آتش های کوچکی که ریه های زمین را می سوزاند

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز،  بسیاری از کشاورزان پس از برداشت محصول زراعی خود اقدام به آتش زدن زمین کرده و  مواد آلی ، از بین بردن قابلیت نفوذ آب و کود در خاک، آلودگی و  تخریب محیط زیست را سبب می شوند.

کشاورزان با آتش زدن مزارع، موجب از بین رفتن مواد آلی و ریزجانداران مفید خاک نیز خواهند شد و برای سهولت در کشت و کار محصولات خود اقدام به سوزاندن بقایای گیاهی محصول قبل خود می کنند و فقط جنبه اقتصادی آن را می بینند و به عواقب جبران ناپذیر و تبعات منفی بعدی آن توجه نمی کنند.

نابودی چرخه های زیستی با آتش زدن مزارع

ژاله کریمی نژاد، مسئول محیط زیست و سلامت غذا سازمان جهاد کشاورزی خوزستان، در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: طی دهه های اخیر کشاورزان شیوه نادرست آتش زدن مزارع را برگزیده اند و نادانسته به تمامی اجزای محیط زیست از جمله آب ، خاک و هوا آسیب می رسانند و بالطبع این کار مضراتی به همراه دارد.

وی افزود: برای کارکرد صحیح خاک، باید اجزای زنده و غیر زنده با یکدیگر در تعامل کامل باشند تا عملکردها و چرخه های زیستی به طور کامل انجام و استمرار یابد .

کریمی نژاد ادامه داد: آتش زدن خاک سبب می شود ریزجانداران و موجودات ذره بینی آن نابود شده و مواد آلی خاک از بین برود، بدین ترتیب حاصلخیزی خاک کم و فرسایش آن زیاد می گردد، ضمن این که در کشت های بعد میزان آب بیش تری نیز مصرف می شود و در واقع این امر پایداری تولید را با مشکل مواجه می کند.

مشاور رییس سازمان جهاد کشاورزی بیان کرد: مصرف آب و کود شیمیایی بیشتر به همراه عملکرد کم تر بهای سنگینی است که در صورت آتش زدن مزارع باید پرداخت شود. علاوه بر این در سال های اخیر مشکلات خشکسالی شدید باید ما را به سمت انتخاب راه کارهای خردمندانه سوق دهد که مدیریت بقایای گیاهی و پیشگیری از آتش زدن بقایا قطعا در این زمینه تاثیرگذار خواهد بود .

وی با بیان این که کشاورزان طبق باور و منطقی غلط این کار را انجام می دهند اذعان داشت: برای از بین بردن بذر علف های هرز از دیرباز به کشاورزان توصیه شده قبل از کشت، زمین را آبیاری نمایند که اصطلاحاً در استان خوزستان به آن "ماخار" گفته می شود.

کریمی نژاد ادامه داد: در روش ماخار بذور علف های هرز جوانه دار شده و با یک دیسک سبک به زیر خاک می روند و به همین سادگی می توان این موضوع را مدیریت نمود.همچنین برای کشت های بعد ماشین آلات، ادوات و کارنده های مستقیم کار و غیر مستقیم وجود دارد که ضمن حفظ حداقل 30 درصد بقایای محصول قبل، انجام عملیات کشت را براحتی امکانپذیر می نماید.

در دیدگاه های توسعه پایدار باید از نهاده های درون مزرعه ای برای حاصلخیزی خاک استفاده شود، که این امر تحت عنوان "مدیریت بقایای کشاورزی" مطرح است.

مشاور رییس سازمان جهاد کشاورزی در خصوص روش های جایگزین سوزاندن زمین ها گفت: کشاورزی حفاظتی که در آن محافظت از آب و خاک رکن و پایه کار است، یک روش جایگزین مطلوب و سازگار با محیط زیست است که با تولید کربن کمتر برگرمایش جهانی نیز اثر مثبت دارد.

وی افزود: در حال حاضر برای عملیاتی نمودن کشاورزی حفاظتی ماشین آلات و ادواتی وجود دارد که کشت بصورت بی خاک ورزی یا کم خاک ورزی را امکان پذیر نموده و بدین ترتیب می توان بقایای گیاهی را مدیریت نمود.

کریمی نژاد ادامه داد: برای جلوگیری از آتش زدن مزارع راهکار و آموزش هایی به کشاورزان داده شده است که در این خصوص شیوه های مختلف ترویجی وجود دارند. کلاس و کارگاه آموزشی، همایش های ترویجی، آموزش چهره به چهره، برنامه های تلویزیونی و رادیویی، تهیه پوستر، نشریه و بروشور ترویجی از اهم برنامه ها برای فرهنگ سازی است.

