به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اردبیل/ ابوعبدالله محمدبن محمدبن نعمان بن عبدالسلام بن جابربن نعمان معروف به شیخ مفید و ابن المعلم از تاثیرگذارترین دانشمندان شیعه در قرن چهارم هجری در روستایی در نزدیكی بغداد دیده به جهان گشود و پس از 77 سال عمر بابركت و تالیف كتاب های ارزشمند و تربیت شاگردان نامدار بنا بر روایتی در سال 413 هجری قمری در زادگاهش روی در نقاب خاك كشید.

مورخان نوشته اند این عالم پرهیزكار در دوران خفقان و غربت تفكرات شیعی به لحاظ احاطه در علوم دینی در مجامع علمی چنان خوش درخشیده كه در میان علما به عنوان (امام المتكلمین) شناخته شده است.

در باب ارادت و اشتیاق شیخ مفید به ائمه معصوم (ع) و امام غایب (عج) نیز روایات متعددی بیان شده است كه هریك حكایت از تعلق خاطر و عشق درونی وی به ساحت مقدس امام پرده نشین و تاییدات و عنایات ایشان نسبت به وی می باشد.

شیخ مفید در دوران مجاهدت در تحصیل علم و دانش با درك محضر 50 عالم ربانی در شاخه های متعدد علوم اسلامی سرآمد دوران شد و تراوش های ذهنی و حاصل آموخته هایش در قالب بیش از 200 كتاب مهم منتشر شده كه امروزه حدود 150 جلد كتاب از آن دانشمند عالم اسلام به یادگار مانده است.

علما عقیده دارند كه بسیاری از آثار شیخ مفید توسط شاگردان وی و دانشمندان متاخر شیعه مورد شرح ، تكمیل یا تلخیص قرار گرفته است و امروزه به عنوان منابع معتبر علوم و معارف اهل بیت پیامبر (ع) شناخته می­شوند.

كتاب 'الاختصاص' یكی از تالیفات این دانشمند شیعی است كه روایاتي از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) را شامل می شود و نیز مطالبی در باره تاریخ اسلام ، چهره‏هاي برجسته دوران پیامبر (ص) ارزش علم و مقام دانشمندان را در برمی گیرد.

به نظر علمای اسلامی شیخ مفید از جمله نخستین عالمانی است كه به مقوله ولایت فقیه به عنوان یك نظام الهی نگریسته و با نگاهی عالمانه به تحكیم مبانی آن پرداخته است.

دانشمندان دینی معتقدند مرحوم شیخ مفید اختیارات ولی فقیه را مطلقه دانسته و در كتاب 'امر به معروف و نهی از منكر' بحث ولایت و تصدی فقیه را بر اقامه و اجرای حدود شرع و حتی جهاد با كفار الزامی شمرده است.

آثار برجای مانده از شیخ مفید گویای آن است كه این فرهیخته دینی پشتیبانی مردم از ولی فقیه را واجب می داند و البته علمای بعدی نیز در راستای تقویت و تحكیم این نظریه تلاش ها و تالیفات زیادی داشته اند.

ابن معلم یا شیخ مفید از منظر علمای شیعه و سنی نیز مورد ستایش قرار گرفته و مقامات علمی و معنوی وی همواره مورد توجه خواص تشیع و تسنن بوده طوری كه علامه‌ حلی‌ از علمای بزرگ شیعه در باره شخصیت علمی شیخ مفید نوشته است 'شیخ مفید معروف‌ به‌ (ابن‌المعلم) از بزرگترین‌ مشایخ‌ شیعه ‌ ،رئیس‌ و استاد آنها بود و دانشمندانی‌ كه‌ بعد از وی‌ آمده‌اند از دانش‌ او استفاده‌ نموده‌اند و فضل‌ و دانش‌ او در فقه‌ و كلام‌ و حدیث‌ مشهورتر از آن‌ است‌ كه‌ به‌ وصف‌ آید'.

علامه حلی افزوده است: او موثق‌ترین‌ و داناترین‌ علمای‌ عصر خود بود و ریاست‌ علمی‌ و دینی‌ طایفه‌ شیعه‌ امامیه‌ در زمان‌ او به‌ وی‌ منتهی‌ شد.

اهمیت و احترام شیخ مفید در حوزه علوم اسلامی به حدی است كه اولین كنگره جهانی هزاره شیخ مفید به همت حوزه علمیه قم و جامعه مدرسین فروردین 1372 با شركت بیش از250 نفر از محققان ، اندیشمندان و متفكران كشورهای اسلامی و غیراسلامی در ایران برگزار شد.

مقام‌ معظم‌ رهبری‌ حضرت‌ آیت‌الله‌ خامنه‌ای‌ در پیامی‌ مهم و‌ علمی‌ به‌ این كنگره‌ جهانی‌ نوشته بودند: هزار سال‌ پیش‌ از این‌ در یكی‌ از روزهای‌ پر حادثه‌ بغداد میدان آشنان ، بر مردمی‌ كه‌ بخاطر واقعه‌ای‌ غم‌انگیز در آن‌ انبوه‌ شدند ، تنگ‌ آمد و هزاران‌ چشم‌ بر مردی‌ كه‌ مرگش‌ حادثه‌ای‌ بزرگ‌ بود گریست‌ و دهها هزار نفر بر جنازه‌ انسان‌ والایی‌ نمازگزاردند كه‌ 50‌ سال‌ چون‌ مشعلی‌ تابناك‌ بخش‌ گسترده‌ای‌ از جهان‌ اسلام‌ را با دانش‌ و معرفت‌ خود روشن‌ كرده‌ و در كرانه‌ دجله‌ بغداد ، دجله‌ای‌ دیگر از علم‌ و معرفت‌ راه‌ انداخته‌ بود.

ایشان تصریح كرده اند: شیخ‌ مفید در سلسله‌ علمای‌ امامیه‌ فقط یك‌ متكلم‌ و فقیه‌ سرآمد برجسته‌ نیست‌ بلكه‌ فراتر از این‌ وی‌ موسس‌ و سرحلقه‌ جریان‌ علمی‌ رو به‌ تكاملی‌ است‌ كه‌ در دو رشته‌ كلام‌ و فقه‌ تا امروز در حوزه‌های‌ علمی‌ شیعه‌ امتداد یافته‌ و ویژگی های‌ اصلی‌ و خطوط اساسی‌ آن‌ همچنان‌ پابرجا مانده‌ است‌.

نهم آذر روز گرامیداشت شیخ مفید انگیزه و مجالی برای محققان است كه با چراغ تفكر به كاوش زندگانی و آثار انسان های مفیدی بپردازند كه گذشت قرن ها قدری از عظمت آنها نكاسته است./س