به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران، در صبحگاه 31 شهریور 1359 کارکنان برای فعالیت روزمره خویش عازم پالایشگاه گردیدند مثل همیشه در آماج تیرهای حقد و کینه دشمنان قرار گرفتند و با زبانه کشیدن آتشی مهیب، دود سراسر آسمان منطقه را پوشاند.

براساس این گزارش؛ مقاومت مردمی و ایثار جوانان ایرانی در جای جای شهر آبادان حماسه عظیمی  را آفرید تا جایی که عمیلیات بازسازی این پالایشگاه پس از 8سال دفاع مقدس در مرداد 67 شروع شد و راه اندازی فاز یک با ظرفیت 130 هزار بشکه در روز در سال 68 انجام شد.

طبق این گزارش، واحدهای تقطیر قدیمی که 80، 75، 70 طی سالهای 1324-1320 احداث که به دلیل تعمیر و نگهداری خوب علی رغم قدمت ریاد در حال تولید فراورده می باشند. واحد تقطیر 100 ظرفیت 130 هزار بشکه در روز که در سال 56 راه اندازی شده بود پس ار اصلاح ساختاری در یال 84 به 160هزار بشکه در روز رسید در حال حاضر ظرفیت بالغ بر 400 هزار بشکه در روز ( اولین پالایشگاه از نظر ظرفیت) در کشور را دارد.

همچنین توسعه پالایشگاه در سه فاز صورت گرفت، در فار یک افزایش ظرفیت واحد از 100 به 160 هزار بشکه در روز، احداث یک واحد تقطیر در خلاء با ظرفیت 70هزار شکه در روز و احداث یک واحد گانروی با ظرفیت 25خزار بشکه در روز در سال 84 به ثمر نشست.

**** شرح کلی واحدهای پالایشگاه

خوراک واحد کراکت برش نفتی  WAXYDISTILATE از برج های تقطیر در خلاء 60، 70، 75 و 200 تامین می گردد. محصول اصلی واحد کت کراکر بنزین سوپر با اکتان 93 و به میزان 25 هزار بشکه در روز بوده که پس از شستشو در واحد های مربوطه و زدودن ترکیبات گوگردی آن به مخزن اختلاط بنزین پالایشگاه ارسال می گردد.

یکی دیگر از محصولات کت کراکر گاز مایه به میزان 434 تن در روز است که پس از زدودن ترکیبات گوگردی مرکاپتان در واحد SULLFREX  به عنوان خوراک به واحدهای الکیلاسیون و ایزومریزاسیون هدایت می گردد محصول دیگر واحد FCC گاز حاصل از کراکینک به میزان 251 تن در روز بوده که قابل تحویل به صنعت پتروشیمی می باشد. خوراکی الکیلاسیون مخلوطی از  251 تن در روز بوده که قابل تحویل به صنعت پتروشیمی می باشد. خوراکی الکیلاسیون مخلوطی از c3و c4  بوده که عمدتا از واحد کت کراکر و نیز گاز مایه تولیدی پالایشگاه تامین می گردد.

همچنین مخلوط مذکور پس از شستشو، گوگردزدایی و زدودن ترکیبات مرکاپتان در واحد سولفورکس به واحد الکیلاسیون وارد می شود یک جریان دائمی بین واحدهای الکیلاسیون و ایزومریزاسیون امکان انتقال c4  به واحد ایزومریزاسیون و تبدیل آن به ایزومرهای بوتان را فراهم می نماید که بدین ترتیب ایزومربوتان به واحد الکیلاسیون بازگشته و منجر به افزایش اکتان محصول الکلیت می شود الکلیت تولیدی بالغ بر 12هزار بشکه در روز به عنوان اجزاء بنزین به مخازن اختلاط بنزین پالایشگاه هدایت می گردد.

براساس این گزارش، واحد احیاء اسید سولفوریک(SARP) :کاتالیزور فرآیند الکیلاسیون، اسید سولفوریک است که پس از انجام واکنش در واحد الکیلاسیون به حالت کارکرده و کم اثر( SPENT ) در می آید و در نتیجه لازم است اسید کارکرده جهت احیاء به واحد بازیافت اسید سولفوریک باز گردد و پس از احیاء مجدد به عنوان اسید تازه به واحد الکیلاسیون وارد شود. این فرایند به صورت ( CONTINUOUS ) بین 2 واحد الکیلاسیون و بازیافت در جریان است.

علاوه بر واحدهای فرایند فوق، واحدهای سولفورکس جهت گوگردزدایی گاز مایع تولید کت کراکر و واحد تصفیه آمین جهت شیرین سازی گاز ترش تولیدی واحد کت کراکر در نظر گرفته شده است که این گاز پس از شیرین شدن قابل تحویل به پتروشیمی است.

