فرش دستباف استان کردستان که آمیخته با هنر مردم این دیار است از گذشته تا به امروز شهرت جهانی دارد و برای ماندن و توسعه نیازمند مساعدت و حمایت های مالی است.
کردستان از دیرباز مهد بافت و تولید فرش دست باف بوده است و نقش و نگار های ویژه فرش در این استان در سطح جهان نیز مطرح است.
بسیاری از زنان و مردان این دیار از گذشته تا به امروز در صنعت فرش بافی جایگاه شناخته شده ای دارند و با ورود فرش های ماشینی همچنان فرش دست باف کردستان جایگاه خودش را حفظ کرده است.
کردستان یکی از استان های مستعد کشور در زمینه تولید فرش دستبافت به شمار می رود و به همین دلیل توسعه و تقویت فرش دستبافت به عنوان یکی از ظرفیت های نهفته این استان میتواند در راستای کاهش نرخ بیکاری و ایجاد فرصت های جدید شغلی به ویژه در حوزه مشاغل خانگی موثر و مفید باشد.
هر چند که از قدمت و تاریخ اولیه فرشبافی در استان کردستان اطلاعات دقیقی وجود ندارد اما به اعتبار قالی های موجود در موزه فرش ایران و گالری های اروپایی و آمریکایی می توان قدمت فرشبافی در استان را طولانی دانست.
نقشه فرش دستباف کردستان در منطقه سنندج بسیار متنوع است و بافندگان در سنندج از طرح‌هایی مانند ترنج، جقه هشت پر، گل وکیلی، گل و بلبل، جقه چهار پر، ماهی درهم و کلاه فرنگی استفاده می‌کنند.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت صنعت، معدن و تجارت کردستان اظهار داشت: در حال حاضر ۵۰ هزار بافنده فرش دستباف در سطح استان فعالیت می‌کنند که ۹۵ درصد را بانوان و ۵ درصد را نیز آقایان تشکیل می‌دهند.
طه سمیعی افزود: سالانه ۱۸۰ هزار متر مربع فرش در استان بافته می‌شود که این نشانگر ظرفیت بالای استان در زمینه فرشبافی است.
او با اشاره به این که کردستان دارای ۲ برند جهانی به نام فرش پولادین بیجار و فرش یک پود سنندج است، ادامه داد: همچنین در کنار صنعت فرش استان ۵ واحد رنگرزی مشغول فعالیت هستند.
سمیعی اذعان کرد: از سال ۹۳ عدم پذیرش بیمه شده جدید داشته ایم و از مجموع بافندگان استان کردستان، تنها حدود ۱۳ هزار نفر زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت صنعت، معدن و تجارت کردستان با بیان این مطلب که در ۶ ماهه اول سال جاری ۱۶ فقره پروانه بهره برداری تولید فرش صادر شده است، بیان کرد: در مجموع ۱۸۵ فقره پروانه بهره برداری تولید فرش دستباف در استان صادر شده است.
سمیعی یادآور شد: همچنین تا کنون ۳۰ هزار عدد کارت قالیبافی در استان صادر شده که ۱۳ هزار عدد کارت صادر شده مربوط به ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۱ است.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت صنعت، معدن و تجارت گفت: در ۶ ماهه سال ۱۴۰۱ مبلغ ۱۴۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال تسهیلات پشتیبان مشاغل خانگی در حوزه فرش استان در مرحله بررسی قرار گرفت.
استان کردستان به واسطه شرایط مختلف جغرافیایی و اجتماعی مهد صنایع دستی بوده و این موضوع تا جایی پیش رفت که مردم ساکن در این استان در گذشته های نه چندان دور تمامی مایحتاج خود را تولید کرده و فرش دستباف نیز یکی از مهمترین تولیداتی بود که حتی در بعضی از مواقع باعث آوازه و شهرت این استان در جهان شد.
تولید فرش دستباف در استان کردستان به دلیل استفاده از مواد اولیه مرغوب و بومی در سالهای نه چندان دور گذشته اعتباری جهانی داشت اما به دلیل عدم وجود انسجام لازم در این عرصه و همچنین استفاده از مواد اولیه صنعتی و نامرغوب امروز این جایگاه را از دست داده و فرشهای استان که با دستان هنرمند زنان و مردان کردستانی بافته می شوند، در حسرت کسب اعتبار گذشته و از دست رفته خود هستند.
امروز از فرشهای کردستان و آن همه نقش و نگار تنها نامی بیش باقینمانده است و البته نکته نگران کننده در این میان کاهش سالانه آمار فرشبافان در استان و حتی بیمه نشدن آنان است که می تواند رونق این هنر را تحت تاثر قرار دهد.
به نظر می رسد با توجه به روندی که وجود دارد در چند سال آینده شاهد فراموش شدن صنعتی ارزشمند و البته برگرفته از فرهنگ و هنر منطقه بود. مسئولان باید بیش از امروز نسبت به این مسئله حساسیت نشان داده و برای جلوگیری از فراموش شدن هنر فرش بافی در کردستان برنامه ریزی کنند.