به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران همدان  پژوهشگران به‌اتفاق معتقدند که بهره‌برداری از قنات ابتدا در ایران صورت گرفته و در دوره‌ هخامنشی توسط ایرانیان به عمان، یمن وکشورهای شاخ آفریقا نیز راه یافت، سپس مسلمانان آن را به اسپانیا منتقل رکردند ، هم اکنون قدیمی‌ترین کاریزها در ایران ، افغانستان و تاجیکستان وجود دارد.
در ایران در مجموع حدود 40 هزار قنات با 272 هزار کیلومتر کانال کشی و آب دهی بیش از هشت میلیارد مترمکعب در سال شناسایی شده که این رقم در استان همدان 2 هزار و 800 قنات با 680 کیلومتر طول و آب دهی 220 میلیون مترمکعب در سال است .
به بیان دیگر 6 و نیم درصد قنات های کشور در استان همدان قرار دارد .
قنات در واقع مجرایی است زیر زمینی که آب را از بالادست به پایین دست بویژه مناطق کم آب منتقل می کند و این سیستم بویژه در محل هایی که با کم آبی مواجه است بسیار کاربرد دارد .
بهره گیری از این شیوه آبیاری در طول هزاران سال توانست به کشاورزی و دامداری رونق ویژه ای ببخشد .
به گفته آقای انصاری یکی از کارشناسان بخش کشاورزی بهترین روش برای بهره برداری کم هزینه ، دائم ، آسان و ارزان از آبهای زیرزمینی استفاده از قنات است که متاسفانه با بهره برداری بی رویه از آبهای زیرزمینی از طریق چاهای عمیق و نیمه عمیق بخصوص در 40 سال اخیر شاهد کاهش آبهای زیرزمینی هستیم.
مدیرآب و خاک و امور فنی سازمان جهاد کشاورزی همدان با اشاره به اهمیت و ضرورت نگهداری و لایروبی قنوات معتقد است ، لایروبی قنات هااز اهمیت ویژه ای برخوردار است چراکه آب قنات دائمی و در مقایسه با آبی که از چاه استخراج می شود ارزانتر است ، همچنین استخراج آب از قنات بدون استفاده از انرژی و وسائل مکانیکی صورت گرفته و وابستگی به سوخت های فسیلی و سایر منابع انرژی وجود نداردکه این از مهم ترین ویژگی قنات ها محسوب می شود .
آقای محمدی یکی از کارشناسان گردشگری معتقد است ، قنات به عنوان یکی از آثار باستانی و تاریخی می تواند در جذب گردشگر موثر باشد که این مهم با همکاری سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل میراث فرهنگی قابل تحقق است.
 آقای میرزایی ، کارشناس ارشد هنر و معماری هم می گوید بررسی زوایای معماری و هنری استفاده شده در ساخت این کاریزها می تواند نشان دهنده قدمت و غنای فرهنگ و تمدن ایران باشد .
موسایی از کشاورزان منطقه رزن هم توانسته در کنار بهره مندی از قنات در بخش کشاورزی ، در مسیر عبور قناتها ماهی هم پرورش دهد و به اصطلاح با یک تیر دو نشان بزند ، هم محصولات کشاورزی تولید و هم بچه ماهی و ماهیهای پرواری تولید کند .
مدیرآب و خاک و امور فنی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان می گوید:از تعداد قنات هایی که در استان همدان است حدود 250 قنات نیازمند مرمت و بازسازی ضروری است/که مرمت این تعداد قنات نیازمند حدود 10 میلیارد تومان اعتبار است .
آقای فیروزفر با اشاره به اینکه هر ساله حدود 200 قنات لایروبی می شود ، گفت که در سالجاری میزان بودجه اختصاص یافته برای این کار بسیار کم بود و حدود 2 درصد بودجه پارسال بود که این میزان بودجه فقط برای مرمت و لایروبی 3 یا 4 تا قنات کافی بود .
وی معتقد است لایروبی هر متر قنات 200 هزار ریال ، کول گذاری هر متر 500 هزار ریال و هزینه نوکنی و کول گذاری نیز بین 800 تا یک میلیون ریال است .
آقای فیروز فر البته به این نکته هم اشاره می کند که در سالهای اخیر بسیاری از قناتها کم آب شده اند و علت آن هم به خسکسالی ، حفر چاههای غیرمجاز در اطراف قنوات و برداشت بی رویه از چاههای مجاز باز می گردد که باید در این زمینه ها هم برنامه ریزی شود .
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان همدان هم می گوید با توجه به خشکسالی و کم آبی در سالهای گذشته و همچنین نبود دسترسی دایم به آبهای سطحی استفاده از منابع آبهای زیر زمینی در بخش های کشاورزی شرب شهری و روستایی و صنعت همیشه یکی از مهم ترین راهها بوده است و برداشت بی رویه از این منابع باعث کاهش آب دهی دشت های استان و در نهایت خشک شدن تعداد زیادی از چشمه ها و قنوات در سالهای اخیر شده است .
براساس آمارهای سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه ای استان همدان ، بیش از 90 درصد آب این استان در بخش کشاورزی مصرف می شود که این میزان از منابع آبهای زیر زمینی تامین می گردد .
آقای کمندانی می گوید در حال حاضر میزان متوسط دبی قنوات در استان همدان 4 و 4دهم لیتر در ثانیه است ./س