سرمایه اجتماعی که نمونه بارز آن اعتماد مردم به کالای ملی است می تواند در رفع مشکل اصلی کشور یعنی تولید داخلی نقش محوری داشته باشد.
باشگاه خبرنگاران جوان: راه اندازی شبکه ایران کالا را چگونه ارزیابی می کنید؟
خسروی:امروزه یکی از مشکلات اصلی کشور مولفه تولید است و برای بکارگیری اقتصاد مقاومتی، سرمایه اجتماعی می تواند نقش محوری داشته باشد. ایجاد شبکه ایی به نام شبکه ایران کالا در سازمان صدا و سیمای کشور اقدامی تحسین برانگیز است که یکی از شروط لازم برای رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی محسوب می شود اما درباره شرط های کافی از منظر سرمایه های اجتماعی باید اقدامات بسیاری انجام بگیرد.
بی شک در راستای اقتصاد مقاومتی ، سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری و همچنین در سالی که به نام اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نامگذاری شده است، این اقدام سازمان صدا و سیما تحسین برانگیز است. بنده نیز به نوبه خود این حرکت جهادگونه را به تمام مدیران سازمان صدا و سیما، بخصوص ریاست محترم آن سازمان تبریک می گویم.
قطعا باید بدانیم راه اندازی این کانال شرط لازم است و بعبارتی بخشی از سخت افزار موجود برای بستر سازی اقتصاد مقاومتی در حوزه رسانه به شمار می آید. بنابراین باید ضمن حمایت از این اقدام، به تحلیل شرط های کافی برای اثربخشی این اقدام در جهت رسیدن به اقتصاد پویا بپردازیم.برای پیشبرد شبکه ایران کالا، که همانا شکوفایی تولیدات داخلی و در نهایت رسیدن به تولید ناخالص ملی بالاتری است،باید به مولفه های بسیاری از جمله ایجاد ابزار و مکانیزمهای موثر دست پیدا کنیم.
تعریف درست از چشم انداز، رسالت، ماموریتها، استراتژی ها، پروژه ها و چگونگی ارزیابی و کنترل عملکرد این شبکه می تواند کشور را در بخش حمایت از تولیدات داخلی به درستی هدایت کند.برنامه ریزی استراتژیک و جامع در این شبکه و همچنین مهندسی مجدد آن در ادوار مختلف در آینده اجتناب ناپذیر است.
کارافرینان و صنایع کوچک و متوسط به خصوص در حوزه دانش بنیان، باید بخش بسیار مهمی از بازار هدف این شبکه قرار گیرد.ما در جهان و منطقه ایی زندگی می کنیم که امروزه در حوزه سیاست و اقتصاد از پیچیدگی های بسیار زیادی برخوردار است.در چهار دهه گذشته کشور ما از فرازونشیب های زیادی عبور کرده است و تجربیات زیادی کسب کرده ایم. اما آنچه بسیار مهم بنظر می آید، این است که در نظام اقتصادی جهان امروز، برای رونق اقتصادی ،ضمن ارتباط با دنیا باید در ابتدا به تولید خود و مردم کشورمان تکیه کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: نقش باور مردم در رونق تولید ملی چیست؟
خسروی:متاسفانه به دلایل زیادی باور ذهنی مردم کشورمان دچار نگاه های منفی شده است که برای از بین بردن آن اقدام موثری صورت نگرفته است .ما بدون سرمایه های اجتماعی و بدون پیشران دانستن این سرمایه نمی توانیم صرفا با تبلیغ به اهداف مورد نظر دست پیدا کنیم. باید بپذیریم در طول یک قرن گذشته کشوری وارداتی بوده ایم و امروزه به جد نیازمندیم به سمت صادراتی بودن حرکت کنیم.
باورهای مردم بعنوان سرمایه های اجتماعی بسیار پراهمیت است. برای اهمیت بکارگیری سرمایه های اجتماعی همین بس که با خرید روزی هزار تومان کالای ایرانی توسط مردم کشورمان روزانه 80 میلیارد تومان و سالانه حدود 30 هزار میلیارد تومان برای تولیدات داخلی گردش مالی ایجاد می شود.
