به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی پیشرفت قابل توجهی در حوزه درمان داشته است که در زمینه ارتقای زیر ساخت‌ها اقدامات خوبی نظیر ارائه خدمات تشخیصی و درمانی بهنگام و استاندارد به دریافت‌کنندگان خدمت، عدم ارجاع به خارج از بیمارستان برای تهیه دارو، ارتقاء کیفیت خدمات بستری، افزایش رضایت مردم از خدمات بستری و تکمیل خدمات مورد نیاز بیماران بستری در زنجیره تامین خدمات بیمارستانی و دسترسی عادلانه به خدمات سلامت با کیفیت که مبین اهداف این معاونت انجام داده است، تمامی فعالیت‌ها و اقدامات مبتنی بر این اهداف ارزشمند و عالی صورت می‌گیرد.

در حال حاضر حدود ۹۸۴ بیمارستان در سراسر کشور عهده دار ارائه خدمات به نیازمندان هستند، از این تعداد ۶۱۴ بیمارستان و ۸۷۸۵۲ تخت وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هستند.

تعداد تخت‌های بیمارستانی از ۵۶ هزار تخت در سال ۱۳۵۶ به ۱۲۸۱۴۲ افزایش یافته است و افزایش ۱۰۰ برابری سرمایه گذاری در بخش بهداشت و درمان در ۳۰ سال گذشته منجــر به رشد ۴۰۰ درصدی شاخص‌های بهداشتی و درمانی طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب شده است.  

تعداد پزشکان در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی (۱۳۵۶) ۱۳۴۲۸ نفر بوده است. در آن سال‌ها قریب به ۶ هزار پزشک پاکستانی در کشور حضور داشتند، در سال ۱۳۵۷ تعداد پرستاران ۷۱۰۰ نفر و نسبت پرستار به هر ده هزار نفر ۱/۲ بوده است. اکنون حدود ۱۲۰ هزار پرستار در کل کشور به ارائه خدمت می‌پردازند، همچنین به ازای هر ۲۳۰۰ نفر یک پزشک عمومی در حال خدمت رسانی به مردم است.  

تصویب برنامه تحول نظام سلامت+ دستاورد‌ها

برنامه تحول نظام سلامت مجموعه‌ای جامع، هماهنگ و پویا از اهداف، سیاست‌ها و الزامات برنامه ریزی تحول راهبردی نظام سلامت مبتنی بر الگوی اسلامی  ایرانی است که توانسته با اجرای مناسب خود پیشرفتی ارزشی و شایسته در حوزه درمان عرصه سلامت داشته و نویدبخش تحقق اهداف چشم انداز افق سال ۱۴۰۴ است.

مبنای تعیین اولویت‌ها در برنامه مذکور وضعیت موجود نظام سلامت، مطالبات اصلی مردم از این حوزه و اسناد بالادستی مانند سند چشم انداز برنامه پنجم توسعه و برنامه دولت تدبیر و امید بود.

پس از آن با صرف ۱۵۰۰۰ نفر ساعت فعالیت کارشناسی و تشکیل ۴ اجلاس و نشست تخصصی بسته‌های نهایی و آیین نامه‌ها در تاریخ ۱۳۹۳/۰۲/۰۷ صادر و طرح تحول سلامت با تصویب هیئت دولت از تاریخ  ۱۳۹۳/۰۲/۱۵در سراسر کشور و در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت اجرا شد.

