به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از لرستان، استان لرستان با برخورداری از ۱۴ تالاب که تالاب‌های ۱۱ گانه پلدختر، 'بیشه دالان' بروجرد و 'تنور' در دورود از شاخص‌ترین آن‌ها هستند و همچنین بهره مندی از سد‌های احداثی در سال‌های اخیر یکی از استان‌های حائز شرایط حضور پرندگان مهاجر است.
تالاب‌های لرستان با وسعت بیش از ۲ هزار هکتار مکان و زیستگاه مناسبی برای زیست انواع پرندگان بومی و مهاجر و انواع آبزی است.
عمده پرندگان مهاجر کشور، گروهی پاییز و زمستان‌گذران هستند و از سیبری غربی و اروپای غربی به ایران مهاجرت کرده و بیشتر در استان‌های شمالی کشور دیده می‌شوند و حدود ۶۵ درصد از پرندگان مهاجر را پرندگانی همچون قو، غاز، اردک، آبچلیک و کاکایی‌ها تشکیل می‌دهند.
به گفته کارشناسان تالاب‌ها از مولدترین محیط‌های کره زمین محسوب می‌شوند و به همین دلیل ادامه حیات در روی زمین به شدت وابسته به تداوم شرایط بوم شناختی این اکوسیستم‌های بی نظیر است.
تالاب‌ها از مهمترین محیط‌های طبیعی برای تولید محصولات شیلاتی، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب هستند.
این اکوسیستم‌های آبی در راستای تثبیت خطوط ساحلی، از بین رفتن مواد زاید و تصفیه آب و برخورداری از چشم انداز‌های زیبای طبیعی و ایجاد بستر مناسب برای حیات بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی جایگاه ارزشمندی دارند.
براساس بررسی‌های زمین شناسی، تالاب‌های یازده گانه معروف پلدختر بر روی آهک‌های خرد شده لنداسلاید سیمره (چل جایدر) واقع شده اند که حدود ده تا یازده هزار سال پیش وقوع زلزله‌ای به بزرگی بیش از هفت ریشتر موجب رانش لایه‌های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیر کوه و مسدود شدن رودخانه‌های سیمره و کشکان شده است.
تعداد تالاب‌های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر ۵۰ تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا ۱۰۰ سال پیش تحت تأثیر عوامل طبیعی، بیشتر آن‌ها خشک و منقرض شده اند و تنها تعداد ۱۱ تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده اند.
وسعت این تالاب‌ها یا به اصطلاح 'گریها' بالغ بر ۴۵ هکتار است که 'گری جمجمه' بزرگترین و 'گری سیه' کوچکترین آن‌ها است و همگی به جز گرگر در همه فصول سال از طراوت قابل توجهی برخوردارند و هرگز خشک نمی‌شوند.
'گری پا به نار' و 'گری تاف' کنار هم قرار گرفته و 'گری کبود' حالتی شبیه جزیره به خود گرفته و 'گری جمجمه' به معنای جنبان که حالت تحرک دارد.
آب شیرین تالاب تنگ فنی و گیاهانی، چون بلمک، نی، بلوط، پونه و بابونه در حاشیه همه تالاب‌های این منطقه مناظر دل فریب و چشم نوازی را به وجود آورده اند.
در جنوب شرقی شهرستان بروجرد نیز تالابی به نام بیشه دالان وجود دارد که زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی است.
در شهرستان دررود نیز تالاب‌هایی وجود دارد که در زمان حاضر میزبان پرندگان مهاجری همچون فلامینگوست.
تغییر کاربری این ظرفیت‌های غنی طبیعی و گردشگری به اراضی کشاورزی در سال‌های اخیر ادامه دارد و این در حالی است که با وجود تکرار پدیده گرد و غبار تالاب‌ها به عنوان شریان‌های اصلی حیات در این استان مورد نیاز هستند.
خطر نابودی و خشک شدن تالاب‌های لرستان فعالان محیط زیست را نیز نگران کرده است و بیم آن می‌رود که این اکوسیستم‌های آبی به عنوان چشمه‌های تولید غبار در لرستان و غرب کشور برشمرده شوند.
