خوزستان/
زه‌آب نيشكر؛ بستري مناسب براي توسعه توليد و پرورش ماهي
پس از مرحله آبياري ، آب مازاد به عنوان زه آب از مزارع نيشكر خارج مي شود كه در حال حاضر در خوزستان طرح‌هاي زيادي براي استفاده از زه‌آب در برنامه قرار دارد و از جمله آن مي‌توان به طرح پرورش ماهي در زه‌آب نيشكر اشاره كرد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان؛ زه‌آب‌هاي حاصل از اراضي نيشكر 2 كارخانه كشت و صنعت اميركبير و ميرزا كوچك‌خان در حد فاصل سه راه منطقه حسينيه تا 12 كيلومتري خرمشهر به مساحت 18 هزار هكتار جاري است. از چند سال‌گذشته تاكنون ماهيگران زيادي از شهرهاي حومه اين منطقه شامل خرمشهر، اهواز، آبادان و حتي شادگان به اينجا مي‌آيند و اقدام به ماهيگري مي‌كنند. وجود اين درياچه و آب شور زه‌آب نيشكر بستر مناسبي را براي اشتغالزايي مردم منطقه و توسعه ماهيگيري فراهم‌كرده است.
ماهي‌ها به صورت طبيعي در آب شور زه‌آب رشد مي‌كنند و قطعا با ايجاد زيرساخت‌هاي مناسب و ايجاد طرح‌هاي پرورش ماهي و استفاده از ظرفيت بخش‌هاي خصوصي در اين منطقه مي‌توان اشتغال بيشتري را فراهم كرد.
اكوسيستم حاصل از زه‌آب نيشكر علاوه بر توليد ماهي و افزايش ماهيگيري به عبارتي امرار معاش مردم منطقه، مي‌تواند در تلطيف هوا، ايجاد پوشش گياهي مناسب، كنترل ريزگردها و تعديل اثرات آن‌ها، توسعه گردشگري و ايجاد محيطي تفريحي و زيستگاه مناسبي براي پرندگان مهاجر موثر باشد.
خبرنگار ايسنا، منطقه‌خوزستان، براي بازديد از منطقه، اطلاع از وضعيت و پتانسيل‌هاي زه‌آب نيشكر به اين منطقه رفت.
ماهيگيران تورهاي خود را به آب انداخته بودند و برخي نيز در حال صيد ماهي از تورها هستند. ماهي‌هايي كه در زه‌آب نيشكر رشد مي‌كنند بيشتر از نوع كپور، بياح و شانك مي‌باشد كه بنا به گفته ماهيگيران بومي منطقه بهترين و مناسب‌ترين نوع ماهي قابل رشد در اين نوع آب‌‌ها شانك است.
برخي از ماهيگران مي‌گويند "حتي در اين آب ماهي صبور هم صيد كرده‌اند." بيشتر ماهيگران ماهي‌هاي صيد شده خود را به بازار خرمشهر مي‌برند و هر كيلو ماهي را بنا به وزن ،سه تا 6 هزار تومان به فروش مي‌رسانند. وزن ماهياني كه در درياچه تبخيري زه‌آب نيشكر توليد مي‌شوند معمولا به سه تا چهار كيلو مي‌رسد؛ يكي ديگر از ماهيگران گفت كه "يك‌روز ماهي به وزن 21 كيلوگرم در اينجا صيد شده است."
يعقوب سواري يكي از ماهيگيران منطقه مي‌گويد "16 سال است كه در اينجا ماهيگيري مي‌كنم. وجود شركت‌هاي نيشكر در منطقه موجب فراهم شدن درياچه‌اي تبخيري و در نهايت صيد ماهي براي مردم منطقه شده‌است."
ماهيگيران فصل سرما و مواقع وزش باد را بهترين زمان صيد ماهي در زه‌آب‌هاي كشاورزي نيشكر اين منطقه مي‌دانند. اين ماهيگيران به صورت آزاد و بدون برخورداري از بيمه، براي امرار معاش ماهيگيري مي‌كنند.