اقدامات مهم حوزه درمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی

کاهش سهم مردم از هزینه بستری از ۳۷ درصد به ۵ درصد برای روستاییان و ۱۰ درصد برای شهرنشینان و حمایت مالی از ۳۵۵ میلیون بیمار بستری، کاهش ۴۲ درصدی قیمت انواع لوازم و تجهیزات پزشکی مصرفی، کاهش ارجاع مردم برای تهیه دارو و تجهیزات پزشکی به بیرون از بیمارستان، بازسازی بیمارستان‌های فرسوده، بازسازی ۲۷۰۰۰۰۰ متر مربع فضای بستری، توزیع ۱۳۰ هزار قلم تجهیزات هتلینگ، نوسازی کامل ۴۵ هزار تخت بیمارستانی کشور با استفاده ۱۰۰ درصدی از تولیدات داخلی، تامین ۷۵۰۰۰ قلم تجهیزات پزشکی سرمایه‌ای برای بیمارستان‌های موجود و جدیدالاحداث، اقدامات وزارت بهداشت در راستای سیاست‌های جمعیتی، انجام ۲۱۰۰۰۰۰ زایمان طبیعی رایگان در سراسر کشور، کاهش سزارین به میزان ۵/۶ درصد، کاهش سزارین بار اول به میزان ۵/۶ درصد، آموزش رایگان به ۷۰۰ هزار نفر مادر باردار در دوران بارداری جهت توانمندسازی برای باروری و زایمان طبیعی.

ساخت ۱۸۰۰ واحد اختصاصی زایمان (LDR) در ۳۶۶ بیمارستان، پوشش ۸۵ درصدی هزینه‌های درمان ناباروری با تعرفه دولتی برای زوج‌های نابارور، ایجاد ۱۷ مرکز جدید درمان ناباروری با تمرکز بر مناطق محروم به ویژه در ۶ استان فاقد مرکز (یاسوج، زاهدان، بندرعباس، شهرکرد، گلستان، لرستان، توسعه و تجهیز ۲۴ مرکز درمان ناباروری موجود، حضور ۳۲۰۰ پزشک متخصص و فوق تخصص در ۲۳۶ شهر کمتر توسعه یافته و محروم و تمام وقت شدن همگی آنان در بیمارستان‌های دولتی، حضور ۶۶۱۹ و به عبارتی ۸۵۴ نفر پزشک متخصص مقیم در هر شب در ۱۷ تخصص در ۴۱۲ بیمارستان اصلی کشور در ۲۱۴ شهر برای درمان بیماران اورژانس، انجام ۱۳۵ میلیون بار ویزیت توسط ۱۴۰۰۰ متخصص و فوق تخصص در ۶۵۸ کلینیک ویژه در ۳۸۵ شهر کشور با نرخ ارزان دولتی به منظور دسترسی اقشار محروم همراه با ساخت ۲۵۰ پلی کلینیک تخصصی جدید شامل ۶۴۴۰ مطب برای فعالیت این پزشکان.

راه اندازی کلینیک ویژه در ۱۲۸ شهر منطقه محروم از ۳۱ استان کشور، راه اندازی ۳۹ پایگاه اورژانس هوایی و انتقال ۱۳۰۷۹ بیمار و مصدوم طی ۹۰۲۲ سورت پروازی، ساخت و گسترش ۱۲۵ بخش اورژانس در بیمارستان‌های تروما و اصلی کشور و نوسازی بخش اورژانس در سایر بیمارستان‌ها و افزایش ۱۵۰۰ تخت اورژانس و بهسازی و استانداردسازی ۱۸۰ بخش اورژانس در سراسر کشور، توجه خاص به بیماران نیازمند به مراقبت‌های ویژه با افتتاح ۲۴۰۰ تخت، توجه ویژه به بیماران سرطانی با ایجاد شبکه جامع تشخیص زودرس و درمان سرطان در۳سطح در کشور، توسعه ۱۳۰۰ تخت جدید بستری و روانپزشکی ۱۵ بخش اورژانس روانپزشکی همراه با بازسازی بخش‌های موجود.

