موضوعی که سال‌های پیش از انقلاب کمتر به آن توجه شده بود و ۲ قطبی ناعادلانه از اوضاع بهداشتی در کشور میان شهر‌ها و روستاها حاکم بود؛ در حالی که توزیع عادلانه منابع مطالبه‌ای بود که مردم همواره از آن گلایه داشتند و یکی از شاخص‌های سنجش توسعه یافتگی هر جامعه‌ای و بررسی وضعیت بهداشت، درمان و سلامت مردم است.
اکنون چهار دهه از انقلاب می‌گذرد و شاخص های سلامتی و بهداشتی علی رغم روزهای پر فراز و نشیب شرایط برای حوزه بهداشت و درمان دستاوردهای قابل توجهی در برخی شاخص ها به ویژه شاخص های بهداشتی داشته است.
توسعه خدمات بهداشت عمومی با تاکید بر آموزش بهداشت عمومی، تامین آب سالم و کافی برای همه، بهبود تغذیه جامعه، سلامت مادر و کودک، نوجوانان و جوانان، میانسالان و سالمندان و مبارزه با بیماری‌های واگیر و غیر واگیر اجرای برنامه پزشک خانواده در روستاها و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر کشور از مهم‌ترین برنامه‌های حوزه بهداشت و درمان کشور محسوب می‌شود.
مستقر کردن یک کارشناس سلامت روان به‌طور متوسط به ازای هر ۲۰ تا ۴۰ هزار نفر جمعیت شهری و ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر جمعیت روستایی، مستقر کردن یک پزشک به طور متوسط به ازای هر ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر جمعیت شهری، مستقر کردن یک کارشناس مشاوره تغذیه به طور متوسط به ازای هر ۲۰ تا ۴۰ هزار نفر جمعیت شهری و ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر جمعیت روستایی شاخص‌هایی از اختصاص نیروی انسانی به حوزه بهداشت کشور بود.
سال ۱۳۸۴ بود که دسترسی به پزشکان خانواده هم فراهم و برای اجرای طرح اقدام به برگزاری دوره‌های تکمیلی آموزش پزشکان عمومی انجام شد و در سال ۱۳۸۸ برنامه MPH پزشک خانواده تصویب شد و گزینش متخصص پزشک خانواده از سال ۱۳۹۵ صورت گرفت.
پیشرفت و توجه به حوزه بهداشت و درمان تا حدی پیش رفت که مستقر شدن پرونده الکترونیک سلامت در کل کشور و پوشش آن برای جمعیتی حدود ۷۴ میلیون نفر از جمعیت کشور تا پایان مرداد ماه سال ۱۳۹۷ انجام شد.
ساماندهی ضعیف آب سالم و بهداشی یکی از چالش‌های بزرگ روستانشینان در طول حاکمیت رژیم پهلوی بود و در سال ۱۳۵۷ تنها ۵/۱ میلیون نفر یعنی چهار درصد از جمعیت ایران، تحت پوشش آب و فاضلاب بهداشتی بودند، اما سال‌های بعد از انقلاب اوضاع تفاوت بسیاری کرد و اکنون ایران بالاترین درصد دستیابی به آب آشامیدنی سالم را در خاورمیانه دارد؛ ۹۲ درصد از جمعیت به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند.
طول شبکه جمع آوری فاضلاب در سال ۱۳۵۷ ۲۸۰۰ کیلومتر براورد شده بود که این رقم اکنون به بیش از ۱۷ برابر دوران رژیم پهلوی رسیده است که این شاخص در کاهش بیماری‌های عفونی ناشی از آب مثل بیماری‌های حصبه، وبا، بیماری‌های کبدی، تراخم، زخم‌های پوستی نقش موثزی دارد.
با توجه به اهمیت بسیار زیاد سلامت گروه سنی مولد ۵۹-۳۰ سال (میانسال) کشور که با جمعیتی بالغ بر ۲۷ میلیون نفر در جامعه و خانواده، کاهش مرگ و میر در دولت یازدهم مورد توجه ویژه قرار گرفت در حالی که در سال های بعد از انقلاب و تا سال ۹۲ فقط در مناطق محدودی از کشور بخشی از خدمات برای این گروه سنی مورد توجه بود.
ابتدا ارائه خدمات فعال سلامت به زنان ۵۹ – ۳۰ سال در تمام نقاط روستایی و حاشیه نشین و شهر‌های ۲۰ تا ۵۰ هزار نفر آغاز شد و سپس اجرای خدمات سلامت میانسالان از ۲۸ شهرستان در پایان سال ۹۲ به ۱۷۳ شهرستان و ۲۰۴۴ مرکز بهداشتی درمانی در پایان نیمه اول سال ۹۴ و ۱۰۰ در صد مناطق شهری و روستایی کشور در پایان نیمه اول سال ۹۵ گسترش یافت و با آغاز اجرای پرونده الکترونیک در کشور و استقبال عموم مردم از تشکیل پرونده الکترونیک، و خدمات رسانی جدید پوشش خدمات از حدود ۴۰ هزار نفر در پایان سال ۹۱ به ۹۲۳/۸۲۳ در سال ۹۴ به بیش از ۹ میلیون نفر در سال ۹۵ و بیش از ۱۰ میلیون نفر در اول اردیبهشت سال ۹۶ افزایش یافت.
کم وزنی کودکان، فقر مواد غذایی و کمبود ویتامین از جمله آسیب های اصلی است که جمعیت کشور به ویزه زنان و کودکان تهدید می‌کند و سایه سیاه اوضاع نه چندان سامان یافته رسیدگی به تغذیه در سال های پیش از انقلاب هنوز بر جامعه نمود دارد و مقایسه آمرهای موجود حاکی از مسیر تحولی دفتر بهبود تغذیه برای سامان دادن به اوضاع است.
شناسایی کودکان زیر 5 سال مبتلا به سوءتغذیه در خانوار های نیازمند و حمایت تغذیه ای آنها با توزیع سبد غذایی رایگان با همکاری کمیته امداد امام(ره)،پایش سالانه یدادرار دانش آموزان ۱۰-۸ ساله کشور، شناسایی مادران باردار و شیرده مبتلا به سوءتغذیه و ارائه مراقبت‌های ویژه تغذیه‌ای و حمایت تغذیه‌ای آنها با توزیع سبد غذایی رایگان با همکاری بنیاد علوی، بهبود کیفیت روغن‌های خوراکی با همکاری صنایع روغن، اجرای برنامه غنی سازی ملی آرد با آهن و اسید فولیک در ۸۵ درصد کارخانجات آرد کشور برای پیشگیری از کمبود آهن و اسید فولیک با کاهش ۳۱ درصد نقائص مادرزادی لوله عصبی جنین و کاهش ۵۰ درصد کم خونی و کمبود آهن در کشور و تدوین و اجرای برنامه بهبود تغذیه زنان روستایی و عشایری از جمله مهم‌ترین اقدامات دفتر بهبود تغذیه محسوب می‌شود.
انتهای پیام/