وجود تراکم 40 درصدی جامعه بین 15-30 سال بعنوان جمعیت فعال از یک سو و نیاز مبرم کشور به برون رفت از بحران تولید، رکود، اشتغال و... و از همه مهمتر تهدیدات خارجی روزافزون از سوی دیگر می طلبد که با سرمایه اجتماعی بعنوان یک ابرسرمایه، بیشتر آشنا شویم.در این میان، سرمایه اجتماعی در کنار دیگر سرمایه ها، اهداف پیش بینی شده تمام برنامه های اقتصادی از جمله، شبکه ایران کالا را تسهیل و امکان تحقق آنها را میسر می سازد. د
برای تشریح اهمیت باور مردم در رونق تولید ملی به ناچار مجبوریم به لحاظ تئوری به دیدگاه اندیشمندان مختلف بپردازیم. در باب سیر تاریخی نظریه سرمایه اجتماعی بطور غیرمستقیم و مستقیم از زمان 1831 ،جون دوتوکویل ، سپس حدود شش دهه بعد امیل دورکیم و در سال 1916 هانیفان در امریکا این موضوع را مطرح کردند. افرادی همچون جین جاکوب و گلن لوری اقتصاددان، ایوان لایت ،فوکویاما، کلمن، پاتنام و پیربوردیو در شکوفایی این نظریه بسیار مهم سهم بسزایی داشته اند.
در دهه های اخیر دانشمندانی از جمله گرن شیم، گیدنز، جامیسون، لومان و زتومکا، همچنین سازمانهای همکاری و توسعه اقتصادی، بانک جهانی و دهها مولفه دیگر به تحقیق و پژوهش بیشتری در زمینه سرمایه اجتماعی پرداخته اند. سرمایه اجتماعی به معنای روابط اجتماعی مبتنی بر اعتماد و شبکه های متراکم تعامل و هنجارهای مشوق عمل جمعی و توانایی تسهیل تولید و دستیابی به اهداف است.
اندیشمندان تعاریف دیگری ارائه کرده اند که فصل مشترک همه آنها در این تعریف است؛ سرمایه اجتماعی، پتانسیل نهفته در روابط بین و میان افراد و گروه های یک جامعه و کشور است که باعث انجام امورات انها می شود. پس اندیشه سرمایه اجتماعی دارایی بسیار مهمی است که دولتمردان نیز می توانند در شرایط بحرانی از ان بهره مند شوند و مسیر پیشرفت کشور را سرعت ببخشند.
بعنوان مثال ایجاد فایده ایی مشترک بین تولیدات صنایع کشور و گروه های مختلف در کشور که در قالب مردم تعریف می شوند با ایجاد اعتماد، همبستگی و اتفاق نظر در حالت بده-بستان با رویکرد سرمایه اجتماعی قابل اجراست.انواع مختلفی از سرمایه اجتماعی وجود دارد که مجال تشریح آنها در این مصاحبه وجود ندارد ولی به ضرس قاطع می توان کشورهایی همچون ژاپن و کره جنوبی که از هیچ مزیت نسبی طبیعی و خدادادی به نسبت کشور ما برخوردار نیستند را نام برد که صرفا با تکیه بر سرمایه اجتماعی از رشد و پیشرفت بسیار بالایی برخوردار شده اند.
کشورهایی همچون استرالیا و آمریکا نیز از سرمایه های اجتماعی دیگر کشورها ابتدا بصورت فردی و سپس بصورت گروهی بهره مند شده اند و تقریبا می توان گفت دیگر کشورها را استثمار کرده اند.
در مباحث مربوط به توسعه و انواع آن علاوه بر سرمایه های انسانی، فیزیکی، اقتصادی و مدیریتی که دیدگاه های سنتی هستند، در رویکرد مدرن امروزی برای پیشرفت های مختلف به سرمایه اجتماعی توجه بیشتری می شود. بعبارتی سرمایه اجتماعی، مفهومی فرا رشته ایی ما بین علوم انسانی است که به نقش نیروهای اجتماعی در توسعه جوامع می پردازد و اقتصاددان در بررسیهای اقتصادی و اجتماعی جوامع توسعه یافته به این مفهوم توجه ویژه ایی دارند. این رویکرد نشان دهنده نقش ساختارها و روابط اجتماعی بر متغیر های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع است.
