به گزارش گروه استان هاي باشگاه خبرنگاران ، علیرضا علویتبار صبح امروز در جمع دانشجویی با موضوع نقد و بررسی سیر تحول جریان روشنفکری پس از انقلاب در محل دانشگاه فردوسی مشهد اظهار داشت:روشنفکری در دهه نخست پس از انقلاب به دلیل مناقشات داخلی و فشارهای خارجی به نوعی روشنفکرستیزی منجر شد.
وی افزود: در دهه نخست پس از انقلاب با وجود مدعیان جریان روشنفکری که مشی مشترک با روشنفکران نداشتند، سبب القای مفهوم منفی از روشنفکر به جامعه شدند.
علویتبار با بیان اینکه جریانهای روشنفکری در کشور در چهار دوره تعریف میشود گفت: روشنفکری مشروطه، دوران تجربه، دوران غربستیزی از سال 42 تا 50 و روشنفکری دینی در عصر حاضر چهار دوره مختلف جریانهای روشنفکری در کشور بهشمار میروند.
وی تصریح کرد: ایران در تاریخ انقلاب خود وامدار ثمره بزرگی از تلاش در جهت ایجاد جامعه فقهی بوده و به تعبیری همان حاکمیت احکام فقهی با زمامداری فقیه که این در نوع خود تحولی بزرگ در سیر روشنفکری دینی بوجود آورد.
این استاد دانشگاه با تشریح نگاه تبیینی و ارزشی در جریان روشنفکری و ایدهپردازی خاطرنشان کرد: علوم اجتماعی در سالهای پس از انقلاب با نگاه تشکیک و تردیدی خود، در نگاه تبیینی و ارزشی به جریان روشنفکری ضعیف ظاهر شد و یکی از مولفههای القای مفهوم نادرست روشنفکری در ایران به تزلزل پایههای علوم اجتماعی برمیگردد.
علویتبار تاکید کرد: یکی از عناوینی که توسط مدعیان روشنفکری و نه روشنفکران حقیقی در باب حکومت اسلامی مورد دستاویز قرار گرفته، گرایش قدرت تمامتخواهانه جامعه اسلامی است.
وی ادامه داد: مدعیان روشنفکری جامعه و حکومت اسلامی را که در راس آن فقها قرار دارند حکومتی توصیف میکنند که اجازه ورود به زندگی خصوصی مردم را دارد و با حمایت تودهوار مردم مواجهه است.
این پژوهشگر حوزه اندیشه، روشنفکری دینی در نسل چهارم را سبب ایجاد تحولاتی دانست و افزود: روشنفکری در نسل چهارم و در واقع عصر حاضر زمینهساز بروز و ظهور تحول میان واقعیت و شناخت واقعیت است.
وی اذعان داشت: این تحول در نگاه ما نسبت به جامعه،در نگاه دینشناسانه و تفکیک دین از دینشناسی، تحول در نگاه اجتماعی که با نفی غربستیزی همراه بوده رخ داده است.
علویتبار روشنفکری را پدیدهای مدرن توصیف کرد و ادامه داد: روشنفکری پدیدهای مدرن است و مستند به ادوار دور تاریخ نمیشود و از همین حیث باید از شاخصههای اصلی روشنفکری، گفتمان مدرن را توصیف کنیم.
وی یادآور شد: گفتمان مدرن، نگاه از زاویه انسان و انسان محوری، نگاه نقادانه و احساس تعهد در قبال نقد از شاخصههای اصلی گفتمان مدرن در روشنفکری تلقی میشود.
این استاد دانشگاه رویکرد روشنفکران دینی را در سه محور تشریح کرد و گفت: تلاش برای ارائه تفسیر متناسب با مقتضیات زمان از دین، تلاش برای تسهیل و ممکن ساختن زیست مومنانه در عصر مدرن و انتقاد و ارزیابی باورها در حوزههای مختلف از رویکردهای روشنفکران دینی عصر حاضر بهشمار میرود.
علویتبار از علی شریعتی با عنوان یکی از شاخصترین چهرههای روشنفکر دینی یاد کرد و گفت: شریعتی در تفسیر خود از دین، دین را مبنای زندگی برادرانه توصیف کرده و زیست برادرانه را در شرایط نابرابر بیهوده دانسته است؛ این توصیف مهمترین درس دینآموزی را که برابری در گرو برادری است را به ما میدهد./ج1