این در حالی است که در سال‌های اخیر کاهش ۷۰ درصدی وسعت تالاب‌های لرستان برای توسعه اراضی کشاورزی، صیفی کاری در تالاب بروجردی و تعرض اراضی کشاورزی به تالاب دورود مشکلات بزرگ زیست محیطی در این اکوسیستم‌های آبی ایجاد کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: پرندگان مهاجر در فصل سرما با شروع پائیز و زمستان در عرصه‌های شمالی وارد تالاب‌ها و آبگیر‌های کشور می‌شوند.
مهرداد فتحی بیرانوند افزود:استان لرستان به دلیل بهره مندی از تالاب‌ها و سد‌ها و قرار گرفتن در مسیر کریدور پرندگان مهاجر، آبزی و تالاب زی زیستگاه‌های مناسبی برای پرندگان مهاجر به شمار می‌رود.
وی ادامه داد:در حال حاضر تالاب‌های ۱۱ گانه پلدختر، تنوردر دورود و بیشه دالان بروجرد سایت‌های پرنده پذیر لرستان هستند.
فتحی بیرانوند اظهار داشت: هم اکنون سد‌های احداثی در لرستان نیز به عنوان یکی از بهترین زیستگاه پرندگان آبزی به ظرفیت تالاب‌های استان اضافه شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان همچنین گفت: طبق گزارش تحلیلی جمع بندی سرشماری پرندگان خشکی زی و حائز اهمیت ملی و بین المللی ایران در سال ۱۳۹۴ استان لرستان با بیش از ۵۰ درصد گونه‌های پرندگان رتبه دوم کشور را از نظر تعداد گونه‌های پرندگان دارد.
فتحی بیرانوند افزود: مجموع گونه های پرندگان شمارش شده در سطح کشور ۲۳۸ گونه و تعداد گونه‌های پرندگان در استان لرستان ۱۳۵ گونه است.
وی با بیان اینکه بیش از ۵۰ درصد گونه پرندگان کشور در استان لرستان وجود دارند، گفت: با توجه به شرایط اقلیمی استان لرستان نزدیک به پنج درصد گونه پرندگان، مهاجر هستند که معمولا در فصلهای سرد به تالاب های استان لرستان به ویژه تالاب های پلدختر مهاجرت می کنند.
معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان نیز گفت: امسال لرستان میزبان جمعیت بسیاری از پرندگان آبزی و کنار آبزی است.
الهام برنا اظهار داشت:داشتن آمار و اطلاعات از گونه‌های جانوری اهمیت بسیاری در برنامه ریزی حفاظت حیات وحش دارد.
وی ادامه داد: از آنجاییکه لرستان در کریدور پروازی پرندگان مهاجر قرار دارد هر ساله جمعیت پرندگان مهاجر سرشماری می‌شود.
وی اظهار داشت: به‌منظور دستیابی به جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی زمستان گذر هر ساله از ۱۱ دی‌ماه به مدت یک‌ماه این سرشماری انجام می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: در همین راستا همزمان با سراسر کشور در سطح مناطق تالابی و محل تجمع پرندگان در لرستان پایش سرشماری زمستانه توسط اکیپ‌هایی از استان صورت گرفت.
معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان با بیان اینکه استان میزبان ۸ درصد کل پرندگان آبزی و کنار آبزی دنیا شد، افزود: مهمترین محل‌های تجمع پرندگان شامل تالاب 'بیشه دالان' بروجرد، تالاب‌های پلدختر، تالاب 'تنودر' و دریاچه‌های پشت سد‌های استان همانند 'مروک'، 'ایوشان' و 'هاله' و همچنین آب‌راه‌های کنار رودخانه‌های هستند.
برنا تصریح کرد: لرستان یکی از کریدور‌های پروازی پرندگان مهاجر است، ضمن اینکه استان لرستان امسال از نظر تنوع میزبان بیشترین جمعیت پرندگان از خانواده اردک‌ها بود.
وی گفت:مهاجرت پرندگان زمستان‌گذر به لرستان افزایش داشته است و به دلیل شرایط آب‌وهوایی مطلوب امسال از نظر کمی شاهد جمعیت بسیاری از پرندگان آبزی و کنار آبزی در استان بودیم.
انتهای پیام/م