نزدیک شدن ریاض و مسکو در سایه اختلافات عمیق آمریکا و عربستان

به گزارشگروه بین الملل باشگاه خبرنگاران جوان، پس از آن که «جو بایدن» به ریاست جمهوری آمریکا رسید به دلیل دست داشتن ولیعهد عربستان در قتل «جمال خاشقچی» منتقد سعودی و اتهامات حقوق بشری دیگر علیه عربستان، اختلافاتی میان واشنگتن و ریاض پیش آمد، در این گزارش به بررسی این اختلافات و نتایج آن می‌پردازیم.

روی کار آمدن بایدن و عمیق‌تر شدن اختلافات ریاض و واشنگتن

کارشناسان بین‌المللی در روز‌های اول حضور جو بایدن در کاخ سفید اعلام کردند او با کشور‌های اقتدارگرایی که روابط خوبی با «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور سابق آمریکا داشتند، مانند عربستان و ترکیه و در درجه‌ی ضعیف‌تر امارات و بحرین، رابطه‌ی خوبی برقرار نخواهد کرد و همین اتفاق نیز افتاد. مقامات کاخ سفید چندین بار نسبت به قتل فجیع «جمال خاشقچی» منتقد رژیم آل‌سعود و مخالف جدی «سلمان بن عبدالعزیز»، پادشاه و «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان واکنش نشان داده و از عربستان جواب خواستند که این کار به مذاق مقامات آل‌سعود خوش نیامد.

تنها ماندن عربستان در باتلاق جنگ با یمن

اما اختلافات عربستان و غرب به خصوص آمریکا فقط محدود به این اقدام نمی‌شد و با روی کار آمدن بایدن، واشنگتن بار‌ها ادعا کرد در جنگ یمن دیگر از عربستان حمایت نمی‌کند. هر چند آمریکا حمایت خود را از عربستان قطع نکرد و بار‌ها به مواضع نیرو‌های یمنی حمله کرد اما از میزان پشتیبانی خود در این عرصه کاست. به تازگی نیز با توجه به سرعت تغییرات سیاست بین‌الملل و ظاهر شدن برخی شواهد گویی جهان به آخرین دوره جنگ ائتلاف متجاوز عربی به سرکردگی عربستان و حمایت انگلیس و آمریکا، علیه مردم یمن نزدیک می‌شود.

چندی پیش رسانه‌های یمنی فاش کردند بایدن در حال تخلیه پایگاه‌های نظامی آمریکا از عربستان است، این پایگاه‌ها وظیفه محافظت از تاسیسات نفتی عربستان را داشتند البته چندین بار از ردیابی و هدف قرار دادن موشک‌های بالستیک یمن بازمانده و «آرامکو» (شرکت نفت عربستان) مورد هدف قرار گرفت اما این همه ماجرا نبود، اخیرا مقامات و وزیر دفاع آمریکا به به طور ناگهانی به قطر سفر کردند، هرچند که به ادعای واشنگتن این مقامات برای مذاکره در خصوص افغانستان به دوحه سفر کردند، اما منابع آگاه فاش کردند در این میان وزیر دفاع آمریکا برای رایزنی درخصوص انتقال پایگاه‌های نظامی این کشور از عربستان به قطر، به دوحه رفته است.

روز گذشته هم خبرگزاری «آسوشیتد پرس» افشا کرد با وجود ادامه حملات نیرو‌های یمن، آمریکا پدافند موشکی خود را ازعربستان خارج کرده است. تصاویر ماهواره‌ای که این خبرگزاری تجزیه و تحلیل کرده، نشان می‌دهد آمریکا پیشرفته‌ترین سامانه دفاع موشکی و آتشبار‌های پاتریوت خود را در هفته‌های اخیر از عربستان خارج کرده و این در حالی است که عربستان سعودی با حملات هوایی مداوم جنبش انصارالله یمن مواجه است. پایگاه هوایی شاهزاده سلطان، در ۱۱۵ کیلومتری جنوب شرقی ریاض، از زمان حمله موشکی و پهپادی سال ۲۰۱۹ میزبان چندین هزار سرباز آمریکایی بوده است.

