اختلال پیام‌رسان‌های داخلی در زمان قطعی اینترنت به حمایت نکردن دولت بازمی‌گردد

به گزارش خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، پس از فیلتر شدن تلگرام، نگاهی ویژه به تولید و حمایت از پیام‌رسان‌های ایرانی شکل گرفت که یک سمت آن دولت و سمت دیگر آن مردم قرار داشتند. طی چند سال اخیر دولت همواره به حمایت از پیام‌رسان‌های ایرانی اذعان داشته و مردم نیز از پیام‌رسانی که از نظر سرعت و کیفیت ارائه خدمات، ویژگی‌های مورد نظرشان را برآورده می‌کرد، حمایت کردند. از آن زمان تا کنون پیام‌رسان‌های ایرانی به طور جدی محک نخورده بودند و در حالت عادی سرویس‌های خود را به شکل مطلوب ارائه می‌دادند. اما قطع اینترنت بین‌الملل در آبان ماه و نیاز شدید مردم به پیام‌رسان‌های داخلی، موجب شد تا برای اولین بار این اپلیکیشن‌های ایرانی مورد قضاوت میلیون‌ها کاربر قرار بگیرند. این درحالی بود که اکثر پیام‌رسان‌ها نتوانستند خدمات مطلوبی در زمان قطع اینترنت ارائه دهند و اکثر کاربران از شرایط پیام‌رسان‌های ایرانی ناراضی بودند.

حال خبرنگار باشگاه خبرنگاران به سراغ میثم عسگری، مدیر عامل پیام رسان ایرانی آیگپ رفته تا در مورد شرایط این پیام‌رسان، دلیل عملکرد نامطلوب پیام‌رسان‌های ایرانی در زمان قطع اینترنت بین‌الملل  و شفاف ‌سازی در مورد کمک‌های دولتی به این پیام‌رسان، گفت‌وگویی داشته باشد. در ادامه مصاحبه  خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، با میثم عسگری، مدیر عامل پیام‌رسان آیگپ را مشاهده می‌کنید:

آیگپ در حال حاضر ۵ میلیون کاربر دارد

سوال: توضیحاتی درباره وضیعت فعلی پیامرسان آیگپ بفرمایید. اهدافی که در زمان راه اندازی این نرم‌افزار در نظر داشتید چقدر محقق شده است؟

آیگپ یک پیام‌رسان ایرانی با قابلیت‌های منحصر به فرد است. یکی از مهمترین قابلیت‌های این نرم‌افزار open source بودن آن در لایه کلاینت محسوب می‌شود که به کاربران و کسب وکار‌های مختلف این اجازه را می‌دهد تا آن را توسعه دهند، مانند تلگرام که نسخه‌های هاتگرام و تلگرام طلایی از روی آن توسط شرکت‌هایی به بازار عرضه شد.

آیگپ تنها پیام‌رسان ایرانی است که چنین مزیتی را داراست و امیدواریم کاربران، کسب و کار‌ها و متخصصین بتوانند از این مزیت استفاده لازم را ببرند. وضعیت آیگپ از لحاظ کاربر در شرایط خوبی است، ما در حال حاضر ۵ میلیون کاربر داریم که آیگپ را نصب و مراحل ثبت‌نام خود را کامل کرده‌اند. در خصوص کاربران فعال نیز شرایط آیگپ نسبت به گذشته با توجه به ارائه خدمات جدید و متفاوت بسیار مناسب است. در خصوص اینکه چقدر اهداف ما محقق شده است باید عرض کنم که از لحاظ زیرساختی و فنی با توجه به تجربیات دوسال گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته‌ایم و چشم‌انداز خوبی را برای آیگپ ترسیم می‌کنیم.

البته در بخش زیرساخت‌هایی که مرتبط با اهداف و سیاست‌های ارتباطات کشور بوده چندان موفق نبودیم، زیرا این بخش از اختیار ما خارج بوده است، لذا در بعضی بخش‌ها ما نیاز به حمایت‌های مادی و معنوی دولتی داشتیم که نه تنها برای ما بلکه برای اکثر فعالین حوزه پیام‌رسان اتفاق نیافتاده است. حتی در زمان فیلترینگ تلگرام، سیاست ظاهری حمایت دولت از پیام‌رسان‌های داخلی کاملا تخریبی بود. اما با تمام این صحبت‌ها وضعیت ما در بخش‌هایی که اختیارش دست خودمان بوده و توان آن را داشته‌ایم که آن را توسعه دهیم شرایط مطلوب بوده و آینده روشنی در انتظار آیگپ است.