اجرای برنامه ملی درمان پیشرفته سکته‌های قلبی به صورت شبانه روزی در ۵۴ بیمارستان کشور در ۲۴ شهر به عنوان اولین علت مرگ ایرانیان، اجرای برنامه ۳۵۰۰۰ نفر از خدمت پیشرفته و حیات بخش Primary PCI (باز کردن عروق قلبی با آنژیوگرافی) بهره‌مند شدند، اجرای برنامه ملی درمان پیشرفته سکته‌های مغزی به صورت شبانه‌روزی در ۵۵ بیمارستان کشور در ۲۵ شهر به عنوان دومین علت مرگ ایرانیان، در طی اجرای برنامه ۳۵۰۰ نفر از خدمت ترومبولیتیک تراپی بهره‌مند شدند، تدوین سند سطح‌بندی خدمات، مراکز تشخیصی درمانی و تجهیزات پزشکی در قالب (سند ملی درمان ۱۴۰۴)، استقـرار شبکه‌های آزمایشگاهی در دانشگاه‌های علوم پزشکی مهمترین رویداد در ارائه خدمات حوزه آزمایشگاه‌های پزشکی در راستای اجرای برنامه تحول نظام سلامت و طی چهار سال گذشته، تدوین ۵۰۷ گایدلاین و راهنمای بالینی، اجرای استحقاق سنجی درمان و اجرای طرح نظام ارجاع در سطح دوم و سوم از جمله اقدامات مهم حوزه درمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی انجام شده است.

 توجه ویژه به عدالت در دسترسی به خدمات سلامت

در حال حاضر، ۳۲۰۰ پزشک متخصص و فوق تخصص در ۲۵۱ بیمارستان در ۲۳۶ شهر کمتر برخوردار درحال خدمت به هموطنان هستند که منجر به افزایش دسترسی مردم این مناطق به خدمات سلامت شده است. قبل از اجرای برنامه تحول نظام سلامت ۱۴۰۰ متخصص در شهر‌های کمتر توسعه در حال ارائه خدمت به هموطنان گرامی بودند. همچنین تقریبا ۲۵۰ بیمارستان در مناطق کمتر برخوردار از حضور متخصص مقیم در بیمارستان‌ها بهره‌مند شده اند.

در ۴ سال اجرای برنامه تحول نظام سلامت ۱۶ میلیون روستایی، ساکنین حاشیه شهر‌ها و مناطق کمتر برخوردار شهری از خدمات کاهش پرداخت هزینه‌های بستری، بهره‌مند شده‌اند. در همین مدت زمان از دو میلیون زایمان طبیعی، بیش از یک میلیون در مناطق کمتر توسعه یافته کشور به صورت رایگان صورت گرفته است. هزینه‌های درمان ناباروری با تعرفه دولتی برای زوج‌های نابارور اقشار محروم به میزان ۸۵ درصد پوشش دولتی دارد و ۱۷ مرکز درمان ناباروری در مناطق محروم فاقد مراکز درمانی دولتی توسعه، احداث و تجهیز شده اند.

یک میلیون مترمربع از فضا‌های بستری در بیمارستان‌های مناطق محروم کشور بازسازی و بهینه سازی شده اند و با تامین تخت و بهسازی بخش‌های مراقبت‌های ویژه ۱۹ شهر از مناطق محروم کشور به تخت‌های ICU مجهزشده اند. همچنین با اجرای این برنامه ملی، ۵۲۰ تخت مراقبت‌های ویژه نوزادان در ۷۴ بخش راه اندازی شده است و ۱۰ شهر از مناطق محروم کشور مجهز به تخت‌های N.I.C.U شده اند.

از ۱۴۰۰ واحد تکنفره زایمان ۷۵۰ در شهر‌های کمتر توسعه یافته ساخته شده یا مورد توسعه و بهسازی قرار گرفته اند. توزیع ۵۰ هزار اقلام هتلینگ شامل ملحقات تخت، برانکارد، تلویزیون، یخچال، مبل تختخواب شو، لاکر، پایه سرم و ..، راه اندازی کلینیک ویژه در ۱۲۸ شهر منطقه محروم از ۳۱ استان کشور، توزیع ۱۶۰۰۰ دستگاه پزشکی مانند ام آر آی، سی تی اسکن، آنژیوگرافی، سونوگرافی، رادیولوژی، اندوسکوپی و... در این مناطق از دیگر اقدامات انجام شده است. توزیع ۱۱۰۰ ست کامل تجهیزات اتاق عمل امکان اولین جراحی پیوند شریان دست را در سقز، خارج کردن تومور مغزی در میانه، اولین عمل جراحی صرع مقاوم به درمان در کشور در شیراز و اولین جراحی قلب در یاسوج را فراهم کرد.