جان کربی، سخنگوی پنتاگون جابجایی برخی از دارایی‌های پدافند هوایی این کشور را تایید کرد و گفت که آمریکا تعهد وسیع و عمیق خود را به متحدان خود در خاورمیانه حفظ کرده است.

وزارت دفاع عربستان در بیانیه‌ای ضمن پذیرش خروج سیستم‌های دفاع موشکی آمریکا از عربستان، روابط پادشاهی این کشور با آمریکا را «قوی، دیرینه و تاریخی» توصیف کرد و گفت: ارتش عربستان قادر است از زمین، دریا و حریم هوایی خود دفاع و از مردم این کشور محافظت کند. استقرار مجدد برخی از قابلیت‌های دفاعی آمریکا در منطقه از طریق درک مشترک و تنظیم مجدد استراتژی‌های دفاعی انجام می‌شود.

از سویی دیگر با اتمام کار نظامیان آمریکا و شمارش معکوس خروج آن‌ها از عربستان مقامات آل‌سعود با توجه به پیشروی نیرو‌ها و کمیته‌های مردمی انصارالله و تاریخ‌سازی آنان در آزادسازی مناطق تحت اشغال یمن، نگرانند وعده «عبدالملک بدرالدین الحوثی» دبیرکل انصارالله یمن مبنی بر شکست دادن ائتلاف متجاوز به یمن هرچه زودتر محقق شود و عربستان بعد از ۷ سال جنگ در فقیرترین کشور مسلمان، در باتلاق این جنگ گیر کند.

بیشتر بخوانید:

• افشاگری رئیس‌جمهور سابق یمن از نقشه عربستان برای کشتار یمنی‌ها
• آیا اسناد جدید حملات ۱۱ سپتامبر نقش قطعی عربستان را فاش می‌کند؟
• عراق: ما در مذاکرات ایران، عربستان و آمریکا نقش مهمی داشتیم
• سازمان ملل: ۱۸ هزار یمنی در حملات هوایی ائتلاف سعودی کشته و مجروح شده اند

نزدیک شدن ریاض به مسکو در سایه اختلافات عمیق با واشنگتن

اوایل تابستان بود که «خالد بن سلمان»، معاون وزیر دفاع عربستان به جای برادر خود «محمد بن سلمان»، ولیعهد این کشور به واشنگتن سفر کرد. بعد از بازگشت او به ریاض یک منبع در دربار آل‌سعود به «سعودی لیکس» اطلاع داد مقامات عربستان از معاملات آمریکا با خالد بن سلمان ناامید شدند، این منبع در ادامه اعلام کرد ولیعهد سعودی امیدوار بود دیدار هیئت‌های عربستان با مقامات آمریکایی صفحه جدیدی در روابط با دولت آمریکا باز کند.

به گفته این منبع جو بایدن بدون توجه به درخواست مکرر خالد بن سلمان در مورد گشودن کانال ارتباطی مستقیم میان رئیس جمهور آمریکا و محمد بن سلمان آن را رد کرد و همچنین دولت بایدن قصد دارد تا آنجا که ممکن است بن سلمان را از کانون توجهات دور نگه دارد.

در پی این بی‌توجهی آمریکایی‌ها بود که ماه گذشته هنگام برگزاری نمایش «ارتش ۲۰۲۱» روسیه، مقامات عربستان به مسکو سفر کرده و در طی این سفر یک قرارداد نظامی با وزارت دفاع روسیه به امضا رساندند، بعد از رسانه‌ای شدن این خبر وزارت خارجه آمریکا به همه شرکای خود از امضای قرارداد با روسیه هشدار داد چرا که این کار در تضاد با بخش ۲۳۱ قانون مقابله با دشمنان آمریکاست و متخلفان در لیست تحریم‌ها قرار می‌گیرند. با این حال سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این خصوص گفت: «ما از گزارش‌هایی مبنی بر امضای توافقنامه همکاری نظامی بین عربستان سعودی و فدراسیون روسیه مطلع هستیم، اما آمریکا و عربستان به ایجاد یک همکاری امنیتی نزدیک و پایدار ادامه می‌دهند».