مشکلات ما در زمان قطع اینترنت بین‌الملل به چند بخش از جمله عدم آماده بودن زیر ساخت و دانش فنی کم بازمی‌گردد

سوال: در زمان قطعی اینترنت نسخه وب و اندروید آیگپ با مشکلاتی مواجه شده بود که کاربران نمی‌توانستند به راحتی از آن استفاده کنند؟ دلیل این مشکلات فنی چه بود؟

در خصوص این قطعی اخیر که با توجه به شرایط خاص کشور ایجاد شد، نه تنها ما، بلکه تمام پیام‌رسان‌ها و فعالین بخش OTT با مشکل روبه‌رو شدند. اینکه بخواهیم بگوییم که تنها نسخه وب و اندروید ما مشکل داشته اینطور نیست، با توجه به مشکلات شبکه و زیرساخت تمام نسخه‌های ارائه شده ما با مشکل روبه‌رو بودند. عوامل مختلفی در این زمینه دخیل بوده است. اولین مورد که در ۴۸ ساعت اول بعد از قطعی اینترنت رخ داد و اکثر کسب و کار‌های اینترنتی و پیام‌رسان‌ها با آن روبه‌رو بودند، مشکل DNS‌ها بود. زیرا امکان هماهنگی آن‌ها با اینترنت داخل به مشکل برخورده بود و مسیر‌یابی خوبی اتفاق نمی‌افتاد و بعضا برخی از سایت‌ها و اپ‌ها از سرویس دادن خارج شده بودند.

در اصل می‌توان مشکلات آن مقطع را به چند دسته تقسیم کرد. یک بخش مربوط به زیرساخت‌های کشور بوده که بحث شبکه داخلی کشور و قطعی یکباره و بدون هماهنگی زیرساخت‌های داخلی با وضعیت جدید باعث بروز مشکلاتی شد. دسته دیگر نیز برمی‌گردد به مشکلات زیرساختی خود ما، به عنوان مثال همه پیام‌رسان‌های ایرانی از لحاظ سخت افزار به اندازه یکی از پیام‌رسان‌های خارجی مانند تلگرام که به ۵۰ میلیون نفر در ایران سرویس می‌دهد، سرور ندارند.

همین مساله مشکلات بسیاری را ایجاد می‌کند؛ زیرا با توجه به قطعی اینترنت جهانی و از کار افتادن پیام‌رسان‌های خارجی، ما شاهد هجوم کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی بودیم و همین کمبود سرور باعث شد تا مشکلات عدیده‌ای برای پیام‌رسان‌ها ایجاد شود و این کمبود سرور به مشکلات تامین سرمایه، عدم حمایت‌های دولتی و... برمی‌گردد. از نگاه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی هم این مساله چندان به صرفه نیست، زیرا باید صد‌ها سرور خریداری کنیم و برای قطعی‌های ناگهانی استفاده کنیم و بعد از عادی شدن شرایط مجددا آن‌ها را از دور خارج کنیم و در بخش سرویس‌دهی زیرساخت با توجه به پیچیدگی حوزه پیام‌رسان نیز سرویس‌دهنده‌ای نیست که چنین کاری را برای ما انجام دهد.

اما مشکل دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، مساله دانش فنی پیام‌رسان‌ها است. یعنی فضای بین نرم‌افزا‌ها و سخت‌افزار‌هایی که در لایه زیرساختی (بک‌اند) ما وجود دارد. البته این بخش نسبت به گذشته از پیشرفت قابل توجهی برخوردار شده است؛ این پیشرفت را می‌توان در دو مقطع زمانی مختلف حس کرد. مسلما مشکلات پیام‌رسان‌ها در زمانی که تلگرام فیلتر شد، بسیار بیشتر از مقطع فعلی بود و این نشان دهنده آن است که در این زمینه پیام‌رسان‌ها رشد داشته‌اند و با مشکلات کمتری روبه‌رو بودند.