تعرفه گذاری خدمات

با تعرفه گذاری خدمات سلامت افزایش قابل توجه دسترسی مردم به خدمات تخصصی به واسطه افزایش انگیزه فعالیت پزشکان در مناطق محروم، احیاء طب بالینی، ساده سازی فرآیند رسیگدی به اسناد پزشکی، تفکیک جزء فنی و حرفه ای، فراهم آوری زیرساخت‌ها جهت بازنگری و تدوین بسته بیمه پایه و تکمیلی سلامت، سیستم کدینگ ملی برای خدمات و مراقبت‌های سلامت، شفافیت در بازار ارائه خدمات از طریق تعرفه گذاری خدمات و فناوری‌های نوین پزشکی، ایجاد عدالت در نسبت و وزن خدمات با ایجاد نظام ارزش گذاری واحد خدمات تشخیصی و درمانی، کنترل و مدیریت بازار سلامت در خدمات سرپایی، مدیریت خدمات دارویی با هویت بخشی به خدمات داروسازان بالینی، احیاء تغذیه بالینی، تشویق اعمال و جراحی‌های کم تهاجمی، حمایت‌های ویژه از اعمال جراحی‌های بر روی نوزادان و اطفال فراهم شده است.

 ماندگاری پزشکان در مناطق محروم

با اجرای برنامه حمایت از ماندگاری پزشکان در منطقه محروم، افزایش دسترسی مردم به خدمات سطح ۲ و ۳ در مناطق محروم کشور شامل رشد حدود ۳ برابری در خدمات سرپایی و رشد ۶۵ درصدی خدمات بستری و حذف کامل زیرمیزی در مناطق محروم امکان پذیر شد.

در سال‌های پس از انقلاب اقداماتی، چون تدوین و استقرار نظام یکپارچه مدیریت فناوری‌های نوین سلامت، تدوین مدل مفهومی نظام جامع مدیریت فناوری‌های حوزه سلامت ایران، تدوین پروتکل‌های غربالگری بیماری‌های مهم و قابل درمان، برنامه مدیریت مصرف خدمات درمانی غیر ضرور محقق شده است.

ساماندهی ایمنی بیمار

در حوزه ایمنی بیمار نیز ساماندهی و استقرار برنامه مدیریت خطر و ایمنی بیمار در بیمارستان‌های کشور، مدیریت خدمات تشخیصی – درمانی گران قیمت یا پر تواتر، مدیریت مصرف، تجویز ۶ دارو از پرهزینه‌ترین دارو‌های بیمارستانی، مدیریت ایجاد / استاندارد سازی اتاق ایزوله فشار منفی در بیمارستان‌های منتخب برنامه مقررات بین-المللی بهداشت (IHR) نیز انجام شده است.

استانداردسازی فضای فیزیکی اورژانس پیش بیمارستانی

استانداردسازی فضای فیزیکی ۲۰۲ مورد از اورژانس‌های بیمارستانی کشور، افزایش تعداد تخت‌های اورژانس‌های بیمارستانی، استانداردسازی تجهیزات و دارو اورژانس‌های بیمارستانی، توزیع نیروی تخصصی طب اورژانس براساس نیاز منطقه و افزایش دسترسی مراجعه کنندگان به خدمات تخصصی و افزایش توانمندی نیروی انسانی شاغل در اورژانس‌های بیمارستانی از جمله اقداماتی است که در راستای افزایش رضایتمندی مردم از بخش‌های اورژانس صورت گرفته است.