تمام مطالعات صورت گرفته از روند رشد و توسعه کشورهای پیشرفته نشانگر و بیانگر این واقعیت است که سایر سرمایه ها در صورت بهره گیری از سرمایه اجتماعی سبب رشد و توسعه یک کشور می شوند. با وجود سرمایه اجتماعی و بکارگیری آن، هزینه تعاملات کاهش می یابد. ثبات و انسجام اجتماعی شکل می گیرد. اعتماد اجتماعی میان گروه ها ، میان دولت و مردم و مشارکت اجتماعی در صورت بهره مندی از سرمایه اجتماعی امکان پذیر است. کشور ماآموزه های ایرانی و اسلامی زیادی دارد که متاسفانه در نیم قرن اخیر در بعضی مواقع رو به افول بوده است.
هرکدام از دانشمندانی که نام برده ام در تعریف سرمایه اجتماعی یا از دیدگاه های سرمایه داری و مارکسیستی تاثیر پذیرفته اند و یا تحت الشعاع علاقه مندیهای خود قرار گرفته اند، در صورتی که ما شکلی از سرمایه اجتماعی را دارا هستیم که عمیقا متاثر از فرهنگ اسلامی است و در صورت بکارگیری درست آن به راحتی می توان هم افزایی چند ده برابری به نسبت انها بدست آوریم. متاسفانه در چهار دهه اخیر جز در دوران دفاع مقدس، در دیگر دوره ها بشدت رو به افول بوده ایم این در حالیست که کشورهای پیشرفته سرمایه اجتماعی را بعنوان دارایی قلمداد می کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: سرمایه اجتماعی دارای چه اشکال و ویژگیهایی است؟
خسروی:ایجاد تعهدات و انتظارات میان افراد، گروهها و در نهایت دولت و مردم یکی از ویژگیهای سرمایه اجتماعی است. بعنوان مثال اگر تولید کننده شامپوی ایرانی ،کالای با کیفیتی به خریدار ارایه کند، خریدار نیز با اعتماد بیشتری در آینده از شامپوی ایرانی استفاده خواهد کرد و کارخانه شامپوی ایرانی با داشتن تعداد هر چه بیشتر از اعتماد مردم می تواند از این سرمایه اجتماعی بهره مند شود. ویژگی دوم ظرفیت بالقوه اطلاعات است. بدست آوردن اطلاعات هم زمان بر و هم هزینه بر است.
بعنوان مثال شبکه ایران کالا با ارائه حجم زیادی از اطلاعات مربوط به تولید کنندگان ایرانی در صورتیکه همه مولفه های آن از جمله کیفیت تولید، قیمت و ... مناسب تعریف شده باشد،می تواند با ایجاد اعتماد در میان گروهها رابطی بین مردم و تولیدکنندگان باشد. در عین حال با ایجاد این شبکه هزینه های پولی و مالی مردم و تولید کننده وهمچنین زمان برای شناخت همدیگر کاهش پیدا خواهد کرد.
ویژگی سوم وجود هنجارها و ضمانتهای اجرایی موثر و اثربخش در سرمایه های اجتماعی است، این در حالی است که هنجارهای کشور ما مبتنی بر آموزه های ایرانی و اسلامی است و در صورت برنامه ریزی دولت توسط شبکه ایران کالا، می توان سینرژی بالایی را ایجاد کرد. هنجارها برای توسعه بسیار ارزشمند هستند به ویژه آنها که دستوری و باید و نباید شرعی و حکمی دارند. بعنوان مثال ،جایز ندانستن استفاده از کالای خارجی زمانی که مشابه ایرانی آن موجود است از طرف مراجع تقلید بسیار موثر است یا اینکه فرد منافع شخصی را رها و به سود منافع عمومی و اجتماعی و جمع و مردم عمل کند. هنجارهایی از این دست که با حمایت اجتماعی، پایگاه، احترام و پاداشهای دیگری تقویت می شود نوعی از سرمایه اجتماعی است که پیشرفت را تسهیل می کند. یک فتوی می تواند اثربخش تر از هزاران قانون عمل کند.
از دیگر ویژگیهای سرمایه اجتماعی ایجاد روابط اقتدار است. این ویژگی نیز در کشور ما بیشتر از هر کشوری پتانسیل دارد. وجود رهبری بعنوان فصل الخطاب در کشور می تواند این نوع سرمایه اجتماعی را در بهترین سطح قرار دهد. ویژگی بسیار مهمتری که متاسفانه در کشور ما در تمام سطوح رو به افول است موضوع اعتماد اجتماعی است. اعتماد، همکاری را تسهیل می کند و هر چه سطح اعتماد در یک کشور بالاتر باشد احتمال همکاری بیشتر است.
