رشد ۵۰۰ درصدی واحد‌های خون اهدایی در چله انقلاب

حذف اهدای خون پولی در ایران دستاوردی مهم در جهان

غربالگری هپاتیت و ایدز در خون‌های اهدایی

برای اطمینان از سلامتی خون‌های اهدا شده، هر واحد خون اهدا شده علاوه بر تعیین گروه و تعیین آنتی بادی، از نظر عفونت‌های مهم منتقله از طریق خون و فرآورده‌های خونی شامل، هپاتیت B، هپاتیت C و ویروس HIV نیز غربالگری می‌شود و روش غربالگری روش الایزا است و اگر آزمایش مثبت گزارش شود، خون اهدایی مصرف نخواهد شد ولی برای تایید آن، آزمایشات تاییدی انجام می‌گیرد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با اشاره به غربالگری سلامت خون‌های اهدایی گفت: ما انجام تست غربالگری هپاتیت B یا HBSAg، تست غربالگری ایدز و HIVAb و تست غربالگری هپاتیت C یا HCVAb را برای تمام خون‌های اهدایی اجرایی کردیم.

پورفتح اله ادامه داد: تست HBSAg از سال ۱۳۶۵، anti-HIV از سال ۱۳۶۹، تست anti-HCV از سال ۱۳۷۶ بر روی کلیه نمونه‌های اهداکنندگان انجام می‌شود، همچنین بر اساس مطالعات اپیدمیولوژیک و شیوع HTLV تنها در هفت استان کشور، تست anti-HTLV۱ با روش الایزا از سال ۱۳۷۵ نیز انجام می‌شود.

وی افزود: انجام روش الایزا از سال ۱۳۸۵ با استفاده از دستگاه‌های اتوماسیون الایزا داوینچی جایگزین روش دستی از استان تهران آغاز شد و استقرار، راه‌اندازی و بهره برداری دستگاه‌ها در کل کشور تا سال ۱۳۹۲ به طول انجامید و اکنون صد در صد آزمایشات غربالگری در کل کشور با روش اتوماسیون الایزا انجام می‌شود.

پورفتح اله تاکید کرد: بابرنامه ریزی درست، آموزش و افزایش آگاهی اهدا کنندگان و همکاران جذب و پیاده سازی غربالگری اهدا اولی‌ها می‌توان خطر انتقال هپاتیت از طریق خون را به صفر رساند و انجام آزمایش و غربالگری در ۲۱ نقطه کشور در همین راستا انجا می‌شود.

وی ادامه داد: تنها در هلند چنین برنامه‌ای در حال انجام است و اگر رسیدن به خطر صفر انتقال ویروس از طریق خون اهدایی در ایران تحقق پیدا کند ما دومین کشور دنیا خواهیم بود که به این موفقیت بزرگ دست پیدا می‌کنیم.

بانک خون بندناف امیدی برای بیماران سرطانی

خون بند ناف حاوی شمار زیادی از سلول‌های بنیادی خونساز است، که توانایی تکثیر و تمایز به رده‌های خونی را دارند و معمولا پس از زایمان دور ریخته می‌شود ولی با اهدای آن می‌توان به بیماران نیازمند پیوند مغز استخوان کمک کرد، خون بندناف حاوی سلول‌های بنیادی است که این سلول‌ها می‌تواند به عنوان جایگزین سلول‌های خونساز در بیماران مبتلا به سرطان یا سایر بیماری‌های خطرناک استفاده شود و پیوند این سلول‌ها به بسیاری از بیماران امید تازه‌ای می‌بخشد و در این راستا بانک خون بند ناف سازمان انتقال خون ایران در سال ۱۳۸۹ راه اندازی شد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون گفت: از زمان تاسیس تاکنون بیش از ۴ هزار خون بند ناف با کیفیت بالا و به صورت کاملا مکانیزه پردازش و ذخیره سازی شده است و اولین پیوند از بانک خون بند ناف در بیمارستان شریعتی در سال ۱۳۹۱ انجام شد و تاکنون ۱۵ مورد پیوند با استفاده از این سلول‌های خون بند ناف ذخیره شده با موفقیت انجام شده است.