مدیریت درمان ناباروری

در سه سال اخیر با کاهش پرداخت از جیب مردم برای درمان ۳ میلیون زوج نابارور، پوشش ۸۵ درصد هزینه درمان زوجین نابارور طبق برنامه، ارتقاء تجهیزات و توسعه مراکز آموزشی و مناطق کمتر توسعه یافته و ساماندهی ۲۴ مرکز موجود، ایجاد ۱۷ مرکز جدید درمان ناباروری با تمرکز بر مناطق محروم به ویژه در ۶ استان فاقد مرکز (یاسوج، زاهدان، بندرعباس، شهرکرد، گلستان، لرستان)، ایجاد بانک اطلاعات بخش‌ها و مراکز درمان ناباروری کشور، ایجاد سامانه ثبت اطلاعات بیماران و خدمات درمان ناباروری امکان پذیر شده است.

 اهتمام ویژه در ارائه خدمات به بیماران خاص و صعب العلاج و سرطان

برنامه‌های درمان و مراقبت بیماران خاص و صعب العلاج از جمله خدمات پر هزینه در نظام سلامت کشور به شمار می‌روند، به طوری که سرانه درمان این بیماران به نسبت آحاد جامعه به چندین برابر سرانه سلامت آحاد مردم و گاهی بیشتر می‌رسد. از طرفی این بیماران بدلیل مزمن بودن بیماری و غیر قابل علاج بودن آن‌ها همواره نیازمند خدمات ویژه درمانی و دارویی بوده و حتی به دلیل هزینه‌های مرتبط بر درمان، در صورتیکه خانواده‌ها متحمل این هزینه‌ها باشند، لاجرم دچار هزینه‌های کمرشکن می‌شوند. نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران متعهد حمایت ویژه از این بیماران است به طوری که اغلب خدمات مورد نیاز آنان یا به صورت کاملا رایگان یا در حد رایگان مورد حمایت قرار می‌گیرند. این خدمات توسط وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه گر حمایت می‌شوند.

برای رسیدن به کیفیت زندگی مطلوب، لازم است مراقبت‌های درمانی و پیشگیری از عوارض با نگاهی جامع به بیماری خاص انجام شود. وجود مراکز جامع به عنوان رکن اساسی و هسته مدیریت و ساماندهی تیمی ضرورت دارد؛ لذا در سال جاری ۸۳ مرکز جامع خدمات سلامت بیماران خاص در ۵۹ دانشگاه کشور به بهره برداری رسید که از اهداف این برنامه بهبود کیفیت زندگی بیماران خاص، حفاظت مالی از این بیماران، کنترل و نظارت بهینه بر تجویز و مصرف دارو‌های ضروری و مورد نیاز در گروه‌های هدف، به روز رسانی برنامه‌های درمانی و اجرای دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های درمانی ابلاغی، تمرکز در توزیع دارو‌های بیماران خاص در مراکز جامع، ارائه‌ی مراقبت جامع و چندوجهی برای بیماران خاص همچون معاینات بالینی، ارائه‌ی دارو، تزریقات ویژه، توانبخشی/فیزیوتراپی، دندانپزشکی است.

در برنامه تحول نظام سلامت برای نخستین بار به موضوع مغفول مانده تشخیص زودهنگام سرطان پرداخته شد. از سوی دیگر بیش از نیمی از کلینیک‌های ۱۳۷ گانه به زودی با امکانات و تجهیزات برای تشخیص زودهنگام سرطان و ارائه خدماتی همچون شیمی درمانی و طب تسکینی  تا پایان سالجاری به بهره برداری خواهند رسید. این در حالیست که در برنامه تحول نظام سلامت، دستمزد انجام خدمات شیمی درمانی و رادیوتراپی رایگان شد و بیماران به طور متوسط تنها ١٥ تا ٢٠ درصد هزینه دارو‌های شیمی درمانی را پرداخت می‌کنند.

