بیایید بانک بزنیم؛ دومین پیشنهاد ایران به سازمان همکاری شانگهای

به تازگی آورام نوآم چامسکی، فیلسوف، مورخ، منتقد اجتماعی و فعال سیاسی آمریکایی اظهاراتی درباره نظم نوین جهانی داشت و با بیان اینکه نظم جهان در حال تغییر شکل است گفت که در مورد نظم آینده جهانی باید توجه داشت بیشتر جهان به آمریکا و اروپا نمی‌پیوندد چراکه در یک سوی جهان انگلیسی‌زبان و اروپا (با تعداد کمی از متحدان آسیای شرقی) و در مقابل، جهانی است که مخالف این توسعه غربی است، قرار دارند.

به گفته چامسکی وزن جهان غیر غربی، مقابل آمریکا و اروپا نیز در حال افزایش است و در اینجا، ما با ترکیبی از قدرت چین و روسیه و متحدان آنها مانند ایران روبه‌رو هستیم؛ ترکیبی که شاهد تبلور و افزایش قدرت آن هستیم. 

حالا یکی از این اعضای جهان غیر غربی یعنی ایران فعالیت خود را در حوزه دیپلماسی اقتصادی بیش از پیش کرده و پشت سرهم پیشنهاداتی را به متحدان خود ارائه می‌کند.

به گفته چامسکی، وزن جهان غیر غربی، مقابل آمریکا و اروپا درحال افزایش است و در اینجا، ما با ترکیبی از قدرت چین، روسیه و ایران مواجه هستیم

نیمه خرداد بود که معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه گفت یک ماه و نیم پیش به عنوان عضو ناظر در نامه‌ای به سازمان همکاری شانگهای پیشنهاد دادیم تا پول واحدی را میان اعضا تعریف کند و این نامه را پیگیری می‌کنیم و امیدواریم این ایده به نتیجه برسد.

به گفته آقای صفری، اگر این ایده عملیاتی شود می‌تواند مسائل تجاری میان کشور‌های عضو پیمان شانگ‌های و کشور‌های قدرتمندی همچون چین، هند، پاکستان و روسیه را حل کند.

سازمان همکاری شانگهای، سازمانی میان دولتی است که در سال ۲۰۰۱ توسط کشور‌های چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی پایه‌گذاری شد و پس از آن در سال‌های بعد، ایران، مغولستان، پاکستان، هند، افغانستان و بلاروس به عنوان اعضای ناظر به این سازمان پیوستند.

عضویت کشور‌های هند و پاکستان به عنوان عضو اصلی سازمان همکاری شانگ‌های که در سال ۲۰۱۵ مورد تایید قرار گرفت، در سال ۲۰۱۷ در اجلاس سران کشور‌های عضو این سازمان در کشور قزاقستان به تصویب رسید.

بسیاری سازمان همکاری های شانگهای را موازنه قدرت برابر نفوذ آمریکا و ناتو می دانند

دو کشور «چین» و «روسیه» نقش اصلی و تعیین کننده را در این سازمان بازی می‌کنند، علاوه بر اعضای اصلی، ابتدا مغولستان در سال ۲۰۰۴ عضو ناظر شد و یک سال بعد رهبران این سازمان درخواست آمریکا را برای عضو ناظر شدن در آن رد کردند.

در همان زمان آن‌ها توافق کردند که جایگاه ناظر را به ایران، هند و پاکستان بدهند و بدین ترتیب ایران، پاکستان و هند در سال ۲۰۰۵ و افغانستان در سال ۲۰۱۲ و پس از آن بلاروس به عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شد.

شهریور پارسال هم ایران پس از ۱۶ سال حضور به عنوان عضو ناظر در سازمان همکاری شانگ‌های توانست به عضویت دائم این سازمان درآید.

اندازه اقتصاد ۱۲‌عضــو ســازمان همکاری شانگهای، معادل ۹/ ۲۲‌درصد از اقتصاد جهانی است.

همزمان با گسترش نفوذ ناتو در حوزه تمدنی کشورهای آسیایی، ایران پس از ۱۶ سال شهریور پارسال به سازمان همکاری های شانگهای پیوست

در واقع سازمان همکاری شانگ‌های یک سازمان اقتصادی_امنیتی و بر خلاف سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و پیمان ورشو سابق است که نزدیک به نیمی از جمعیت جهان را در خود جای می‌دهد و از ظرفیت بسیار بالایی برای تبدیل شدن به یک قطب بزرگ اقتصادی در جهان از جمله بهره مندی از نزدیک به ۳۵ درصد خشکی‌های جهان، عضویت دو قدرت بزرگ شورای امنیت در درون خود و البته عضویت ۳ کشور قدرتمند گروه بریکس برخودار است.

هند، چین و روسیه سه قدرت نوظهور اقتصادی هستند که در قالب گروهی به نام « بریکس » نیز با دو کشور برزیل و آفریقایی جنوبی همکاری های گسترده سیاسی و اقتصادی دارند.

