به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اراک، در سال ۱۱۲۸ قمری در نراق در یک خانواده مذهبی و متوسط که پدرش ابوذر نایب الحکومة نراق بود که در فتنه افغان او را در همان جا به قتل رسانیدند و چون خبر قتل پدر را در اصفهان به وی دادند، حاضر نشد که چند روز ترک تحصیل گوید و به نراق آید، تا اینکه فامیل او به استادش مرحوم حاج ملا اسماعیل خواجوئی توسل یافتند و نامبرده او را ملزم به سفر کرد.
ملا مهدی دوران کودکی و نوجوانی خود را در همان نراق سپری کرد ولی به علت علاقه شدیدی که نسبت به تحصیل علم و آگاهی از هستیشناسی داشت، آماده یادگیری علوم ومعارف اسلامی شد و به خاطر همین موضوع برای ثبت نام درمدرسهة علوم دینی کاشان به سوی آن شهر رهسپار شد و و دوره مقدمات، سطح و مقدارى از دروس خارج فقه و اصول را در کاشان به پایان رسانید.
در حدود سال ۱۱۴۳ قمری برای تکمیل مراتب علمى و تخصصى در علوم و فنون اسلامى به اصفهان رفته و از اساتید بارز آن زمان استفادههای زیادی کرد. ایشان در اصفهان علاوه بر تحصیل و تدریس و تحقیق به تبلیغ و ارشاد مردم نیز پرداخت و حتی با یادگیرى خط و زبان عبرى و لاتین نزد عالمان یهودى، با رهبران مذهبى اقلیتها وارد بحث و مناظره میشد.
ملا مهدی پس از سى سال به وطن خود باز گشت و پس از مدتى کوتاه کاشان را ترک و به نجف و کربلای معلی عزیمت نمود.
سرانجام ایشان پس از سالها تلاش و تحقیق در نجف و کربلا، دوباره به وطن خود کاشان باز گشت و زعامت حوزه علمیه و مرجعیت تقلید آن منطقه را به عهده گرفت.
اخلاق و رفتار
ملا محمد مهدى از همان آغاز طلبگى از عزت نفس والایى برخوردار بودو در حوزه کاشان اکثر روزها را با فقر و تنگدستى سپرى کرد ولی همچنان با نشاط و امیدوارى به تحصیل خود ادامه داد.
وى در کتاب با ارزش جامع السعادات، نیز از عزت نفس به عنوان ویژگى مهم و صفات والاى انسانى نامبرده است و در توصیه اخلاقى چنین مىنویسد: "سزاروار است انسان فقیر، فقر خویش را از دیگران بپوشاند و همواره روح پارسایى و بزرگوارى در خود زنده کرده و تربیت نماید، در مقابل ثروتمندان به خاطر ثروتشان سر تعظیم فرود نیاورد و بدین وسیله خود را در چشم آنان کوچک نشان ندهد بلکه نسبت به زراندوزان در وجود خویش حالت بزرگى به وجود آورد و هیچ وقت چشم طمع و توقع به دست آنان ندوزد.”
از دیگر خصوصیات وى صبر و استقامت کم نظیر او بود وى در حالیکه از فراهم کردن یک شمع یا روغن چراغ براى استفاده از روشنائى آن در حجره ناتوان بود ولى هرگز برخود سستى راه نمىداد و با صبر و شکیبائى در بعضى از شبها از روشنایى چراغهاى وضوخانه و دستشوئى مدرسه استفاده نموده و تا نیمههاى شب به مطالعه و تحقیق مىپرداخت.
مبارزه با انحراف در عقیده و اخلاق از دیگر خصوصیاتش بود و به پیروى از استادش وحید بهبهانىبه مبارزه با اخبارىگرى در علم اصول فقه و فقه پرداخته است و در کتاب جامع السعادات نیز ضعف روش و راه صوفیان و ظاهر گرایان را نمایان ساخته است.
وى در مورد عدالت پادشاهان مىنویسد: "در میان عدالتها از همه حساستر عدالت پادشاهان و حاکمان هر جامعه است، چرا که عدالت مردم عادى همیشه به عدالت حاکمان بستگى دارد. اگر حاکمى عادل باشد و عدالت را در جامعه پیاده کند براى مردم هم اجراى عدالت امکان پذیر مىشود. در غیر این صورت اجراى آن در جامعه مشکل بلکه محال خواهدشد.
وفات
مرحوم ملامهدی نراقی پس از سالها تحقیق و تدریس در ۲۳ محرم الحرام سال ۱۲۰۹ قمری (و بنا به گفته برخی ۱۸ شعبان) در سن هشتاد سالگى در شهر کاشان از دنیا رفت. و پس از تشییع در آن شهر، به نجف اشرف منتقل و در ایوان صفیر کنار حرم علی (ع) به خاک سپرده شده است./س