همچنین واحد تصفیه آب ترش نیز یکی دیگر از واحدهای کمکی فرایندی برای جداسازی ترکیبات گوگردی از آب فرایند واحد در جهت حفظ و کنترل جنبه های زیست محیطی در نطر گرفته شده است. واحدهای یوتلیتی و سرویس های جنبی مجتمع شامل: برج خنک کننده، دیگ بخار تحت فشار بالا، شبکه و سیستم مشعل( فلز) سامانه پساب و مخازن ذخیره بنزین برای واحدهای پروژه می باشد. 

در فاز سوم سه مرحله توسعه ای تعریف شده است که سال گذشته مرحله اول بنزین سازی با ظرفیت تولید روزانه بیش از 4 میلیون لیتر بنزین مرغوب به طور رسمی افتتاح شد.

**** اتمام عملیات نصب مرحله دوم فاز سوم

عبد الحمید تقی زاده مدیر مهندسی و طرح‌های پالایشگاه نفت آبادان با اعلام اینکه در حال حاضر عملیات ساختمان و نصب مرحله دوم فاز سوم طرح توسعه این واحد پالایشگاهی به پایان رسیده است تصریح کرد: در حال حاضر آخرین مراحل پیش راه اندازی و راه اندازی واحدهای فرآیندی در دستور کار قرار دارد و پیش بینی می‌شود به زودی این پروژه بنزینی به طور رسمی افتتاح شود.
براساس این گزارش، توليد بنزين پالايشگاه آبادان که تا پيش از اجراي پروژه فاز 3 اين پالايشگاه، تنها در فاز اول آن انجام مي شد روزانه 9 ميليون ليتر بود.

***** توليد 9 ميليون ليتري روزانه بنزين

توليد 9 ميليون ليتري روزانه بنزين در اين پالايشگاه تا سال 90 که واحد FCC (کت کراکر) فاز سوم به بهره برداري رسيد ادامه داشت تا اينکه در سال گذشته با بهره برداري از واحد کت کراکر، ظرفيت توليد روزانه بنزين در پالايشگاه آبادان به 13 ميليون ليتر در روز رسيد.

***** تثبیت ظرفیت 13میلیون لیتر بنزین از ابتدای سال تاکنون

در اوايل سال جاري اين ظرفيت 13 ميليون ليتري تثبيت شد و از ابتداي سال جاري تاکنون، عرضه روزانه 13 ميليون ليتر بنزين با اکتان 87 به بازار مصرف انرژي فسيلي کشور از توليدات پالايشگاه آبادان انجام گرفته است.

پس از بهره برداري از واحد کت کراکر و بخش هاي يوتيليتي همراه آن در سال گذشته، کار اجرايي در اين پالايشگاه بر روي واحد الکيلاسيون متمرکز شد.

***** تولید بنزین با اکتان 95 

واحد الکيلاسيون که با همراهي واحدهاي ايزومريزاسيون و احياي اسيد، توليد بنزين با اکتان 95 را رقم مي زند از يک ماه گذشته در مرحله پيش راه اندازي قرار گرفت و تست هاي مربوط به راه اندازي را با موفقيت پشت سر گذاشته است.

***** افزایش 2 میلیون لیتر بنزین سوپر به ظرفیت پالایشگاه آبادان

ظرفيت توليد بنزين فوق سوپر در واحد الکيلاسيون پالايشگاه آبادان که نخستين واحد الکيلاسيون صنعت پالايش نفت کشور است، 2 ميليون ليتر در روز است.

وی با تاکید بر اینکه در مرحله دوم فاز سه طرح توسعه پالایشگاه آبادان سه واحد بزرگ فرایندی آلکیلاسیون، ایزومریزاسیون و واحد استحصال اسید سولفوریک طراحی، ساخت، نصب و راه اندازی شده است، بیان کرد: تاکنون به طور متوسط روزانه 1.3 میلیون لیتر بنزین سوپر در این واحدهای فرآیندی تولید شده است که پیش بینی می شود تا چند هفته آینده با تامین خوراک کافی ظرفیت تولید بنزین در این واحدها به مرز 2 میلیون لیتر بنزین با اکتان 95 در روز افزایش یابد.
 
***** ارزش 100 هزار دلاری درآمد در روز

به گفته مدير مهندسي طرح هاي پالايشگاه آبادان، ارزش افزوده توليد روزانه 6 ميليون ليتر بنزين در فاز سوم اين پالايشگاه براي کشور 100 هزار دلار در روز است.

نخستين واحد الکيلاسيون در صنعت پالايش نفت ايران تماما با تکيه بر توان مهندسان داخلي احداث و راه اندازي شده است که اين موفقيت بزرگ ، برگ زريني در تاريخ صنعت نفت ايران خواهد بود.

هم اکنون ظرفيت توليد بنزين در پالايشگاه آبادان به 15 ميليون ليتر در روز رسيده است و در روز گذشته رکورد توليد 14.3 ميليون ليتر بنزين در اين پالايشگاه به ثبت رسيد که پيش بيني مسئولان اين پالايشگاه اين است به زودي توليد 15 ميليون ليتري روزانه بنزين در اين پالايشگاه محقق مي شود.
 