مسئول محیط زیست و سلامت غذای سازمان جهاد کشاورزی خوزستان، درباره قوانین مقابله با آتش زدن زمین های کشاورزی تصریح کرد: در اسناد بالا دستی قانون گذاران محترم در قوانین مختلفی به این موضوع پرداخته و آن را جرم و تخلف محسوب نموده اند، از جمله :

اصل 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی فعالیت هایی را که سبب آلودگی محیط زیست و تخریب غیر قابل جبران آن می شود، ممنوع اعلام نموده است.

در ماده 688 قانون قانون مجازات اسلامی هر گونه اقدام علیه بهداشت عمومی، جرم تلقی می گردد .

در ماده 20 قانون هوای پاک سوزاندن بقایای گیاهی پس از برداشت ممنوع است.

در ماده 6 قانون مدیریت پسماند سازمان صدا و سیما باید با سازمان های ذیربط همکاری لازم را در زمینه آموزش، اطلاع رسانی، جداسازی و جمع آوری پسماند اعمال نماید.

سنتی غلط و به شماره افتادن نفس زمین

علاوه بر مضرات آتش بر زمین این رسم غلط،  آلودگی هوا و محیط زیست را نیز در پی دارد که احمدرضا لاهیجان زاده، مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، در خصوص مضرات و تاثیرات این رسم غلط، گفت: آتش زدن بقایای مزارع آلودگی هوا و افزایش گازهای گلخانه ای و تاثیر مثبت بر افزایش گرمایش جهانی ، را در پی دارد.

وی افزود: سوزاندن ضایعات کشاورزی باعث آلودگی شدید هوا شده و باعث انتقال هوای آلوده به شهر می شود و موجبات بیماری های تنفسی را نیز به همراه دارد چرا که دود به وجود آمده از این آتش سوزی ها سلامت و امنیت بهداشتی مردم نزدیک به زمین های کشاورزی را نیز به خطر می اندازد.

لاهیجان زاده ادامه داد: در آن روزها که شهروندان از وسایل سرمایشی استفاده می کنند، بوی نامطبوع حاصل از آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی و امنیت بهداشتی و آسایش مردم و حتی نفس کشیدنشان را به خطر می اندازد.

مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان عنوان کرد: دود به وجود آمده از آتش زدن مزارع به ذرات معلق در هوا می چسبد و باعث سنگینی و ریزش هرچه بیش تر ریزگردها به زمین های کشاورزی و سطح آب ها می شود و دوباره به چرخه غذایی انسان برمی گردد.

همان گونه که در این گزارش مشاهده شد رسم و باور غلط آتش زدن مزارع، انسان ها، محیط زیست و ارگان ها را درگیر خود کرده است.
یکی دیگر از این ارگان ها در مرحله آخر وارد عمل می شود آتش نشانی است.

برجای ماندن خسارات جبران ناپذیر

نصرت الله پولادوند، معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اهواز در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: از قدیم نسبت به آتش سوزی اقدام می شده، ولی آگاهی مردم نسبت به آثار این عمل بالا رفته است به طوری که از ابتدای فروردین سال جاری لغایت 5 خرداد ماه، 5 فقره آتش سوزی زمین های کشاورزی رخ داده است، که محل وقوع آتش سوزی ها، 3 مورد در روستای خبینه جاده اهواز - خرمشهر بعد از بیمارستان بقایی و 2 مورد جاده اهواز حمیدیه بعد از پارک جنگلی گمبوعه بوده است.

وی افزود: با توجه به اینکه حوزه خدمات رسانی آتش نشانی در محدوده شهرها است، اما در صورت دریافت خبر از طریق سامانه 125 و گزارش آتش سوزی در روستاها، با وجود نبود امکانات اطفاء حریق در روستاهای مجاور شهر، وظیفه انسانی خود دانسته که علیرغم مشکلات موجود به عزیزانی که مزارعشان دچار آتش سوزی می شوند، خدمت رسانی کنیم و خودروهای اطفاء حریق و تانکرهای آبرسان را به محل حادثه اعزام نماییم.

معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اهواز عنوان کرد: متاسفانه به دلیل نبود وجود مسیرهای دسترسی به حریق و صعب العبور بودن مسیرها عملیات های اطفاء حریق باعث وارد شدن خسارت هایی به ادوات و تجهیزات آتش نشانی نیز گردیده است.

اگرچه آتش زدن مزارع کشاورزی در زمانی سریع تر و با هزینه کمتر باعث از بین رفتن علف های هرز و تا حدی آفات مزرعه می شود اما اثرات جبران ناپذیری در کاهش حاصلخیزی خاک و از بين رفتن حشرات مفيد دارد.

همه این موارد باعث می شود میزان باروری خاک مزرعه در طی چند سال بعدی به شدت کاهش یابد و هزینه ای به مراتب بالاتر سنگین تر به دنبال داشته باشد.

امید است با پیشرفت های روز افزودن علم کشاورزی دانش کشاورزان نیز بالا رود و دیگر شاهد چنین عملی از سوی آنان نباشیم.

انتهای پیام/ح