به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران ايلام؛ ایلام در یک منطقه کاملا کوهستانی قرار دارد و وجود کوه های متعدد از جمله دو رشته کوه بزرگ کبیرکوه و دینارکوه جلوه ای خاص به این استان بخشیده است.
در کوه های استان ایلام از جمله کبیرکوه جلوه ها، زیبایی ها و گونه های مختلف جانوری و گیاهی وجود دارد که بر ابهت این کوه بزرگ افزوده است.
یکی از نعمت های خدادادی در کوه ها، وجود گونه های درختی متنوع، گونه های گیاهی، فرآورده های کوهی که ارزش غذایی دارند و به شکل میوه هستند، است.
در حال حاضر فصل برداشت فرآورده های مهم کوهی "بنه" در استان ایلام است. از طرفی بنه نه تنها در ایران بلکه بیشتر در آسیا (بالغ بر 12 گونه) و مناطق مدیترانه ای و آسیای مرکزی رشد می یابد و به طور محدودتر در مناطق گرمسیری آفریقا و آمریکای مرکزی گسترش دارد.
گونه ای از درختان برای ما مهم است که ارزش اقتصادی و پایداری یا دوام لازم را در طول زمان داشته باشد.
امروزه در بهترین کشورهای پیشرفته جهان وقتی که گونه ای را جهت انتخاب در نظر می گیرند، می گویند باید دارای سه ویژگی پایداری، کیفیت و قدرت زیستی مناسب باشد.
همزمان با اواخر فصل تابستان بازارهای شهر ایلام پوشیده از دستفروشانی می‌شود که "پسته کوهی" یا به گویش کردی ایلامی "ونوشک" را به شهروندان عرضه می‌کنند.
ونوشک میوه درخت "بنه" است که در برخی مناطق به پسته کوهی نیز معروف است و با نام های مختلفی چون ونوشک، بنه، کولن ، کولنگ، چاتلانقوش، گونشک و ... شناخته می شود.
بنه از نظر ارزش خوراکی جایگاه بالاتری نسبت به زالزالک دارد چراکه محصول این گونه درختی از قدیم به علت مقوی بودن به عنوان غذا در بین مردم استفاده شده است.
مردم قدیمی بنه را با نان می خوردند که علاوه بر ارزش خوراکی دارای فواید پزشکی نیز هست.
هم اکنون بنه در خانه های مردم استان ایلام فریز نیز می شود و آن را برای زمستان نگهداری می کنند زیرا در فصل سرما این میوه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و لذیذتر است.
کبیرکوه در ایام و فواصل مختلف دارای گونه های خوراکی است که تحت عنوان فرآورده ها جایگاه بالایی در نزد مردم استان و حتی دیگر نقاط کشور دارند.
معاون منابع طبیعی استان ایلام در این باره گفت: ونوشک دارای لفافی نازک سبز رنگ و پوسته‌ای تا حدودی سفت بوده که مغز آن قابل مصرف است و این محصول تنها در استان ایلام و مناطق "زاگرس‌نشین" مورد مصرف شهروندان قرار می‌گیرد.
عبدالسلام پیری اظهار داشت: معمولاً مردم استان ایلام علاقه خاصی به این محصول کوهی دارند و از آن بیشتر به صورت تفننی استفاده می کنند.
وی ارزش ریالی هرکیلوگرم پسته وحشی را به طور میانگین30 هزار تا 40 هزار ریال عنوان کرد.
پیری عنوان کرد: با این حال ونوشک یک ماده غنی و پرچرب است و مغز آن دارای مقداری مواد غنی است که خواص آن بسیار شبیه پسته معمولی است.
معاون منابع طبیعی استان ایلام تصریح کرد: استان ایلام دارای 600 هزار هکتار جنگل است که 200 هزار هکتار آن را درختان بنه تشکیل می دهد که از آن علاوه بر پسته وحشی سقز نیز تولید می شود.
وی افزود: بیشترین تراکم درخت بنه که ونوشک از آن برداشت می‌شود بین چهار تا شش درصد گونه‌های جنگلی در منطقه زاگرس در استان ایلام وجود دارد.
پیری اظهار داشت: بیشترین تراکم درخت بنه استان در دامنه مناطق رشته کوه های کبیرکوه ایلام یافت می‌شود.
استان ایلام دارای 500 هزار هکتار جنگل است که تیپ غالب آن ها را بلوط و بنه تشکیل می دهند، از آنجایی که بهره وری اقتصادی از هر منبع تولیدی به منظور ایجاد اشتغال مطمئن و تولید پایدار و بهره برداری مستمر، متضمن توسعه بخش جنگل است تکیه بر روش های بهره برداری درست و اصلاح روش های بهره برداری از منابع جنگل و... از اهمیت بالایی برخوردار است.
یک بررسی مقدماتی نشان می دهد که جنگل در این مناطق علاوه بر ایجاد پوشش حفاظتی و زیست محیطی بخش عمده ای از نیازهای مردم زاگرس را برطرف می کند.
مردم برای تامین معاش خویش با طبیعت اخت شده و با جنگل سازگاری و سلوک کرده اند و در حد مقدورات خود توانسته اند آن را از گزند حوداث حفظ کنند و کم و بیش در ابداع و نشر روش های درست حفظ، توسعه، احیاء و بهره برداری از آن کوشیده اند.
اکنون خیابانهای مختلف شهرهای ایلام مملو از دستفروشانی است که ونوشک را در داخل گونی قرار داده و آن را به قیمت‌های دلخواه عرضه می‌کنند.
روغن طبیعی سرشار این محصول و تازگی خاص آن سبب شده است تا مشتریان فراوانی به خرید ونوشک اقدام کنند و می‌توان گفت مصرف ونوشک در این استان رایج‌تر از پسته و دیگر تنقلات است./س
