آنچه در خصوص شوی (تعزیه) باید گفت این است که این مراسم بر خلاف دیگر نقاط کشور که معمولاً در دهه اول محرم برگزار می‌شود، در منطقه سیستان و در شهرستان‌های زابل، زهک و هیرمند از قبل از محرم آغاز و تا بعد از شام غریبان امام حسین (ع) ادامه دارد.

این اثر در گروه عادت‌ها و رسم‌های اجتماعی و زیر شاخه آئین‌های سال قمری است. اولین برداشتی که درباره مفهوم تعزیه به ذهن می‌رسد، سوگواری بر شهادت حضرت اباعبدالله و گرامیداشت واقعه کربلاست.

تعزیه در سیستان در اکثر روستاهای کدخدانشینی، خان و سردارنشینی برگزار می‌شد، بدین صورت که کدخدا، خان و سردار و بزرگان ده رسم داشتند لوازم تعزیه مانند شمشیر و سپر، لباس و بیاض (نسخه‌های تعزیه) را آماده و بانی تجمع جمعی از مردم تعزیه‌خوانان می‌شدند.

در مدت 10 روز یعنی از اول تا دهم محرم تغذیه و خورد و خوراک شبیه‌خوان‌ها بر عهده کدخدا بزرگ همان ده بود و در منزل آنها صورت می‌گرفت و همین که صبحانه می‌خوردند تمرین و مقابله آنها آغاز می‌شد و تا ناهار ظهر ادامه می‌یافت.

بعد از نماز و صرف نهار ظهر و اندکی استراحت دوباره لباس می‌پوشیدند و به کار تعزیه‌خوانی می‌پرداختند.

جماعتی از بزرگان و دست اندرکاران میدان شبیه‌خوانی را آماده می‌کردند. بعد حدود ساعت‌های 3 یا 4 بعد از ظهر ابتدا موافق‌خوانان یا کاروان امام در حالی‌که علم سبز در دستان علمدار و امام و سایر همراهان بر اسب و شتر سوار بود یکی از آنها "چاوشی " می‌خواند ...

در بعضی از روستاها از روز اول تا دهم و بعضی از روستاها هم از روز سوم تا چهارم و حتی تا دهم محرم تعزیه می‌گیرند و هر روز به شخص یا شخصیتی ارتباط می‌یابد. مثلاً یک روز به طفلان مسلم، روز دیگر به شهادت مسلم، شهادت قاسم، حضرت علی‌اکبر (ع)، شهادت حضرت علی‌اصغر (ع)، روز تاسوعا (نهم) به حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) و روز دهم به شهادت حضرت اباعبدالله‌الحسین (ع) اختصاص می‌یابد و در بعضی از روستاها در روز عاشورا مراسم تابوت‌گردانی دارند که شبیه سنت نخل گردانی در مناطق یزد و غیره است.

هدف از ثبت این اثر در فهرست آثار ملی ناملموس، ترویج آئین‌های عاشورایی در سیستان و انجام مطالعات پژوهشی و شناسایی دقیق و بسط و گسترش این آئین در بین تمام اقشار مردم می‌باشد.