در پایان این سوال شما من مشکلات را به سه بخش تقسیم می‌کنم، بخش اول مربوط به زیرساخت‌های کشور بود که متولی آن وزارت ارتباطات است. بخش دوم کمبود امکانات سخت‌افزاری پیام‌رسان‌ها است و بخش سوم به عدم هماهنگی دانش نرم‌افزاری در لایه بک‌اند برمی‌گردد.

در زمان قطعی اینترنت جهانی کاربران زیادی به طور کلی از رابط کاربری کند پیامرسان‌های ایرانی شکایت داشتند؛ دلیل این کندی و گاها کرش کردن در پیام‌رسان آیگپ چه بود؟

این سوال خیلی کلی است، رابط کاربری فضایی ارتباطی بین زیرساخت‌ها، هسته اصلی سیستم و کاربر است. در سوال قبل به تفصیل در خصوص مشکلات توضیح دادم و مسلما آن موارد در رابط کاربری خود را نشان می‌دهد. تمام مشکلاتی که پیشتر گفتم در زمان قطعی اینترنت بر روی رابط کاربری اثرگذار بوده و همین مباحث باعث شد تا کاربران در نسخه‌های مختلف پیام‌رسان‌ها با مشکل روبه‌رو شوند.

ما هیچ کمک مالی از دولت دریافت نکرده‌ایم

سوال: پیام‌رسان آیگپ در بدو راه‌اندازی مانند سایر پیامرسان‌ها از حمایت‌های مالی دولت برخوردار شد؛ یکی از سوالات مهم مردم این است که حمایت‌های مالی دریافت شده صرف چه اموری شد و آیا این حمایت‌ها برای راه اندازی یک پیام‌رسان قدرتمند کافی بود؟

در مورد این سوال اجازه بدهید به صورت شفاف نظرات خود را بیان کنم. ما هیچ کمک مالی از دولت دریافت نکرده‌ایم. وام ۵ میلیارد تومانی که این همه برای آن سر و صدا به پا کردند را نیز آیگپ دریافت نکرده است و پیگیر هم نیستیم که چنین مبلغی را دریافت کنیم. در کل آیگپ از سوی دولت، هیچ کمک مالی دریافت نکرده است. البته شایعاتی در این زمینه در فضای رسانه‌ای و مجازی مطرح شد؛ اما بنده اعلام می‌کنم که آیگپ به هیچ عنوان وارد این مباحث نشده و چنین تسهیلاتی از سوی دولت به ما اختصاص داده نشده است. در خصوص حمایت‌های زیرساختی و سخت‌افزاری هم در یک زمان محدود دو و نیم رک خالی در یک دیتاسنتر به ما دادند که در چندماه گذشته آن را هم با لطف وزیر و شرکت زیرساخت تحویل دادیم و از آن هم دیگر استفاده نمی‌کنیم.

همانطور که ابتدا بیان شد من در مورد این سوال شما دوست دارم خیلی واضح صحبت کنم. آیگپ نه تنها حمایتی از سوی دولت دریافت نکرده، بلکه از سوی آن‌ها ضربه هم خورده است. در هیچ رسانه و سازمان دولتی از آیگپ حمایت نشد؛ شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات به صورت علنی نام سه پیام‌رسان را بردند و گفتند فقط از آن‌ها حمایت خواهیم کرد؛ اما این سیاست داد خود همان پیام‌رسان‌ها را هم درآورد و به گفته مدیران آن‌ها، حمایت این چنینی دولت، باعث ریزش مخاطب در آن‌ها شد.

آیگپ حتی شاهد تخریب‌هایی از سوی وزارت ارتباطات و زیرمجموعه این وزارتخانه نیز بود؛ در بسیاری از مذاکرات حوزه کسب و کار تا پای قرار‌داد رفتیم، اما هنگام امضای قرارداد، شریک تجاری ما را فراخواندند و او را از همکاری با آیگپ به نوعی منع کردند! گویا برنامه‌شان عدم حمایت از آیگپ بود! زمانی نیز اعلام شد که ارزیابی‌هایی صورت گرفته و پیام‌رسان‌ها در لایه‌های مختلف رتبه‌بندی شده‌اند و شایعاتی منتشر شد که هر کدام از پیام‌رسان‌ها از لحاظ فنی، کسب و کاری و... نسبت به بقیه برتری دارند.

