حجت الاسلام محمدباقر مشکاتی،کارشناس تاریخ اسلام و فعال رسانه در یادداشتی به مناسبت میلاد با سعادت زکی آل محمد،حضرت امام حسن عسکری(ع)نوشت: یازدهمین امام شیعیان، انسانی کامل و معصوم، شخصیتی والا و الگویی جامع برای همه بشریت هستند. ایشان علاوه بر دانش بی کرانه و مقام امامت، از اخلاق کریمه و ویژگی‌های شخصیتی برجسته‌ای برخوردار بودند.
جا دارد قبل اینکه به درس‌های آن امام همام برای شیعیان و سفارشات ویژه آن حضرت بپردازیم، به برخی از فضایل و ویژگی‌های اخلاقی ایشان اشاره کنیم:
فضل و دانش
دانشمند عصر: امام حسن عسکری (علیه السلام) در همه علوم مختلف، از جمله علوم اسلامی فقه، اصول، تفسیر، حدیث و کلام، تبحر و تسلط کامل داشتند.
پاسخگویی به سوالات: ایشان به سوالات پیچیده علمی و دینی به طور کامل و روشن پاسخ می‌دادند و به شبهات مختلف پاسخ‌های قانع‌کننده ارائه می‌کردند.
تدریس و تربیت شاگردان: امام (علیه السلام) شاگردان بسیاری را تربیت کردند که پس از ایشان، مذهب شیعه را گسترش دادند.
اخلاق کریمه
بخشندگی و سخاوت: امام حسن عسکری (علیه السلام) بسیار سخاوتمند بودند و به نیازمندان کمک می‌کردند.
مهربانی و شفقت: ایشان با همه مردم، چه دوست و چه دشمن، با مهربانی و شفقت رفتار می‌کردند.
بردباری و حلم: امام (علیه السلام) در برابر سختی‌ها و ستم‌های حکومت عباسی، صبور و بردبار بودند.
تقوا و پرهیزگاری: ایشان در تمام اعمال و رفتار خود، تقوا و پرهیزگاری را رعایت می‌کردند.
ویژگی‌های شخصیتی برجسته
شجاعت و صلابت: امام حسن عسکری (علیه السلام) در برابر دشمنان، شجاع بودند و از حق و حقیقت دفاع می‌کردند.
زهد و ساده‌زیستی: ایشان ماند سایر اولیای الهی به دنیا و ما فی‌ها هیچ علقه و وابستگی نداشتند و زندگی ساده‌ای را انتخاب کرده بودند.
عشق به مردم: امام (علیه السلام) به همه مردم عشق می‌ورزیدند و برای هدایت و سعادت آنها تلاش می‌کردند.
اهمیت الگوگیری از امام حسن عسکری (علیه السلام)
امام حسن عسکری (علیه السلام) الگویی کامل برای همه انسان‌ها، به ویژه شیعیان هستند. با الگوگیری از اخلاق و رفتار ایشان، می‌توانیم به انسان‌های بهتری تبدیل شویم و جامعه‌ای سالم‌تر و پویاتر را بسازیم.
برخی از مهمترین توصیه‌های امام حسن عسکری (علیه السلام) به شیعیان عبارتند از:
تقوا و پرهیزگاری: رعایت تقوا و پرهیزگاری از گناه، مهمترین توصیه امام (علیه السلام) است.
امانتداری: امانتداری و راستی، از دیگر ویژگی‌های مهمی است که امام بر آن تاکید داشتند.
خوش‌خلقی: با همه مردم، به ویژه همسایگان، خوش‌خلقی و مهربانی داشته باشیم.
دوری از غیبت و تهمت: از غیبت و تهمت پرهیز کنید و به آبروی دیگران احترام بگذاریم.
توجه به فقرا و مستمندان: به فقرا و مستمندان کمک کنید و از آنها حمایت کنیم.
درس‌های امام حسن عسکری ع به شیعیان
زندگی و سیره امام حسن عسکری (ع)، سرشار از درس‌های ارزشمندی است که برای همه شیعیان و پیروانش می‌تواند الهام‌بخش باشد.
در اینجا به برخی از مهمترین درس‌هایی که از امام حسن عسکری (ع) می‌آموزیم اشاره می‌کنیم:
صبر و استقامت: امام حسن عسکری (ع) در طول دوران امامت خود، سختی‌ها و رنج‌های بسیاری را تحمل کردند. صبر و استقامت ایشان در برابر مشکلات، الگویی برای همه ماست که در برابر سختی‌های زندگی، صبور و استوار باشیم.
تقوا و پرهیزگاری: امام حسن عسکری (ع) همواره بر رعایت تقوا و پرهیزگاری تاکید می‌کردند. ایشان می‌فرمودند که تقوا سلاح مومن است و با تقوا می‌توان بر همه مشکلات غلبه کرد.
علم‌آموزی و دانش‌اندوزی: امام حسن عسکری (ع) از علم الهی برخوردار بودند و دیگران را به علم‌آموزی و دانش‌اندوزی بسیار توصیه می‌نمودند. ایشان به شیعیان توصیه می‌کردند که همیشه به دنبال افزایش دانش خود باشند.
