دانشنامه سياسي/
آيت‌الله هاشمي شاهرودي را بيشتر بشناسيم
آيت‌الله سيد محمود هاشمي شاهرودي در سال 1327 هجري شمسي در شهر نجف و در خانواده‌اي مذهبي و از سادات منسوب به امام حسين(ع) چشم به جهان گشود.
به گزارش خبرنگار احزاب باشگاه خبرنگاران، آيت‌الله سيد محمود هاشمي شاهرودي در سال 1327 هجري شمسي در شهر نجف و در خانواده‌اي مذهبي و از سادات منسوب به امام حسين(ع) چشم به جهان گشود.پدرش مرحوم آيت‌الله سيد علي حسيني شاهرودي، از استادان و بزرگان حوزه علميه نجف بود و خدمات فراواني را به عالم اسلام ارزاني داشت.
دوران تحصيل
آيت‌الله سيد محمود هاشمي شاهرودي تحصيلات ابتدايي را در مدرسه علويه نجف به پايان رسانيد و سپس به تحصيلات حوزوي روي آورد.
وي با توجه به موقعيت علمي خانوادگي و نيز با توجه به هوش و استعداد سرشار و كوشش فراوان خود، در مدتي اندكي توانست دروس دوره سطح را به پايان برساند.
پس از آن به حلقه درس آيت‌الله العظمي شهيد سيد محمد باقر صدر پيوست و سال‌ها در خدمت استاد خود، مباني اجتهاد در اصول و فقه را به خوبي آموخت و در درس ديگر مراجع آن روز نجف از جمله امام خميني(ره) نيز با جديت شركت جست و بهره‌هاي فراوان برد.
آيت‌الله سيد محمود هاشمي شاهرودي در طول سال‌هاي تحصيل، در دروس اخلاق خصوصي و عمومي استادان خود شركت مي‌كرد و از محضر آنان بهره‌هاي فراوان مي‌برد.
مهم‌ترين و اصلي‌ترين استاد وي در درس خارج، آيت‌الله العظمي شهيد سيد محمد باقر صدر بود. آن شهيد سعيد كه از افتخارات شيعه و مرجعيت به شمار مي‌آيد، شاگردان بسياري را به عالم اسلام، تقديم كرده است.
آيت‌الله هاشمي شاهرودي كه از حافظه و استعدادي سرشار برخوردار بود، توانست با نوآوري‌هاي فراوان در فقه و اصول و ديگر علوم اسلامي و به روز ساختن مباحث علوم و نيز نگاشتن كتب درسي در زمينه‌هاي ياد شده، گام مهمي براي تعالي اسلام و تشيع بردارد و از اين رهگذر، شاگردان او، همچون آيت‌الله سيد محمود هاشمي شاهرودي، اين خدمات و انديشه‌ها را پي گرفتند.
از ديگر استادان آيت‌الله هاشمي شاهرودي، حضرت امام خميني(ره) و حضرت آيت‌الله العظمي خويي(ره) را مي‌توان نام برد.
وي سال‌ها در محضر ايشان به تحكيم مباني اجتهادي خود مي‌پرداخت، ضمن اينكه از محضر آنان، در زمينه‌هاي اخلاقي نيز بسيار بهره مي‌برد.
آيت‌الله هاشمي شاهرودي در طول دوران تحصيل خود، با طلاب و فضلاي بسياري رابطه دوستي داشت و پس از آن نيز با علماي بسياري روابط صميمانه و علمي برقرار کرد كه از جمله آنها مي‌توان از آيت‌الله مؤمن و مقام معظم رهبري نام برد.
فعاليت‌هاي علمي و فرهنگي
آيت‌الله هاشمي شاهرودي تاكنون فعاليت‌هاي بسياري را در زمينه‌هاي علمي و فرهنگي به انجام داده است. در يكي از ديدارهاي اعضاي مجلس اعلاي عراق، امام خميني(ره) با توجه به شناخت خود از ايشان مي‌خواهد كه تدريس در حوزه علميه قم را بر هر كاري ترجيح دهد و به تربيت طلاب مستعد در زمينه‌هاي علمي و اخلاقي بپردازد.
وي نيز با ورود به ايران در فروردين 1358 به تدريس درس خارج فقه و اصول مي‌پردازد كه اين تدريس تا هم اكنون نيز ادامه دارد و طلاب بسياري از محضر ايشان بهره‌مند شده‌اند. ويژگي درس ايشان دقت فراوان، تسلط بر مباحث و نوآوري در برخي زمينه‌هاست.