یکی از دانشمندان برجسته بنام پاتنام ،منابع سرمایه اجتماعی را اعتماد، هنجارهای معامله متقابل و شبکه های افقی تعامل می داند که دارای ارتباطات درونی، خود تقویت کننده و خود افزایی و هم افزایی است. از دیدگاه پاتنام، ویژگی بازتولیدی سرمایه اجتماعی منجر به تعامل اجتماعی همراه با سطح بالایی از همکاری، اعتماد، معامله متقابل، مشارکت مدنی و رفاه اجتماعی می شود ولی تاکید می کند که نبود این ویژگیها در برخی از جوامع، عهد شکنی، بی اعتمادی، فریب و حیله و بهره کشی، انزوا، بی نظمی و رکود اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.
پاتنام استدلال می کند که هنجارها و شبکه های مشارکت اجتماعی باعث می شود که رشد اقتصادی افزایش، اعتماد و همکاری اجتماعی بالا رود و البته در این حالت مردم سیب خراب را بهتر تشخیص و مجازات می کنند. این سیب خراب اصطلاحی است که می تواند شامل تولید، خدمت و محصولات ارائه شده در جامعه باشد.
خوشبختانه در کشور ما ایدئولوژی اسلامی از پدیده هایی است که چنانچه بدرستی تفسیر و تعبیر شود می تواند بعنوان مهمترین عامل در شکل گیری سرمایه اجتماعی نقش داشته باشد. اعتقاداتی مانند لزوم کمک به یکدیگر یا عمل به سود دیگری، سبب پدید امدن سرمایه اجتماعی می شود و از این رو ان دسته از اعتقادات مذهبی که بر ضرورت کمک و عمل به نفع دیگران تاکید دارند عامل مهمی در شکل گیری سرمایه اجتماعی هستند، ایدئولوژی بعنوان یکی از مهمترین مولفه های مورد نظر کلمن دانشمند جامعه شناس به شمار می رود.
باشگاه خبرنگاران جوان: سرمایه اجتماعی ایران در چه جایگاهی از سطح جهانی قرار دارد؟
خسروی: با پیروزی انقلاب اسلامی و اغاز تحولات و تغییرات گسترده در ساختارهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میزان مشارکت مردم و اعتماد متقابل دولت و مردم به شدت افزایش یافت بطوریکه می توان گفت در هیچ دوره ایی از تاریخ یکصد سال گذشته هیچ کشوری این حد از اعتماد را به خود ندیده است. یکی از مهمترین نتایج پیروزی انقلاب اسلامی در ایران که خود بر اساس سرمایه اجتماعی شکل گرفت، تقویت سرمایه اجتماعی در تمامی عرصه های سیاسی و اجتماعی بوده است.
اما برخی از سیاستگذاریها و برنامه ها و گروهبندی ها وجناح بندیهای سیاسی متاسفانه آثار بسیار منفی بر سرمایه اجتماعی گذاشته اند، بطوریکه امروزه اعتمادی که مبتنی بر ارزشهای اسلامی مورد نظر است، مشاهده نمی شود. نمونه ها و مصادیق سرمایه اجتماعی در هر کشوری قابل مشاهده است. کشور ایران به علت مذهب، زبان، اعیاد، رسوم و عادات، عزاداریها و یکسری ارزشها و اصول مشترک دیگر می تواند از انسجام و مشارکت اجتماعی بالایی در زمینه رشد اقتصادی برخوردار باشد.
مردم ایران بعد از انقلاب در تظاهرات ، راهپیمایی ها ، نماز جمعه و موضوعات دیگری از جمله زلزله و سیل حس همدلی و مشترکی داشته اند اما به دلیل اینکه سرمایه اجتماعی عنصری ثابت نیست، با هر تحرکی و یا هر خطا و اشتباهی از سوی دولتمردان و سیاستگذاران می تواند دچار نقص ، انحراف و کاهش در اعتماد عمومی و مشارکت اجتماعی شود.همین کاهش سرمایه اجتماعی می تواند در حال حاضر شبکه ایران کالا را در برای رسیدن به اهداف خود با مشکلاتی روبرو سازد.
رویکرد برنامه های توسعه اقتصادی در اجرا با نابرابریها و بی عدالتیهای منطقه ایی صورت گرفته است.نرخ بیکاری، تورم، وجود میلیونها پرونده قضایی، بزهکاری، حوادث ترافیکی، چک های برگشتی در سطح کشور، رویکردهای متفاوت دولتها، رشوه، اختلاس،فساد مالی و اداری و دهها مولفه دیگر باعث کاهش ضریب سرمایه اجتماعی در سطح کشور شده است.