وحدت و همدلی: امام حسن عسکری (ع) بر اهمیت وحدت و همدلی میان شیعیان تاکید می‌کردند.
انتظار فرج: امام حسن عسکری (ع) شیعیان را به انتظار فرج امام زمان (عج) دعوت می‌کردند و می‌فرمودند که انتظار فرج، باعث تقویت ایمان و امیدواری می‌شود.
تقیّه و حفظ دین: در شرایط سخت و پر از خطر، امام حسن عسکری (ع) به شیعیان توصیه می‌کردند که از شیوه تقیّه استفاده کنند و دین خود را حفظ کنند.
مبارزه با ظلم و ستم: امام حسن عسکری (ع) با وجود همه محدودیت‌ها، با ظلم و ستم مبارزه می‌کردند و از حق و حقیقت دفاع می‌کردند.
در مجموع، زندگی و سیره امام حسن عسکری (ع) برای ما شیعیان یک الگو و سرمشق است. با الگوگیری از ایشان، می‌توانیم در زندگی خود به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا کنیم و جامعه‌ای بهتر و پویاتر را بسازیم.
درس‌های ویژه امام عسکری (ع) برای منتظران فرج
امام حسن عسکری (ع) در دورانی پر از سختی و فشار به امامت رسیدند. ایشان با درایت و هوشمندی، شیعیان را برای دوران غیبت فرزند بزرگوارشان، امام زمان (عج)، آماده کردند. در سخنان و نامه‌های امام عسکری (ع) به شیعیان، درس‌های ارزشمندی درباره انتظار فرج آمده است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
۱. اهمیت اعتقاد به امام زمان (عج):
تاکید بر وجود امام زمان: امام عسکری (ع) به صراحت وجود امام زمان (عج) را تایید کرده و شیعیان را به اعتقاد راسخ به ایشان دعوت می‌کردند.
شناخت ویژگی‌های امام زمان: ایشان به شیعیان یاد می‌دادند که امام زمان (عج) چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه می‌توانند ایشان را بشناسند.
۲. صبر و استقامت در انتظار:
طولانی بودن دوران غیبت: امام عسکری (ع) به شیعیان می‌گفتند که دوران غیبت طولانی خواهد بود و آنها باید صبر پیشه کنند.
اهمیت صبر و شکیبایی: ایشان بر اهمیت صبر و استقامت در برابر مشکلات و سختی‌ها تاکید می‌کردند.
پرهیز از ناامیدی: امام عسکری (ع) شیعیان را از ناامیدی و یأس برحذر می‌داشت و به آنها می‌گفتند که حتماً روزی فرج خواهد رسید.
۳. عمل صالح و آمادگی برای ظهور:
اهمیت عمل صالح: امام عسکری (ع) می‌فرمودند که شیعیان باید به عمل صالح و انجام واجبات و ترک محرمات بپردازند تا برای ظهور امام زمان (عج) آماده شوند.
تقویت ایمان: ایشان بر تقویت ایمان و ارتباط با خداوند تاکید می‌کردند.
آمادگی برای خدمت به امام زمان (عج): امام عسکری (ع) شیعیان را به آمادگی برای خدمت به امام زمان (عج) دعوت می‌کردند.
۴. مبارزه با شبهات و انحرافات:
شناخت دشمنان: امام عسکری (ع) شیعیان را نسبت به دشمنان اهل بیت (ع) آگاه می‌کردند و به آنها می‌گفتند که چگونه می‌توانند با شبهات و انحرافات مقابله کنند.
حفظ وحدت و انسجام: ایشان بر حفظ وحدت و انسجام شیعیان تاکید می‌کردند تا دشمنان نتوانند از اختلافات آنها سوء استفاده کنند.
۵. انتظار فعال:
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی: امام عسکری (ع) شیعیان را به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی تشویق می‌کردند تا زمینه را برای ظهور امام زمان (عج) فراهم کنند.
آماده‌سازی جامعه برای ظهور: ایشان می‌فرمودند که شیعیان باید با تلاش خود، جامعه را برای ظهور امام زمان (عج) آماده کنند.
۶. امیدواری به آینده:
بشارت به ظهور: امام عسکری (ع) به شیعیان بشارت می‌دادند که حتماً روزی امام زمان (عج) ظهور خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد.
اهمیت امیدواری: از منظر آن امام همام امیدواری به آینده، به شیعیان قدرت می‌دهد تا در برابر مشکلات ایستادگی کنند.
در مجموع، درس‌های امام عسکری (ع) درباره انتظار فرج، به ما می‌آموزد که انتظار فرج، تنها یک انتظار منفعلانه نیست، بلکه یک حرکت فعال و آگاهانه است. شیعیان باید با عمل صالح، تقویت ایمان و آمادگی برای خدمت به امام زمان (عج)، زمینه را برای ظهور ایشان فراهم کنند.