آيت‌الله هاشمي شاهرودي رياست دو كنگره مهم نقش زمان و مكان در انديشه امام خميني(ره) و نخستين كنگره دايره المعارف فقه اسلامي را بر عهده داشت كه هر دو كنگره با استقبال بزرگان و فضلاي حوزه و دانشگاه و انديشمندان خارجي و داخلي مواجه شد.
از مسئوليت‌هاي وي، رياست مؤسسه داير‌ةالمعارف فقه اسلامي با حكم مقام معظم رهبري است.
مقام معظم رهبري در حكم خود، خطاب به ايشان مي‌فرمايد: «جناب عالي را كه چهره درخشاني در علم و عمل بوده و بحمدالله از مقام والايي در فقه و علوم مرتبط با آن برخورداريد، براي انجام اين اقدام بزرگ، شايسته دانسته و مسؤوليت ايجاد و اداره مؤسسه‌اي براي تهيه اين دايره المعارف را به جناب عالي محول مي‌كنم».
از آيت‌الله هاشمي شاهرودي مقالات فراواني با عناويني چون ديات ششگانه، علم شخص قاضي، محارب مفسد في الارض، پيش بها يا بيعانه در فصلنامه فقه اهل بيت به چاپ رسيده است.
همچنين وي در زمينه‌هاي گوناگون كتابهايي منتشر كرده است كه برخي از آنها به شرح زير است:
1 ـ بحوث في علم الاصول (تقريرات درسهاي اصول شهيد صدر در 7 جلد)
2 ـ كتاب الخمس (2 جلد)
3ـ مقالات فقهيه
4 ـ قاعده فراغ و تجاوز
5 ـ حكومت اسلامي
6 ـ جهان بيني اسلامي
7ـ تفسير موضوعي بخشي از نهج‌البلاغه
8 ـ تفسير آيه «مودت ذي القربي»
9 ـ بحوث في الفقه
10 ـ محاضرات في الثورة الحسينية
11 ـ الصوم، تربية و هداية
12ـ كتاب الاجارة (2 جلد)
13ـ قراءات فقهية معاصرة (2 جلد)
فعاليت‌هاي سياسي
آيت‌الله هاشمي شاهرودي در سال‌هاي تحصيل و تدريس، فعاليت‌هاي سياسي بسياري را پديد آورده است. در پي يورش مزدوران رژيم صدام به علما و انديشمندان در سال 1974 ميلادي، آيت‌الله هاشمي شاهرودي به زندان افتاد و شكنجه‌هاي فراوان بدني و روحي را به جان خريد.
وي در پي تظاهرات مردم عراق پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به رهبري امام(ره)، بويژه در نجف، و در گراميداشت اين پيروزي، تحت پيگرد رژيم بعث قرار گرفت و به سفارش شهيد صدر(ره) به وطن خود بازگشت تا وكالت عام شهيد صدر و نمايندگي او را نزد امام خميني (ره) بر عهده گيرد.
آيت‌الله هاشمي شاهرودي با ورود به ايران به خدمت امام خميني(ره) مشرف شد و با موافقت ايشان، رابط امام(ره) و شهيد صدر شد و پيام‌هاي علماي نجف را به سمع امام(ره) مي‌رساند.
وي با دستور مقام معظم رهبري كه در آن زمان با حكم امام(ره) مسؤوليت نهضت‌هاي اسلامي را بر عهده داشت، تشكيلاتِ جامعه روحانيت مبارز و مجلس اعلاي عراق را به راه انداخت و آن را مديريت و سازماندهي كرد.
آيت‌الله هاشمي شاهرودي كه به دستور امام(ره) تدريس و بررسي مسائل فقهي، بويژه احياي فقه حكومتي استوار بر ادله استنباط جواهري را بر عهده داشت، در طول ساليان انقلاب از هيچ كوششي در جهت اعتلاي انقلاب، دريغ نورزيد.
وي سال‌ها از اعضاي فقهاي شوراي نگهبان بود و در اين نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اينكه با حكم مقام معظم رهبري به رياست قوه قضاييه منصوب شد.
در طول مسؤوليت خود در قوه قضاييه، تاكنون خدمات بسياري را انجام داد كه توسعه قضايي، تسريع در رسيدگي به پرونده‌ها و ايجاد ارتباط مردمي از جمله آنهاست.
وي هم‌اكنون نماينده مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبري است.
آيت‌الله هاشمي شاهرودي همچنين فقیه شورای نگهبان هم است.
انتهاي پيام/