***** طراحی 8 راکتور در پروژه فاز سوم پالایشگاه

تقی زاده با یادآوری اینکه در این پروژه 8 رآکتور طراحی، ساخت و نصب شده است، تاکید کرد: هم اکنون راه اندازی مرحله به مرحله رآکتورها در حال انجام است و تمامی مراحل پیش راه اندازی و راه اندازی این تجهیزات پیچیده بدون حضور کارشناسان خارجی انجام می شود.

وی همچنین از راه اندازی طرح پتروپالایشگاه نفت آبادان تا سال 1392 خبر داد و یادآور شد: مرحله سوم فاز سوم طرح توسعه پالایشگاه آبادان شامل طراحی، ساخت ، نصب و راه اندازی دو واحد فرآیندی استحصال گوگرد و جداسازی پروپیلن از ترکیبات نفتی است.

**** پیشرفت 80 درصدی فاز سوم

این مقام مسئول با اعلام اینکه در حال حاضر پیشرفت این واحد بیش از 80 درصد برآورد می شود، تبیین کرد: تا سال آینده با بهره برداری از این دو واحد فرآیندی روزانه 100 تن گوگرد و بیش از 250 تن پروپیلن به ظرفیت تولید محصولات پالایشگاهی کشور افزوده می شود.

مدیر مهندسی و طرح های شرکت پالایش نفت آبادان با بیان اینکه در مجموع با بهره برداری از فاز سوم طرح توسعه پالایشگاه آبادان امکان تولید روزانه حدود 16 میلیون لیتر بنزین با اکتان بالا در این واحد پالایشگاهی فراهم می شود، اظهار داشت: علاوه بر این تولید گازوئیل به 19 میلیون لیتر و تولید نفت سفید به 3 میلیون لیتر در روز افزایش می یابد.

این مقام مسئول با تاکید بر اینکه تولید گاز مایع در این پروژه با کاهش روبرو خواهد شد بیان کرد: با توجه به اینکه خوراک برخی از واحدهای فرآیندی توسط گاز مایع تولیدی پالایشگاه تامین می شود از این رو به تدریج گاز مایع تولیدی صرف تولید محصولاتی با ارزش افزوده اقتصادی می شود.

در ادامه فريدون جانکي رئيس بهره برداري شرکت پالايش نفت آبادان اضافه کرد: در حال حاضر 420 هزار بشکه خوراک نفت خام از اين پالايشگاه به بازار عرضه مي شود که از اين مقدار 15 ميليون ليتر بنزين با 19 ميليون ليتر نفت و گاز و 3 ميليون ليتر نفت سفيد توليد مي شود و با مدار قرار گرفتن واحد آلکیلاسيون گاز مايع خوراک پالايشگاه کاهش مي يابد و طبق برنامه زماني پيش بيني مي شود که اين ظرفيت به صفر برسد.
 
***** کاهش نفت کوره از 38 درصد به 25 درصد

جانکي اظهار داشت: مجموع بنزين توليدي از فاز سوم 15 ميليون ليتر خواهد بود که قبلا 9 ميليون ليتر توليد مي شود و اکنون با راه اندازي بخش دوم اين فاز 2 ميليون ليتر بنزين ديگر به ظرفيت پالايشگاه اضافه خواهد شد و با به بهره برداري رسيدن کامل نفت کوره از 38 درصد به 25 درصد کاهش پيدا مي کند.

در ادامه تقي زاده با بيان اينکه کل هزينه اختصاص يافته براي پروژه بنزين سازي پالايشگاه نفت آبادان 850 ميليارد تومان است گفت: از اين مبلغ 437 ميليون يورو ارزي و 240 ميليارد تومان ريالي بوده است که 60 درصد تجهيزات اين پروژه توسط مهندسان ايراني ساخته شده است.

وی در پایان با اشاره به اینکه در فاز سوم طرح توسعه پالایشگاه آبادان 94 هزار مترمکعب بتن ریزی ، 370 هزار تن لوله گذاری زیر زمینی، 140 هزار تن لوله گذاری رو زمینی ، 330 کیلومتر کابل گذاری ، 16 هزار کیلومتر ابزار دقیق و کنترلی و 75 هزار تن سازه‌های فلزی، طراحی، ساخت، نصب و راه اندازی شده است.

شايان ذکر است، پروژه فاز سوم طرح بنزين سازي پالايشگاه نفت آبادان در راستاي افزايش بنزين با مشخصات استاندارد مورد نياز مصرف کشور در زميني به مساحت 30 هکتار اجرايي مي شود که مرحله اجراي خود را از سال 85 آغاز کرده است. /ر
گزارش: حبیبه رحیمیان