذهبی بسیار مورد استفادهٔ اهل علم قرار گرفت و در اکثر مواقع، دانش‌پژوهان برای شنیدن احادیث به محضرش می‌شتافتند. الکاشف، طبقات القُرّاء، المُعجم الکبیر و المعجم الصغیر از آثار اوست. ذهبی در سال 748 ق در 75 سالگی در دمشق وفات یافت.
وفات «محمد بن عبداللَّه بن بهلول» معروف به شیبانی از مشاهیر حدیث (1387 ق)
محمد بن عبداللَّه بن محمد بن عبیداللَّه بن بهلول، معروف به شیبانی، کوفی الاصل، از مشاهیر محدثان امامیه می‌باشد که برای استماع حدیث، مسافرت‌ها کرده و تألیفاتی دارد. او در ابتدا به نقل احادیث معتبر همت می‌گماشت ولی در ادامه از روایت احادیث غریب نیز خودداری نکرد و باعث شد که دیگران نقل روایت‌های او را معتبر نشمارند.
امضای معاهده «قسطنطنیه» عثمانی، انگلیس و فرانسه (1854 م)
در دوازدهم مارس 1854 م معاهده تاریخی قسطنطنیه در شهر اسلامبول پایتخت عثمانی میان فرانسه، انگلستان و امپراتوری عثمانی منعقد شد. اساس این معاهده حفظ منافع کشورهای غربی بود و نه به نفع عثمانی. در حقیقت با توجه به حملات ارتش روسیه و اشغال بلغارستان و رومانی، دول اروپایی احساس خطر نمودند و براساس این معاهده الحاق دو بخش فوق به روسیه را نپذیرفتند.
آغاز نهضت نافرمانی در هند به دستور مهاتْما گاندی رهبر آزادی این کشور (1930 م)
در دوازدهم مارس 1930 م نهضت عظیم نافرمانی در هند به دستور مهاتْما گاندی رهبر معنوی این کشور، با حضور و شرکت انبوه میهن‌پرستان و آزادی‌خواهان هند به منظور مقابله با تصمیمات جدید دولت استعماری انگلیس در مورد افزایش مالیات نمک آغاز شد. گاندی برای مبارزه با این قانون ظالمانه، با هزاران تن از یارانش به تهیه نمک از آب دریا پرداخت. بُعد دیگر از اقدامات گاندی در این نهضت، راه‌اندازی راهپیمایی نمک بود. در جریان این راهپیمایی که به طرف دریای عرب در شمال غربی اقیانوس هند انجام گرفت، گاندی یاران خود را از میان طبقات مختلف و مذاهب گوناگون انتخاب کرد. گاندی در انجام راهپیمایی، ایجاد وحدت میان همه مردم را به عنوان هدف ضمنی خود مدّنظر داشت.
حتی در جریان مبارزه، یکی از شخصیت‌های اسلامی را به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود. بدون تردید نقش مسلمانان و جامعه اسلامی هندوستان در جریان مبارزه با استعمار انگلستان و دست‌یابی به استقلال حائز اهمیت است. گاندی خود تاکید کرده بود بدون اتحاد و همبستگی میان مسلمانان و هندوها کسب استقلال هند امری محال خواهد بود. به دنبال این عمل، انگلیسی‌ها ده‌ها هزار هندی را بازداشت و زندانی کردند و همین اقدام، موجب اختلال در کار ادارات دولتی هند شد. این اقدام گاندی، سمبلی برای مبارزه منفی علیه انگلیس شد و سرانجام، انگلیس را وادار به عقب‌نشینی ساخت.
آغاز اشغال اتریش توسط نیروهای آلمان نازی پیش از جنگ جهانی دوم (1938 م)
در ماه مارس 1938 م، هیتلر سرانجام فکری را که از آغاز زمام‌داری در سر داشت به مرحله اجرا نهاد و فرمان حمله به خاک اتریش را صادر کرد. هیتلر قبلاً با زمینه‌سازی از طرف نازی‌های اتریش در داخل خاک این کشور و با تهدید دولت حاکم بر اتریش، مقدمات این حمله را فراهم کرده بود و خودداری جامعه ملل و انگلیس و فرانسه از حمایت جدی از اتریش در برابر تهدیدات آلمان، خودْ یکی از عوامل مشوقه هیتلر در دست زدن به این اقدام نظامی بود. در نهایت، از سحرگاه دوازدهم مارس 1938 م نیروهای آلمان بدون برخورد با کمترین مقاومتی وارد خاک اتریش شدند.
اتریشی‌الاصل بودن هیتلر یکی از عوامل مهم گرایش جمع کثیری از مردم اتریش به وحدت با آلمان و زندگی تحت رهبری پیشوای اتریشی آلمان بود. فردای آن روز، در 13 مارس 1938 م، رهبر نازی‌های اتریش که به مقام صدراعظمی این کشور انتخاب شده بود، وحدت اتریش و آلمان را اعلام کرد و این امر با مراجعه به افکار عمومی در دهم آوریل آن سال محقق شد، در حالی که دنیا در برابر این اقدام، عکس‌العمل حادی از خود نشان نداد. الحاق اتریش به آلمان، زمینه را برای تجاوز آلمان به چکسلواکی و سپس لهستان آماده ساخت و جرقه آتش جنگ جهانی دوم را روشن کرد.
سالمرگ ایرج میرزا شاعر طنزسرا
ایرج میرزا شاعر خوش ذوق و طنزسرا در این روز به سال 1304 (12 مارس 1926) در تهران در 54 سالگی درگذشت و مرگ او سکته اعلام شد. وی در عین حال یک شاهزاده قاجار بود.
تولید سلاح‌های اتمی کوچک (مینی نیوک)
پس از یک دهه وقفه، دولت آمریکا دهم مارس 2003 رسما پیشنهاد لغو محدودیت ساخت سلاح‌های کوچک اتمی را اعلام داشت که مفسران، آن را یک عامل احتمالی دیگر برای از سرگیری مسابقات تسلیحاتی بیان کردند. طبق گزارش آن روز رسانه‌ها، دولت جورج دبلیو بوش تصمیم گرفته بود که از سال میلادی 2004 دست به تولید مجدد «مینی نیوک» بزند و این نام به آن دسته از سلاح‌های هسته ای اطلاق می‌شود که قدرت انفجاری آن‌ها زیر 5 هزار تن «تی ان تی» است. بمبی که در اوت 1945 بر هیروشیمای ژاپن فروافکنده شد نزدیک به 20 هزار تن «تی ان تی» قدرت انفجار داشت.
برخی از رخدادهای امروز
1925: دکتر سون یات سن بنیاد گذار نظام جمهوری در چین در 58 سالگی در گذشت.
1938: شوشنیگ از صدر اعظمی اتریش کناره گیری کرد تا مانعی بر سر راه وحدت دو سرزمین آلمانی نژاد (آلمان و اتریش) باقی نباشد.
1941: قانون عاریه و کرایه (Lend - Lease) اسلحه از جانب آمریکا به کشورهایی که با آلمان و ایتالیا در جنگ بودند به تصویب کنگره این کشور رسید. هنوز آمریکا وارد جنگ جهانی دوم نشده بود.
1942: ژنرال مک آرتور بر اثر فشار نیروهای ژاپنی، فیلیپین را ترک و به استرالیا رفت.
1957: اعلام شد که 22 لشکر شوروی در آلمان شرقی مستقر هستند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