با یک مثال ساده می تواند ابعاد کلان هزینه های ناشی از کاهش سرمایه اجتماعی را نشان داد،افزایش هزینه های مربوط به نصب نرده بر روی دیوارها برای جلوگیری از دزدی، بی اعتمادی مردم نسبت به کاهش پول کشور و انباشت بیش از 30 میلیارد دلار سرمایه مردم در منازل، نصب میلیونها دوربین در میان منازل مردم و مغازه ها و ادارات و صدها مورد دیگر همگی ناشی از کاهش سطح سرمایه اجتماعی است.
موسسه لگاتوم همه ساله سطح سرمایه اجتماعی کشورها را از منظرها و شاخصهای مختلف مورد بررسی قرار می دهد.کشور ایران از میان 142 کشور در مرتبه 111 قرار دارد و این در حالی است که امارات عربی متحده در رتبه 43 قرار دارد و کشور ژاپن در رتبه 22 بهترین وضعیت را در میان کشورهای آسیایی داراست.
باید بدانیم که فاصله کشورهای دارای رتبه 10 تا 30 آنچنان زیاد نیست ولی از نظر عددی این فاصله چیز دیگری را نشان می دهد.بعنوان مثال وضع ایران با رتبه 111 ، پنج برابر کمتر از رتبه ژاپن ، با عدد 22 نیست.بلکه وضع کشور ما به نسبت ژاپن دهها برابر پایین تر است.در این رتبه بندی که در سال 2015 انجام گرفته است نروژ،نیوزیلند،دانمارک،کانادا،فنلاند،استرالیا،آمریکا،هلند،سوئیس و ایرلند جنوبی بالاترین سرمایه اجتماعی را دارا هستند.
نه تنها شبکه ایران کالا،بلکه دولتمردان و سیاست گذاران کشور باید درک کنند،که رابطه معنی داری بین دو مولفه سرمایه اجتماعی و دو مفهوم موفقیت اقتصادی، رفاه عمومی و شخصی وجود دارد.هرچه در یک جامعه و کشور سرمایه اجتماعی مطلوبتر باشد شاهد توفیق اقتصادی و رفاه بالاتری خواهیم بود.آمارها نشان میدهد کشورهایی که هر سه شاخص روابط محکم فامیلی،وجود گسترده موسسات خیریه و نیز اعتماد بالای اجتماعی را به گونه ای مطلوب در اختیار دارند از لحاظ اقتصادی ثروتمندتر از کشورهایی هستند که تنها در یک یا دو شاخص موفق بوده اند. یافته های یک تحقیق در بررسی سرمایه اجتماعی در استانهای کشور نشان می دهد که استان یزد دارای بالاترین و کهکیلویه و بویراحمد دارای کمترین سطح توسعه اجتماعی هستند.
به نظرم شبکه ایران کالا باید از استراتژیهای مناسبی برخوردار باشد که با کمک متخصصین مربوط ، با همکاری دیگر شبکه ها و اصحاب رسانه در تلاش برای افزایش سرمایه اجتماعی در سطح کشور باشد. در این صورت می تواند به اهداف مورد نظر دست یابد.
باشگاه خبرنگاران جوان: چه راهکارهایی برای افزایش سرمایه اجتماعی وجود دارد؟
خسروی:جامعه شناسان و حتی در برخی موارد اقتصاددانان نیز سرمایه اجتماعی را به دو نوع تقسیم کرده اند.سرمایه اجتماعی درون گروهی که همان سرمایه های اجتماعی قدیمی هستند و البته در کشور ما از مدل های قبل و بعد از اسلام به وفور یافت می شود و سرمایه های اجتماعی برون گروهی یا سرمایه اجتماعی جدید دومین نوع ان هستند.
