ترکیه شاید از نظر اقتصادی کشوری مهمی نباشد و در معادلات مربوط به اقتصاد جهانی نیز زیاد نقش نداشته باشد اما به طور قطع از اهمیت استراتژیک و نظامی بالایی برخوردار است. ترکیه پل میان غرب و شرق است. حال سوال اینجاست که ما می خواهیم این پل چقدر قوی باشد؟ ترکیه کشوری است که از نظر فیزیکی از کشیده شدن جنگ ها در خاورمیانه به یونان پیشگیری می کند. اگر مطمئن نیستید ترکیه کجای نقشه است، تنها باید به مرزهای این کشور دقت کنید تا متوجه شوید چرا همه نگران بحران واحد پولی این کشور هستند.
ترکیه از غرب با یونان و بلغارستان هم مرز است که مرزهای اتحادیه اروپا به شمار می روند. همین چند سال پیش، ترکیه که عضو ناتو نیز به شمار می رود، در تلاش بود که به عضویت کامل اتحادیه اروپا نیز درآید.
شش کشور دیگر هم مرز با ترکیه شامل گرجستان، ایران، عراق، سوریه، ارمنستان و نیز جمهوری نخجوان هستند که جزئی از جمهوری آذربایجان است. برخی از این کشورها در حال حاضر درگیر مناقشه های نظامی یا جنگ تمام عیار هستند. ترکیه کشوری است که از نظر فیزیکی از حرکت گروه تروریستی داعش به سمت یونان جلوگیری کرد. این کشور درگیری ها را در داخل سوریه حفظ کرد. از بازگشت روسیه به خاک بلغارستان جلوگیری کرده است. به این دلیل است که ترکیه بزرگترین ارتش را در اروپا دارد و ما نیازمند حفظ قدرت و ثبات در ترکیه هستیم. به همین علت دو اقدام اخیر اردوغان واقعا نگران کننده است:
نخست: مقاله روز یکشنبه وی در نیویورک تایمز که طی آن وی واکنشی شدید به تحریم های اقتصادی آمریکا نشان داد و نوشت: ترکیه گزینه هایی پیش رو دارد، خودداری آمریکا از متوقف کردن این روند یکجانبه گرایی و بی احترامی ما را ملزم خواهد کرد که به دنبال دوستان و متحدان جدید باشیم.
دوم: اعتقاد وی به اینکه نرخ بهره مضر و بد است. بانک مرکزی ترکیه که اکنون تحت کنترل اردوغان است از افزایش نرخ بهره برای مبارزه با تورم فزاینده در این کشور خودداری کرده است. اردوغان در اظهاراتی گفته است که نرخ بهره در واقع خود باعث افزایش تورم می شود. (در واقع افزایش نرخ بهره از طریق افزایش ارزش پول و نیز کاهش نقدینگی موجب به کاهش تورم می شود و مشخص نیست که چرا اردوغان این اصل اقتصادی اولیه را مدنظر ندارد.)
در میان مدت، این کم بودن دانش اقتصادی اردوغان به شدت نگران کننده است. بزرگترین و ساده ترین ابزار ترکیه برای مهار بحران کنونی افزایش نرخ بهره است. به طور اصولی، زمانی که یک بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش می دهد، اوراق قرضه می فروشد و از این فروش ها، پول نقد را جمع آوری می کند و بنابراین پول کمتر در گردش است و ارزش آن بیشتر می شود.
افزایش نرخ بهره همچنین موجب می شود که پس‌اندازکنندگان، پول‌های خود را به بانک های ترکیه بسپارند. و این دقیقا چیزی است که ترکیه در حال حاضر برای تقویت بانک مرکزی خود و جلوگیری از سقوط اقتصادی گسترده نیاز دارد. با این حال اردوغان به شدت تاکید دارد که از این ابزار نباید استفاده شود. وی در حال تحمیل موج تورم به کشورش است درست مانند آنچه بین جنگ های جهانی اول و دوم بر سر آلمان آمد.
بدترین سناریو این است که دولت ترکیه به دنبال دوستان جدید برای نجات از شرایط کنونی باشد. از دیدگاه استراتژیک و نظامی، اینکه اردوغان به دنبال دوستان جدید باشد نگران کننده تر است. ترکیه به طور ناگهانی اشتراکات زیادی با ایران، سوریه و نیز در آن سوی دریای سیاه، با روسیه پیدا کرده است. همه این کشورها تحت تحریم های آمریکا قرار دارند. آیا ما واقعا تمایل داریم که ترکیه به سمت ایران، سوریه و روسیه کشیده شود؟ اگر غرب نتواند اردوغان در تیم خود حفظ کند یک نتیجه احتمالی می تواند این باشد. اگر اردوغان مسیر کنونی خود را تغییر ندهد و اگر آمریکا تحریم های خود را حفظ کند یا افزایش دهد، پایان بازی چه خواهد بود؟
بدترین سناریو این است که دولت ترکیه ای که دیگر قادر نیست حقوق ارتش را که کنترل مرزها را به عهده دارد پرداخت کند، به دنبال دوستانی است که از شرایط جدید نجاتش دهند. بنابراین تحت این شرایط لیره واحد رسمی پول ترکیه به سقوط خود ادامه خواهد داد.
انتهای پیام/