كيفيت ماهي‌هاي صيد شده در اين درياچه خوب است و ماهيگران و صيادان منطقه بر اين مساله تاييد مي‌كنند. قرار است با همكاري شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي و اداره‌كل شيلات خوزستان در خصوص طرح پرورش ماهي در زه‌آب نيشكر و رهاسازي انواع بچه ماهي در اين منطقه برنامه‌ريزي شود.
قطعا با نگاه جدي‌تر به طرح پرورش ماهي مي‌توان اشتغال زيادي در اين منطقه ايجاد و تعداد زيادي از افراد بومي اين منطقه و حتي مناطق اطراف را از مزاياي مزرعه‌هاي پرورش ماهي و صيادي بهره‌مند كرد.
صيد و صيادي با قايق اغلب براي بيشتر ماهيگيران كم‌درآمد كه با مشكل سوخت مواجه مي‌شوند، به‌صرفه نيست و با اجرايي شدن مزارع پرورش ماهي قطعا بسياري از اين ماهيگيران به سمت مزارع پرورش سوق پيدا مي‌كنند.
در حال حاضر يك بخش‌خصوصي براي اجراي طرح پرورش ماهي متقاضي يك‌هزار هكتار از زه‌آب نيشكر شده است كه اداره نيشكر و صنايع جانبي مشكلي در خصوص اعطاي زمين و آب به متقاضيان پرورش ماهي ندارد اما به دليل اين‌كه اداره‌كل شيلات وديگر ارگان ها مرجع صدور مجوز و رسيدگي به امور پرورش ماهي مي‌باشد، بنابراين لزوم همكاري ادارات ديگر بويژه اداره‌كل شيلات در اجراي اين طرح ضروري است.
بر اساس گزارشات كارشناسان ميزان شوري آب زه‌آب نيشكر در اين منطقه در سال‌هاي گذشته 35 ميلي‌موث بوده كه در حال حاضر به حدود هفت ميلي‌موث رسيده است. آب اين درياچه از نظر شاخص نيتريت و نيترات كه از شاخص‌هاي ارزيابي وضعيت كيفي آب هستند، در شرايط مطلوبي قرار دارد. حد مجاز ميزان نيتريت و نيترات در آب حدود 60 پي‌پي‌ام است كه اين ميزان در بخش ورودي زه‌آب به كمتر از 25 پي‌پي‌ام هم مي‌رسد.
اگرچه در سال‌هاي اخير مباحث زيادي در خصوص كيفيت زه‌آب نيشكر و تبعات شوري آن مطرح شده است اما ماهيگيري و امكان رشد و توليد ماهي از نظر كارشناسان اداره نيشكر و صنايع جانبي، تضميني بر وضعيت و كيفيت زه‌آب ناشي از كشت نيشكر است.
در اين بازديد شعبان‌علي باباگلي، مدير مهندسي زراعي كشت و صنعت ميرزا كوچك‌خان ما را همراهي مي‌كرد و گفت: حدود 40 درصد كل آبي صرف شده براي آبياري مزارع نيشكرواحد ميرزا كوچك خان، به‌صورت زه‌آب از مزارع خارج مي‌شود. شوري زه‌آب نيشكر اراضي نيشكر درمحدوده كارخانه اميركبير و ميرزا كوچك‌خان مناسب است و مي‌توان از آن براي پرورش ماهي استفاده كرد.
وي ادامه‌داد: فعلا اين زه‌آب‌ها در اختيار شركت توسعه نيشكر است و مي‌توان در اين زه‌آب‌ها طرح‌هاي مختلفي را اجرا كرد. تا زماني كه مسوولان استاني تصميمات و طرح‌هاي اولويت‌داري براي اجرا در خصوص اين زه‌آب‌ها نداشته باشند، طرح‌هاي خود را در زه‌آب‌ها ادامه خواهيم داد.
باباگلي تصريح‌كرد: ما آخرين مرجع براي متقاضيان پرورش ماهي هستيم و متقاضيان پس از دريافت مجوزهاي لازم مي‌توانند زمين و آب را براي ايجاد مزرعه پرورش آبزيان دريافت كنند. اگرچه ماهيگيري و صيد ماهي به صورت طبيعي و سنتي در اينجا انجام مي‌شود اما انتظار داريم اين صنعت به‌صورت جدي‌تر و تخصصي‌تر پيگيري شود.