این مقام آمریکایی در مصاحبه با شبکه «الحره» آمریکا گفت: «ما همچنان با شرکای سعودی گفتگوی منظم داریم تا تعهد خود را برای کمک به دفاع از پادشاهی عربستان تقویت کنیم.»

در تازه‌ترین نشانه تعمیق اختلافات عربستان با آمریکا نیز سفر «لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا به ریاض از سوی مقامات آل‌سعود کنسل و به زمانی نامشخص موکول شد، پنتاگون در این خصوص اعلام کرد سفر آستین به دلیل مشکلات زمان‌بندی از سوی ریاض به تعویق افتاده و آن‌ها امیدوارند سعودی‌ها بررسی درباره زمان این سفر را در نزدیک‌ترین فرصت ممکن در نظر بگیرند.

اما مهمترین خبری که دو روز پیش از عربستان منتشر شد سفر «لئونید اسلوتسکی»، رئیس کمیته بین‌المللی دومای روسیه به شهر «نیوم» عربستان است. در همین راستا «سطام بن خالد آل‌سعود»، یکی از شاهزادگان برجسته خاندان آل‌سعود در حساب رسمی خود در توئیتر نوشت: سفر وزیر دفاع آمریکا به ریاض به تعویق می‌افتد، اما در همان زمان رئیس کمیته بین‌الملل دومای روسیه به عربستان سفر می‌کند.

او در ادامه ادعا کرد: عربستان «بزرگ» دیکته کسی را نمی‌پذیرد! و بر اساس منافع مشترک و احترام متقابل همکاری می‌کند.

مذاکرات عربستان با ایران در پی ناامیدی از غرب

کارشناسان مسائل بین‌الملل معتقدند عربستان درحالی خود را مشتاق به مذاکره با ایران نشان می‌دهد که از کمک غرب برای مقابله با ایران ناامید شده است، خبرگزاری بلومبرگ آمریکا چندی پیش فاش کرد عربستان فهمیده است که غرب به ریاض خیانت کرده و قصد ندارد در جنگ یمن به نفع عربستان شرکت کند همچنین مقامات سعودی از برخورد محکم غرب با ایران ناامید شدند.

این خبرگزاری افزود: «سایمون شرکلیف»، سفیر جدید انگلیس به ایران بازگشته است و «امانوئل مکرون»، رئیس جمهور فرانسه در روز‌های ابتدایی تصدی امور از سوی رئیس‌جمهور جدید ایران با ابراهیم رئیسی تماس گرفت و خواستار بازگشت ایران به میز مذاکرات در وین شد.

برگزاری دو دور مذاکره سری در بغداد میان عربستان و ایران بیانگر این است که عربستان از غرب و آمریکا در خصوص ایران قطع امید کرده است و بدنبال بازسازی روابط خود با تهران است.

سخن پایانی

آمریکا بعد از سال‌ها استفاده ابزاری از عربستان برای به آشوب کشیدن خاورمیانه، حال درحال ترک این کشور و تنها گذاشتن آن با مشکلاتی است که در سایه حمایت واشنگتن از ریاض برای آل‌سعود پدید آمده است. عربستان هم اکنون دیگر به خوبی فهمیده است آمریکا شریک مورد اطمینانی نیست و هر کجا که منافعی برایش نداشته باشد پشت عربستان را خالی خواهد کرد، بعد از کاستن حمایت واشنگتن از مقامات آل‌سعود، ریاض در تلاش است روابط خود را با ایران بازسازی کند تا شاید بتواند از هزینه‌های جنگ یمن نیز بکاهد.

انتهای پیام/

تهیه و تنظیم: مینا عظیمی