زنجیره اهدای خون زیر ذره بین سازمان انتقال خون

نظام مراقبت و نظارت بر مصرف خون و فرآورده‌ها (هموویژلانس) به معنای پایش و نظارت بر کل زنجیره انتقال خون از اهداکننده تا دریافت کننده و تجزیه و تحلیل داده‌های مرتبط با عوارض ناخواسته انتقال خون و فرآورده‌های آن، به منظور شناسایی علل رخداد عوارض و جلوگیری از وقوع مجدد آنها است.

تاکنون نظام مراقبت و نظارت بر مصرف خون و فرآورده‌ها (هموویژلانس) به عنوان یکی از شاخه‌های نسبتاً تازه طب انتقال خون در بسیاری از کشور‌های جهان استقرار یافته است و بعد از بررسی‌های اولیه در سازمان انتقال خون و تأکید بر اهمیت نظام مراقبت و نظارت بر مصرف خون و فرآورده‌ها (هموویژلانس)، انجام و اجرای این نظام مهم در مراکز درمانی به شورای عالی سازمان انتقال خون در زمستان سال ۱۳۸۶ پیشنهاد و تصویب شد.

اجرای این نظام در ایران از سال ۱۳۸۸ در ۵۰ مرکز درمانی سراسر کشور (۱۹ بیمارستان در تهران و ۳۱ بیمارستان در ۱۲ استان کشور) به صورت آزمایشی (Pilot) آغاز شد و با دستور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، استقرار نظام مراقبت و نظارت بر مصرف خون و فرآورده‌ها (هموویژلانس) از سال ۱۳۹۱ در تمام مراکز درمانی اجباری شد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی افزایش و تمدید استقرار نظام مراقبت از خون (هموویژلانس) در بیمارستان‌های سراسر کشور مورد تاکید قرار گرفت، گفت: از ابتدای فعالیت بخش هموویژلانس تاکنون تقریبا در ۸۰ درصد مراکز درمانی (۷۲۰ بیمارستان از ۹۰۳ بیمارستان کشور) نظام مراقبت از خون (هموویژلانس) استقرار یافته است.

تضمین سلامت بیماران تالاسمی با روش‌های نوین

قرار گرفتن ایران بر کمربند تالاسمی و تعداد بالای عزیزان تالاسمی ثبت شده در سامانه سلامت کشور حکایت از مسئولیت خطیر سازمان انتقال خون ایران در تأمین خون سالم و کافی برای این عزیزان دارد وسالانه نزدیک ۲۰ درصد خون‌های اهدایی در کشور به درمان این بیماران اختصاص پیدا می‌کند که این میزان مصرف خون برای گروه دریافت کننده مستمر در هیچ کشور دیگری در دنیا دیده نشده است.

یکی از رسالت‌های سازمان انتقال خون از بدو تأسیس تا به امروز تهیه خون سالم و کافی برای عزیزان تالاسمی بوده است و حتی شرایط سختی مانند جنگ تحمیلی و نیاز وافر جبهه‌های جنگ به خون و فرآورد‌های خونی موجب نشد که این وظیفه به فراموشی سپرده شود و در همان دوران پر التهاب جنگ تحمیلی سازمان انتقال خون تهیه خون شسته شده را نیز به خدمات خود افزود تا بتواند پاسخگوی نیاز بیماران مبتلا به تلاسمی باشد.

پس از جنگ نیز تعهد سازمان به ارتقای دسترسی افراد تالاسمی به خون سالم همچنان پا بر جا ماند و در طول سال‌های گذشته با حذف خون جانشین و کاهش لکوسیت خون، تلاش شد درمان تالاسمی در کشور منطبق با اصول علمی و به روز شود.