در حال حاضر طرح‌هايي همچون استخراج نمك صنعتي براي صنايع پتروشيمي و كشت محصولات كشاورزي در كنار طرح پرورش ماهي در حوزه زه‌آب‌هاي حاصل از مزارع نيشكر در برنامه قرار دارد و اميد است با برنامه‌ريزي و همكاري ارگان‌هاي مربوطه بتوان نه‌تنها از زه‌آب، بلكه از ديگر ظرفيت‌هاي گياه نيشكر به نحو احسن استفاده كنند./س
ماهي‌ها به صورت طبيعي در آب شور زه‌آب رشد مي‌كنند و قطعا با ايجاد زيرساخت‌هاي مناسب و ايجاد طرح‌هاي پرورش ماهي و استفاده از ظرفيت بخش‌هاي خصوصي در اين منطقه مي‌توان اشتغال بيشتري را فراهم كرد.
اكوسيستم حاصل از زه‌آب نيشكر علاوه بر توليد ماهي و افزايش ماهيگيري به عبارتي امرار معاش مردم منطقه، مي‌تواند در تلطيف هوا، ايجاد پوشش گياهي مناسب، كنترل ريزگردها و تعديل اثرات آن‌ها، توسعه گردشگري و ايجاد محيطي تفريحي و زيستگاه مناسبي براي پرندگان مهاجر موثر باشد.
خبرنگار ايسنا، منطقه‌خوزستان، براي بازديد از منطقه، اطلاع از وضعيت و پتانسيل‌هاي زه‌آب نيشكر به اين منطقه رفت.
ماهيگيران تورهاي خود را به آب انداخته بودند و برخي نيز در حال صيد ماهي از تورها هستند. ماهي‌هايي كه در زه‌آب نيشكر رشد مي‌كنند بيشتر از نوع كپور، بياح و شانك مي‌باشد كه بنا به گفته ماهيگيران بومي منطقه بهترين و مناسب‌ترين نوع ماهي قابل رشد در اين نوع آب‌‌ها شانك است.
برخي از ماهيگران مي‌گويند "حتي در اين آب ماهي صبور هم صيد كرده‌اند." بيشتر ماهيگران ماهي‌هاي صيد شده خود را به بازار خرمشهر مي‌برند و هر كيلو ماهي را بنا به وزن ،سه تا 6 هزار تومان به فروش مي‌رسانند. وزن ماهياني كه در درياچه تبخيري زه‌آب نيشكر توليد مي‌شوند معمولا به سه تا چهار كيلو مي‌رسد؛ يكي ديگر از ماهيگران گفت كه "يك‌روز ماهي به وزن 21 كيلوگرم در اينجا صيد شده است."
يعقوب سواري يكي از ماهيگيران منطقه مي‌گويد "16 سال است كه در اينجا ماهيگيري مي‌كنم. وجود شركت‌هاي نيشكر در منطقه موجب فراهم شدن درياچه‌اي تبخيري و در نهايت صيد ماهي براي مردم منطقه شده‌است."
ماهيگيران فصل سرما و مواقع وزش باد را بهترين زمان صيد ماهي در زه‌آب‌هاي كشاورزي نيشكر اين منطقه مي‌دانند. اين ماهيگيران به صورت آزاد و بدون برخورداري از بيمه، براي امرار معاش ماهيگيري مي‌كنند.
كيفيت ماهي‌هاي صيد شده در اين درياچه خوب است و ماهيگران و صيادان منطقه بر اين مساله تاييد مي‌كنند. قرار است با همكاري شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي و اداره‌كل شيلات خوزستان در خصوص طرح پرورش ماهي در زه‌آب نيشكر و رهاسازي انواع بچه ماهي در اين منطقه برنامه‌ريزي شود.
قطعا با نگاه جدي‌تر به طرح پرورش ماهي مي‌توان اشتغال زيادي در اين منطقه ايجاد و تعداد زيادي از افراد بومي اين منطقه و حتي مناطق اطراف را از مزاياي مزرعه‌هاي پرورش ماهي و صيادي بهره‌مند كرد.
