به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مشهد، عمل اصلی ناخن در انسان مراقبت از انگشتان و کمک به فعالیتهای حرفه ای است. سلامت ناخن از دیدگاه زیبایی بسیار با اهمیت است. از طرفی وضعیت ناخن می تواند نشانه ای از موقعیت اجتماعی فرد باشد.

ناخن ها بطور عمده از کراتین ساخته میشوند که در واقع پروتئین مو و پوست نیز هستند. اگر چه ناخن دارای شکل ویژه ای از کراتین می باشد، که به نام « کراتین سخت» معروف است و مشابه ترکیبات شیمیایی شاخ حیوانات می باشد. بعلاوه ناخن دارای مقادیر کمتری کلسیم، آهن و روی نیز هست.

خاصیت انعطاف پذیری نسبی ناخن به دلیل فسفولیپیدها می باشد که در غشاء سلولهای بدن ماده اصلی تشکیل دهنده آن است.

آب قادر است از ناخن عبور کند، به همین دلیل است که تکرار تماس با آب و شوینده ها می تواند ناخن را خشک و شکننده کند.

قدرت و استحکام ناخن نه تنها به ترکیبات آن بلکه به شکل آن نیز بستگی دارد. ساختمان ناخن مشتمل است بر صفحه ناخن (nail plate) که ساختمانی سفت دارد و در تمام عمر رشد می کند، پاتریکس یا لایه زایای ناخن که عامل تولید مثل سلولی در رشد ناخن است، لانولا یا ماهک که در ناحیه شست دست و پا مشخص تر است، بستر ناخن و کوتیکول نیز بستری عروقی است که صفحه ناخن بر روی آن قرار می گیرد.

متوسط رشد ناخن 3 میلی متر در ماه است ولی بین 4/4-9/1 میلی متر در ماه متغیر است.

فصول مختلف و بیماریهای خفیف اثر ناچیزی بر رشد ناخن دارد. قد یا وزن فرد روی رشد ناخن تأثیری ندارد. مردان رشد ناخن بیشتری تا 19 سالگی دارند، این تفاوت از این سن کاهش یافته ولی تا 69 سالگی رشد ناخن در مردان اندکی بیشتر است، از این سن به بعد، رشد ناخن در هر دو جنس یکسان می شود.

حاملگی باعث افزایش سرعت رشد و سوء تغذیه باعث کاهش آن می شود. بعضی از بیماریهای شدید نیز باعث اختلال در رشد یا ایجاد ناخن شود از جمله در اوریون و تیفوئید ممکن است فرورفتگی با برجستگی عرضی بر روی ناخن دیده شود.

مراقبتهای کلی از ناخن:

• ناخن نباید به عنوان یک ابزار عمل کند (از جمله باز کردن درب قوطی و...) ناخنهای بلند بیشتر در معرض آسیب هستند، بنابراین بلند کردن زیاد ناخنها ایده خوبی نیست.

• از تیز کردن ناخنها باید اجتناب کرد.

• تماس مکرر با آب می تواند باعث خشکی و آسیب ناخن می شود، ناخنها شکننده شده و انتهای آنها ترک می خورد. در هنگام شستشو خصوصاً با مواد شیمیایی بهتر است از دستکش استفاده شود.

• کوتاه کردن ناخنها باید به گونه ای باشد که گوشه های ناخن را حفظ کرده و خط رویش ناخن را به شکل مستقیم درآورد. کوتاه کردن غلط ناخنها یکی از علل فرورفتن گوشت به داخل ناخن (in growing nail) است، که باعث نفوذ دردناک بافت اطراف ناخن به کناره های ناخن می گردد.

• یکی از شایعترین مشکلات ناخن، بدشکلی آن است که می تواند نشانه ای از مشکلات داخلی باشد و یا ناشی از بدفرمی خود ناخن باشد، در بسیاری موارد افراد سعی می کنند به شکلی ناخن را با ناخنهای مصنوعی بپوشانند، در حالیکه این مواد می تواند باعث بد شکلی دائمی ناخن شود.

در بعضی موارد بدشکلی ناخن ناشی از عفونت قارچی ناخن است. با وجودیکه امروزه ترکیبات ضد قارچی متعددی وارد بازار شده است ولی بعضی از عفونتهای ناخن به درمانهای معمول مقاوم هستند.

• مواد پاک کننده قوی یا قلیاها می تواند ناخن را دچار نرمی و تخریب تدریجی کند. حلالهای آلی و روغن موتور نیز می تواند باعث نرم شدگی صفحه ناخن شود. روغنهای معدنی باعث اونیکولیز (جدا شدن ناخن از بستر) و ضخامت زیر ناخن شود.

• عفونت کنار ناخن (پارونیشیا) به وسیبه عوامل میروبی متعددی ایجاد می شود. افراد شاغل در آشپزخانه، باغبانها، کشاورزان و نوازندگان پیانو مستعد ابتلا به این بیماری هستند. فرم حاد آن اغلب در قصابها دیده می شود.

• ناخنها بهتر است با صابون و برس تمیز شوند. مانیکور شدید و عقب زدن کوتیکول ناخن و نظافت کنار ناخن با وسایل آلوده ممکن است باعث عفونت حاد یا مزمن بافت کنار ناخن می شود.

• گوشه کردن کنار ناخن که در واقع شکسته شدن بخش سطحی پوست است به دلیل خشکی و خیس شدن زیاد دست حین کار و شستشو و یا به علت ناخن خوردن ایجاد می شود. بهتر است از دستکش های کار استفاده شود و توسط کرمهای مرطوب کننده می توان از ایجاد آن پیشگیری کرد./س