متاسفانه آموزه های زیادی در سرمایه اجتماعی قدیم وجود دارد که به دلایل مختلفی مورد بی مهری قرار گرفته است و بعضا به جای استفاده مطلوب از آنها در صدد حذفشان هستیم بدون اینکه حتی جایگزینی برای آنها داشته باشیم از جمله عناصر مهم سرمایه اجتماعی، اعتماد و مشارکت است که در ابعاد مختلف اعتماد مردم به یکدیگر،اعتماد مردم به حکومت و نهادهای اصلی جامعه و اعتماد نهادهای مذکور به یکدیگر و در نهایت اعتماد حکومت و این نهادها به مردم است در حالی که از نظر ارزشها و هنجارها کشوری غنی هستیم ولی امروزه مفاهیمی همچون درستکاری،صداقت،انصاف،وفای به عهد و حسن نیت در سطح کشور در سطح بسیار پایینی قرار دارد.
اما آنچه باید به عنوان راهکار از طرف دولتمردان و قانونگذاران و سیاست گذاران در سطح کشور مورد توجه قرار گیرد شامل موارد ذیل است؛صدا و سیما و نهادهای فرهنگی باید کالاهای فرهنگی را تولید کنند که سرمایه اجتماعی برون گروهی را افزایش دهد.مورد بعدی متوجه مستقیم دولت است.دولت باید از تصدی گری بخش های مختلف اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی پرهیز کند.این در حالیست که در اجرای اصل 44 قانون اساسی و منویات رهبری متاسفانه اقدامات قابل توجهی انجام نگرفته است.
واگذاری فعالیتهای مربوطه از طرف دولت به نهادهای مردمی و جلب مشارکت آحاد مردم و تقویت نهادهای اجتماعی و شبکه های اعتماد بین آحاد مردم مربوط به همین راهکار است.راهکار بعدی،تامین امنیت شهروندان برای حضور داوطلبانه در نهادهای اجتماعی است.یکی دیگر از راهکارها،تقویت و افزایش مولفه های فرهنگی نظیر احساس تعلق به آینده،احساس هویت جمعی و سازمانی مشترک است.متاسفانه صهیونیزم و کشورهایی همچون انگلیس با همکاری وهابیون سالهاست موجی از تفرقه های مختلف میان شیعه و سنی،اقدام جوکهای تمسخر آمیزقومی ،راه اندازی کرده اند و مردم ما باید به جد مراقب اینگونه تهاجمات فرهنگی باشند.
راهکار دیگری که می تواند موثر باشد متوجه تولیدکنندگان کالا و خدمات در سطح کشور است.تمام تلاششان باید این باشد که اعتماد مردم را به کیفیت و اعتبار کالاها و خدماتشان جلب کنند و البته در این راستا باید سازمان استاندارد نیز همکاری و نظارت بیشتری داشته باشد.راهکار دیگری که می تواند موثر باشد این است که دولت با افزایش نهادهای اجتماعی تلاش کند که افراد در قالب نهادهای اجتماعی قرار گیرند و با این کار افراد جامعه را هویت داده و در نهایت موجب کسب اعتماد شود.
با توجه به روند برخی از شاخص های سرمایه اجتماعی در کشور،میتوان اذعان کرد که سرمایه اجتماعی در طول سالهای گذشته روند کاهشی داشته است و این پدیده می تواند پیامدهای بسیار ناگواری را برای نظام اقتصادی،سیاسی،اجتماعی کشور به همراه داشته باشد.مولفه هایی همچون کاهش نرخ رشد اقتصادی،بحران تولید،رکود و دیگر مولفه ها اگرچه با برخی رخدادهای اقتصادی و سیاسی در کشور مرتبط بوده است اما بی شک باید از روند نزولی و کاهنده سرمایه اجتماعی کشور به عنوان عاملی بسیار مهم و تاثیرگذار نام برد.
بنابراین ضرورتی اجتناب ناپذیر است که حکمرانان و دولتمردان از یک طرف و مردم از طرف دیگر در جهت تغییر شرایط حاکم بر کشور در جهت ارتقاء و افزایش سطح سرمایه اجتماعی اقدامات موثری که به برخی از آنها اشاره شد،بپردازند. باید یادآوری کنم که نقش حکومت ،شامل قوای سه گانه مجریه،مقننه و قضائیه و همچنین تمام نهادها و سازمانهایی است که به نام ارتقاء فرهنگ و دیگر عنوانها از ردیف بودجه دولتی برخوردار هستند.
بعنوان مثال،برخورد با فساد ، اختلاس و رشوه و همچنین احترام به قانون و رعایت قانون از سوی مسئولان بلندپایه می تواند نقطه شروع مطلوبی برای ارتقاء سطح سرمایه اجتماعی باشد.احساس یکسان بودن از طرف مردم در برابر قوه قضائیه و قرار دادن قانون به عنوان معیار تصمیم گیریها نیز از راهکارهای مناسب است. توجه ویژه به نظام آموزشی و محتوای آن و رعایت حقوق شهروندی در میان فرزندان و دانش آموزان نیز از جمله اقدامات موثر هستند.