صيد و صيادي با قايق اغلب براي بيشتر ماهيگيران كم‌درآمد كه با مشكل سوخت مواجه مي‌شوند، به‌صرفه نيست و با اجرايي شدن مزارع پرورش ماهي قطعا بسياري از اين ماهيگيران به سمت مزارع پرورش سوق پيدا مي‌كنند.
در حال حاضر يك بخش‌خصوصي براي اجراي طرح پرورش ماهي متقاضي يك‌هزار هكتار از زه‌آب نيشكر شده است كه اداره نيشكر و صنايع جانبي مشكلي در خصوص اعطاي زمين و آب به متقاضيان پرورش ماهي ندارد اما به دليل اين‌كه اداره‌كل شيلات وديگر ارگان ها مرجع صدور مجوز و رسيدگي به امور پرورش ماهي مي‌باشد، بنابراين لزوم همكاري ادارات ديگر بويژه اداره‌كل شيلات در اجراي اين طرح ضروري است.
بر اساس گزارشات كارشناسان ميزان شوري آب زه‌آب نيشكر در اين منطقه در سال‌هاي گذشته 35 ميلي‌موث بوده كه در حال حاضر به حدود هفت ميلي‌موث رسيده است. آب اين درياچه از نظر شاخص نيتريت و نيترات كه از شاخص‌هاي ارزيابي وضعيت كيفي آب هستند، در شرايط مطلوبي قرار دارد. حد مجاز ميزان نيتريت و نيترات در آب حدود 60 پي‌پي‌ام است كه اين ميزان در بخش ورودي زه‌آب به كمتر از 25 پي‌پي‌ام هم مي‌رسد.
اگرچه در سال‌هاي اخير مباحث زيادي در خصوص كيفيت زه‌آب نيشكر و تبعات شوري آن مطرح شده است اما ماهيگيري و امكان رشد و توليد ماهي از نظر كارشناسان اداره نيشكر و صنايع جانبي، تضميني بر وضعيت و كيفيت زه‌آب ناشي از كشت نيشكر است.
در اين بازديد شعبان‌علي باباگلي، مدير مهندسي زراعي كشت و صنعت ميرزا كوچك‌خان ما را همراهي مي‌كرد و گفت: حدود 40 درصد كل آبي صرف شده براي آبياري مزارع نيشكرواحد ميرزا كوچك خان، به‌صورت زه‌آب از مزارع خارج مي‌شود. شوري زه‌آب نيشكر اراضي نيشكر درمحدوده كارخانه اميركبير و ميرزا كوچك‌خان مناسب است و مي‌توان از آن براي پرورش ماهي استفاده كرد.
وي ادامه‌داد: فعلا اين زه‌آب‌ها در اختيار شركت توسعه نيشكر است و مي‌توان در اين زه‌آب‌ها طرح‌هاي مختلفي را اجرا كرد. تا زماني كه مسوولان استاني تصميمات و طرح‌هاي اولويت‌داري براي اجرا در خصوص اين زه‌آب‌ها نداشته باشند، طرح‌هاي خود را در زه‌آب‌ها ادامه خواهيم داد.
باباگلي تصريح‌كرد: ما آخرين مرجع براي متقاضيان پرورش ماهي هستيم و متقاضيان پس از دريافت مجوزهاي لازم مي‌توانند زمين و آب را براي ايجاد مزرعه پرورش آبزيان دريافت كنند. اگرچه ماهيگيري و صيد ماهي به صورت طبيعي و سنتي در اينجا انجام مي‌شود اما انتظار داريم اين صنعت به‌صورت جدي‌تر و تخصصي‌تر پيگيري شود.
در حال حاضر طرح‌هايي همچون استخراج نمك صنعتي براي صنايع پتروشيمي و كشت محصولات كشاورزي در كنار طرح پرورش ماهي در حوزه زه‌آب‌هاي حاصل از مزارع نيشكر در برنامه قرار دارد و اميد است با برنامه‌ريزي و همكاري ارگان‌هاي مربوطه بتوان نه‌تنها از زه‌آب، بلكه از ديگر ظرفيت‌هاي گياه نيشكر به نحو احسن استفاده كنند./س