 طراحی، راه اندازی و پشتیبانی شبکه ملی ارائه خدمات آزمایشگاهی کشور و استقرار نظام اعتباربخشی آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی سراسر کشور و تدوین و ابلاغ ضوابط نهاد‌های اعتباربخش به منظور به کارگیری ظرفیت‌های بخش خصوصی در روند اعتباربخشی آزمایشگاه‌ها
 

دستیابی به اهداف مرتبط با دهه ایمنی جاده‌ها شامل: کاهش ۷/۱۳ درصد فوت ناشی از حوادث ترافیکی، کاهش آمار فوت به ۲۰۰۶۸ نفر (و ۷/۳ درصد بیش از میزان پیش بینی تعیین شده در راهبرد ملی ده ساله ایمنی راه‌های کشور علیرغم افزایش آمار مصدومین و سفر‌ها است.

 نسل دوم اعتباربخشی در تمامی بیمارستان‌های سراسر کشور و رتبه بندی بیمارستان‌ها بر اساس مصوبات شورای عالی بیمه و معاونت درمان وزارت بهداشت در سال ۹۴ و اعتباربخشی ۹۰۰ بیمارستان در اقصی نقاط کشور و دسته بندی آن‌ها بر اساس نسل نوین استاندارد‌های اعتباربخشی در سه ماهه منتهی به سال ۹۵ و سه ماهه ابتدایی ۹۶ انجام شد.

 تدوین و ابلاغ آیین نامه ضوابط فعالیت واحد پذیرش بیماران بین الملل به دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور و موسسات پزشکی به منظور ساماندهی و ارتقاء کیفی خدمات گردشگری سلامت از طریق وضع مقررات و تعیین حدود و انتظارات صورت گرفته و مجوز IPD برای ۱۵۴ بیمارستان صادر شده است.

 برقراری ارتباط سامانه الکترونیکی صدور پروانه موسسات پزشکی با سازمان ثبت احوال، انرژی اتمی، نظام پزشکی، صندوق رفاه دانشجویی، اداره فارغ التحصیلان و ادارات کل بیمه، راه اندازی نرم افزار تلفن همراه تحت عنوان درمان یاب جهت استفاده عموم به منظور جستجوی موسسات بر اساس مشخصات، مشاهده اطلاعات موسسات، مشاهده موسسات نزدیک بر روی نقشه، پیگیری درخواست‌ها توسط متقاضیان، نمایش گالری تصاویر و شبکه اجتماعی و سامانه بگوش و پاسخگویی Online به سوالات کارشناسان دانشگاه راه اندازی شد.

ارتقاء کیفیت خدمات و افزایش رضایت مندی گیرندگان خدمت در مراکز درمانی تحت پوشش برنامه‌های تحول سلامت، مکانیزه و متمرکز شدن سیستم رسیدگی به شکایات در حوزه درمان (۱۹۰)، نظارت مستمر بر حسن اجرای امور درمان (نظارت بر اجرای صحیح شیوه نامه نظارتی برنامه‌های تحول سلامت)، انجام بازدید‌های نظارتی از ادارات نظارت بر درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی کل کشور در راستای بررسی نحوه انجام وظایف، چالش‌ها و مشکلات مربوط به هر یک از ادارات مذبور و نیز ارزیابی راندوم از بیمارستان‌های تحت پوشش نظارتی معاونت درمان دانشگاه مربوطه، راه اندازی سامانه پاسخگویی به شکایات ۱۵۹۰ به صورت کشوری با همکاری IT وزارتخانه، راه اندازی سامانه ملی ثبت و پاسخگویی به شکایات تعرفه‌ای ۱۶۹۰ با همکاری سازمان نظام پزشکی از جمله اقدامات این معاونت در حوزه نظارت و پاسخگویی است.

انتهای پیام/