بریکس نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی پنج کشور عضو آن تشکیل شده‌است.

در ابتدا نام این گروه بریک نام داشت، اما پس از پیوستن آفریقای جنوبی، به بریکس تغییر نام یافت؛ هرچند اعضای گروه بریکس در ردهٔ کشورهای در حال توسعه یا اقتصادهای در حال ظهور هستند، اما عموماً به واسطهٔ اقتصادهایی با رشد پرشتاب و فراگیر و نفوذ تأثیرگذار بر امور جهانی و منطقه‌ای از دیگر کشورها متمایز می‌شوند.

بریکس نیمی از جمعیت جهان و ۲۸٪ قدرت اقتصادی دنیا را در اختیار دارد

رشد اقتصادی کشورهای عضو پیمان بریکس براساس نظام لیبرال دموکراسی بوده است که پس از جنگ جهانی دوم به وجود آمده است. این کشورها از این نظم برای پیشرفت خودشان استفاده کرده اما قواعد آن را که از سوی آمریکا به عنوان سردمدار این تفکر شناخته می شود نپذیرفتند و ماهیت خود را حفظ کردند.

سه کشور هند، روسیه و چین نیز که به عنوان اعضای اصلی بریکس شناخته می‌شوند، به ترتیب در مناطق چابهار، کریدور «شمال-جنوب» و طرح «یک کمربند و یک راه» با ایران همکاری دارند.

حالا هم ایران در راستای سیاست اول همسایگان دولت سیزدهم با تمرکز بر همسایگان خود در آسیای میانه و شرکای خود در سازمان همکاری های شانگهای پیشنهادی مبنی بر تاسیس یک بانک ارائه داده است.

حالا هم ایران در راستای سیاست اول همسایگان دولت سیزدهم با تمرکز بر همسایگان خود در آسیای میانه و شرکای خود در سازمان همکاری های شانگهای پیشنهادی مبنی بر تاسیس یک بانک ارائه داده است.

یکی از اهداف پیشنهاد ایران برای تاسیس بانک مشترک با کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای مقابله دسته جمعی با تحریم‌های غرب ارزیابی می‌شود

به گفته محمدحسین فضلی رئیس شورای سیاستگذاری رویداد بین المللی ایران اسکوکواکس ۲۰۲۲ ( نمایشگاهی برای به اشتراک گذاشتن فعالیت‌های اقتصادی بین کشورهای سازمان همکاری شانگهای، حوزه خلیج فارس با هدف بی‌اثرسازی تحریم‌ها که قرار است مهر امسال با مشارکت ۲۶ کشور برگزار شود) پیشنهاد ایجاد بانک مشترک و ایجاد سامانه ای مانند سوئیفت به کشورهای عضو این پیمان ارائه شده است.

در تجربه ای مشابه کشورهای حوزه اتحادیه اروپا بانک مرکزی اروپا را تأسیس و این بانک را مسئول اجرای سیاست پولی منطقه یورو شامل ۱۹ کشور با هدف حفظ تعادل قیمت‌ها از طریق کنترل تورم کردند.

از وظایف مهم بانک مرکزی اروپا در منطقه یورو، می‌توان به ارائه دستورالعمل عملکردی مالی برای ۱۹ کشور عضو اتحادیه اروپا که از یورو استفاده می‌کنند و همچنین تعیین نرخ بهره و سیاست‌های پولی منطقه اشاره کرد. 

با همه‌ی این تفاسیر مهمترین وظیفه‌ی ECB ( بانک مرکزی اروپا) حفظ ثبات قیمت در کشورهایی است که واحد پولی مشترک دارند.

بانک مرکزی اروپا بسیاری از اختیارات بانک مرکزی یک کشور را داراست

تصمیم‌سازی در بانک مرکزی اروپا از سوی شورای سیاست‌گذاری انجام می‌شود که از هیئت اجرایی و سران کشورهای حوزهٔ یورو تشکیل شده‌است. مقامات بانک‌های مرکزی کشورهای اروپایی می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های این نهاد پیشنهادهای خود را ارائه کنند، اما تصمیم نهایی را خود مقامات بانک مرکزی اروپا اتخاذ می‌کنند.

یکی از اهداف مهم ایران از ارائه چنین پیشنهادی در سازمان همکاری شانگهای را می‌توان ایجاد محلی برای تصمیم گیری های مهم اقتصادی در مورد تورم منطقه تحت پوشش سازمان همکاری شانگهای دانست؛ ضمن اینکه اگر دو پیشنهاد واحد پولی مشترک و بانک مشترک ایران به سرانجام برسد، سازمان همکاری های شانگهای می‌تواند بیش از پیش دایره نفوذ خود را در مقابل اتحادهای غربی گسترش داده و بالطبع به اعضای خود هم اعتباری دوچندان ببخشد.