ما چندین بار از شورای عالی فضای مجازی چه به صورت کتبی و چه به صورت شفاهی درخواست کردیم که نتیجه ارزیابی را در اختیار ما قرار دهند، اما این موضوع اتفاق نیفتاد. ما این حق را برای خودمان قائل بودیم که، چون در آزمون شرکت کرده بودیم، نتایج آن را بدانیم؛ اما هیچ سند و مدرکی منتشر و ارائه نشد.

آیگپ به جز لایه سهامداری هیچ پشتوانه‌ای ندارد و ما خودمان را تنها می‌بینیم. باز هم تاکید می‌کنم که مجموعه آیگپ از هیچ‌گونه حمایت مادی و معنوی از سوی دولت برخوردار نبوده است. ما به این مستقل بودن خودمان افتخار می‌کنیم؛ اینکه فقط با کمک کاربران و سهامدارانمان به این درجه از محبوبیت رسیدیم، خود نشان می‌دهد که نیازی به حمایت‌های دولتی نداریم. در خصوص وام ۵ میلیارد تومانی هم آیگپ پیشنهاد داد به جای اختصاص این مبلغ به پیام‌رسان‌ها، آن را در بین کسب و کار‌های مجازی و فعالان دیگر توزیع کنند تا آن‌ها با این کمک‌ها بتوانند در بستر پیام‌رسان ایرانی پیشرفت کنند.

در این طرح ارائه شده، کسب و کار‌هایی که در تلگرام، اینستاگرام و ... مشغول درآمدزایی و ایجاد خدمات بودند با دریافت مبلغی از این وام می‌توانستند کسب و کار خود را در پیام‌رسان‌ها توسعه دهند. این کار بسیاری از مشکلات فعالیت در اپلیکیشن‌های خارجی را مرتفع می‌کرد؛ مشتری دیگر نگران عدم امنیت خود نبود و با توجه به امکانات پیام‌رسان‌های داخلی به راحتی می‌توانست مبلغ مورد درخواست را به صورت آنی و با استفاده از درگاه‌های بانکی پرداخت کند.

کسب و کار‌ها با اجرای این پیشنهاد به یک فضای امن می‌آمدند و به راحتی و به شکل قانونی مشغول فعالیت می‌شدند و در صورت تخلف نیز موارد قابل پیگیری بود. ما این مورد را پیشنهاد دادیم، اما آن‌ها با لبخند گفتند که مکتوب اعلام کنید، به صورت مکتوب هم این پیشنهاد را ارائه دادیم؛ اما همچنان منتظر پاسخ هستیم!

سیاست وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی در خصوص پرداخت این وام‌ها به پیام‌رسان‌ها بیشترین بدبینی را در بین کاربران ایجاد کرد و همین مسئله کماکان یک نقطه ضعف برای فعالان عرصه پیام‌رسان‌هاست. حتی آیگپ که این مبلغ را دریافت نکرده هم همانطور که پیشتر گفتم مورد شماتت کاربران در فضا‌های مختلف است.

در خصوص حمایت‌های وزیر ارتباطات هم ما گله‌مند هستیم. من به عنوان مدیر پیام‌رسان آیگپ از مهر ۹۷ که کار خود را آغاز کردم و تا به امروز هنوز نتوانسته‌ام با وزیر ملاقات داشته باشم! این در حالی است که آقای جهرمی در نوشته‌های خود در فضا‌های مختلف به صورت مداوم بر حمایت از پیام‌رسان‌ها تاکید می‌کند. گویا در واقعیت به شکل دیگری عمل می‌شود. اما واقعیت این است که با شوآف و ارسال توییت نمی‌شود کار کرد و باید به صورت میدانی و عملیاتی هم وارد گود شد. بنده با توجه به حجم فعالیت ایشان در فضای مجازی فکر می‌کنم آقای وزیر اصلا وقتی برای اداره حوزه خود و توسعه آن ندارد!

گزارش از عبدالله مطیع

انتهای پیام/