پورفتح اله گفت: از سال ۱۳۸۷ کیسه‌های فیلتردار جهت تهیه فرآورده‌های کم لکوسیت در سازمان انتقال خون ایران مورد استفاده قرار گرفت که شامل فیلتر‌های مخصوص خون تام، فیلتر‌های مخصوص کلبولد قرمز متراکم و فیلتر‌های مخصوص مجموعه پلاکتی متراکم است و در حال حاضر ۳۵۴ درصد از خون‌های تولیدی به صورت کم لکوسیت هستند.

عضویت ایران در کارگروه جهانی خون‌های نادر

سازمان انتقال خون ایران با توجه به توانمندی‌های علمی و فنی موجود، در راستای ارائه خدمات بهتر به گروه ویژه‌ای از جامعه کشور که دارای خون نادر هستند، از طریق شرکت در پروژه JPRM ۲۰۰۸-۲۰۰۹ با همکاری سازمان جهانی بهداشت، استقرار برنامه ملی خون‌های نادر را در نظر گرفت.

در سال ۸۹ ایران را برای اولین بار در کارگروه خون‌های نادر در جهان عضویت پیدا کرد و اعضای این کمیته متشکل از افراد علمی و متخصص در موضوع ایمونوهماتولوژی و خون‌های نادر از ۱۸ کشور جهان شامل آمریکا، انگلستان، آفریقای جنوبی، برزیل، نیوزلند، هلند، سوئیس، ایران، اسپانیا، هند، ژاپن، چین، آلمان، فنلاند، فرانسه، تایوان، عمان است.

افراد دارای گروه خون‌های نادر، کسانی هستند که مشابه خون آن‌ها فقط در هر ۵  تا ۱۰ هزار نفر جمعیت جغرافیایی جامعه موجود بوده و در حال‌حاضر بانک اطلاعاتی افراد با خون‌های نادر در سازمان انتقال خون ایران بیش از یکصد نفر است که به شکل مستمر با جستجوی بیشتر از میان افراد جامعه در نقاط مختلف کشور درصدد افزایش این بانک اطلاعاتی هستیم.

موفقیتی با عنوان «اهدای خون مستمر»

دستاوردهای بین الملی حوزه انتقال خون ایران

برگزاری سومین کنگره بین االمللی طب انتقال خون در زمینه مصرف بهینه خون با همکاری سازمان جهانی بهداشت، برگزاری سمینار بین المللی خون نادر با همکاری انجمن بین المللی انتقال خون، عضویت در انجمن انتقال خون آسیا (AATM) و همکاری با انجمن مذکور در فعالیت‌های علمی و پژوهشی از دیگر دستاورد‌های بین المللی انتقال خون پس از پیروزی انقلاب اسلامی برشمرده می‌شود.

معرفی برنامه پالایش قرار دادی پلاسمای مازاد به عنوان مدلی برای دسترسی کافی و ارزان دارو‌های مشتق از پلاسما در گزارش ۲۰۱۶ سازمان جهانی بهداشت نیز از دیگر دستاورد‌های ایران در حوزه انتقال خون محسوب می‌شود.

پورفتح اله به برخی افتخارات بین المللی سازمان انتقال خون اشاره کرد و گفت: برگزیده شدن سازمان انتقال خون از سال ۱۳۹۲ به عنوان همکار سازمان جهانی بهداشت در امور آموزش و پژوهش سلامت خون، امضای ۱۲ تفاهم نامه همکاری با کشور‌های مختلف برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی و اعزام کارشناسان برای گذراندن دوره‌های آموزشی کوتاه مدت، برگزاری ۱۷ کارگاه آموزشی بین المللی و دو دوره آموزشی مشترک با دانشگاه پاریس و مرکز ملی خدمات انتقال خون فرانسه، اجرای دو پروژه مشاوره‌ای فنی برای کارشناسان کشور‌های منطقه از دیگر اقدامات صورت گرفته سازمان انتقال خون در سطح بین المللی است.

انتهای پیام/

گزارش از هانیه جلیل نژاد