باشگاه خبرنگاران جوان: برای ایجاد سرمایه های اجتماعی جدید چه راهکارهایی را مناسب می دانید؟
خسروی: مراسم عاشورا،اربعین حسینی(ع)،دهه فاطمیه(ع)،مراسم حج،زیارت عتبات عالیات،عید نوروز،روزهای نامگذاری شده مثل روز زن و روز مرد،روز دختکاری ،سالگرد جمهوری اسلامی ایران و دهها مورد دیگر که البته برخی از آنها در یک فرهنگ مشترک جهانی به سرمایه های اجتماعی جهانی تبدیل شده اند نمونه ای از سرمایه های اجتماعی هستند.آنچه اهمیت دارد استفاده صحیح از این فرصت هاست.
اگر سرانه هر نفر را در مصرف مواد محترقه در چهارشنبه سوری پنج هزار تومان در نظر بگیریم مبلغی معادل 400 میلیارد تومان خواهد شد که معادل ساخت چهارصد مدرسه در کشور خواهد بود البته بنابر تحقیق بنده برخی مبلغ سرانه مواد محترقه را بیشتر می دانند.متاسفانه ما نتوانسته ایم از این روز که به عنوان یک سرمایه اجتماعی شناخته می شود به درستی استفاده کنیم یا میزان مصرف حبوبات ،گندم و جو در کشور برای تولید سبزه سیزده بدر توسط خانواده ها بیست هزار تن برآورد شده است در شرایط فعلی و اقتصاد امروز می توانیم مردم را متقاعد کنیم به جای مصرف بیست هزار تن حبوبات، گندم و جو بیست میلیون درختچه تولید کنیم و در روز سیزده بدر آنها را در طبیعت بکاریم .
با در نظر گرفتن بیست میلیون درختچه که معادل تعداد خانوارهاست سرمایه اجتماعی روز سیزده بدر می تواند دهها هزار هکتار از مراتع کشورمان را بارور کند.در شرایط فعلی نیازمند نامگذاری یک هفته به نام ایران کالا برای خرید کالای ایرانی هستیم. این سرمایه اجتماعی می تواند شبکه ایران کالا را در موفقیت و رساندن به اهدافش بسیار حمایت کند. این حرکت در تمام کشورهای پیشرفته جهان به عنوان یک سرمایه اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است.
خسروی در پایان ضمن آرزوی بهروزی برای شبکه ایران کالا از مدیران این شبکه درخواست کرد که از پژوهشگران حوزه های مختلف برای طراحی استراتژیهای دولت و تعریف سازوکارهای مناسب جهت رسیدن به اهداف عالیه دعوت کنند.همچنین از تمام سازمانهایی که به نوبه خود می توانند در ارتقاء سطح سرمایه اجتماعی اقدام کنند خواست که از هیچ تلاشی دریغ نکنند. بدون وجود اعتماد مردم و سرمایه اجتماعی امکان موفقیت این شبکه امکان پذیر نیست.
تمام تولید کنندگان کالا و خدمات در کشور باید این فرصت را غنیمت بشمارند و بیش از پیش با تلاش روزافزون در کسب اعتماد اجتماعی مردم نسبت به کالای ایرانی گام بردارند. دولت باید تمام کالاهایی که در ایران با سطح استاندارد قابل قبول تولید می شوند را حمایت کند و اجازه وارد کردن کالاهای مشابه را ندهد.
اگر شبکه ایران کالا بتواند هر ایرانی را قانع کند که روزانه دو هزار تومان بیشتر از قبل کالای ایرانی خریداری کند در سال حدودا معادل بودجه اشتغال دولت یعنی 60 هزار میلیارد تومان به صنعت کمک کرده و باعث اشتغال بیش از هفتصد هزار نفر می شود. مردم کشور ما نیز باید درک کنند که کشورهایی همچون ژاپن،کره،چین و ... با همین رویکرد شروع کرده اند که امروز در این جایگاه قرار دارند. امیدوارم در سال 97 این اعتماد بین مردم و صنایع و در نهایت کالای ایرانی ایجاد شود.
انتهای پیام/