به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،شهر نوش آباد از توابع شهرستان آران و بیدگل یکی از شهرهای شهید پرور با مردمانی نیک نهاد و ولایتمدار است که سابقه مراسم تعزيه خواني و آيين سنتي مذهبي عزاداري ابا عبدالله با توجه به بناي تكايا و حسينيه هاي شهر به جا مانده از دوره صفوی و قاجار در این شهر به قرنهاي گذشته برمي گردد.
*سقاخوانی طلایه‌دار مراسم آیینی و سنتی مذهبی محرم در نوش آباد
مراسم آیینی و سنتی مذهبی محرم در نوش آباد شهر آیینهای عاشورایی از شامگاه روز عید غدیر بعد از نماز مغرب وعشاء با سنت دیرینه و یکصد سالۀ در حسينيه ها و منازل محلات این شهر آغاز می شود.
سقاخوانی مراسمی است که ۴ گروه از استادان و پيش كسوتان سقاخوان، بزرگ‌ترها، شاگردان و جوانان به صورت حلقه هاي عزا مقابل يكديگر نشسته و اشعاري پر محتوا و سوزناك در توصیف واقعه کربلا و مدح شهدای کربلا را با نواهايي برگرفته از رديف دستگاه موسيقي سنتي بدون سينه‌زني و سنج و دهل هم‌نوايي ميكنند که تا شب اول محرم اجرا می شود.
همزمان با این مراسم علاوه بر سیاهپوش کردن تکایا و حسینیه ها بیرقهای عزا نیز در هر کوچه، خیابان و کوی و برزن حتی تک تک منازل شهروندان نوش‌آبادی نصب می‌شود و با سیاه پوش کردن و برافراشتن پرچمهای سبز و قرمز و سیاه در تمام محلات شهر توسط جوانان ولایی و اه‌لبیتی به استقبال محرم می روند.
پنج هیات مذهبی شهر نوش آباد نیز هر کدام از این هیات‌ها در ایام محرم برنامه‌ها و آیینهای ویژه خود را در روزهای از پیش‌تعیین‌شده با شکوه و ابهتی خاص اجرا می کنند که بسیار مورد استقبال عزداران حسینی از دور و نزدیک قرارمی‌گیرد.
*اوج مراسم آیینی روزهای دوم، هشتم، یازدهم و دوازدهم و اربعین حسینی
اوج برنامه‌ها و مراسم آیینی مذهبی شهروندان نوش آبادی در روزهای عاشورا، دوم، هشتم، یازدهم و دوازدهم محرم و اربعین حسینی است که در این مراسم ورود امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) به سرزمین کربلا تا شهادت و نحوۀ اسارت اهل بیت(ع) ،تدفین امام و 72 تن از یاران با وفایش در قالب بزرگترین تعزیه و مراسم آیینی محرم کشور با شکوه هرچه تمام‌تر توسط هنرورها و تعزیه‌خوانان با روایتگری مداحان بسیار سوزناک و تاثیرگذار برای عزادارانی که از اقصی نقاط کشور برای دیدن این مراسم می آیند بازسازی می شود.
بزرگترین مراسم آیینی و سنتی مذهبی محرم کشور به شیوۀ تلفیق بازگویی مداح، بازیگرادنی صدها هنرور و تعزيه خوانی با بيشترين نفرات ،تجهيزات و سواران بر اسب و شتر در مجموعه‌های فرهنگی خیمه‌گاه حسینی و علقمۀ شهر نوش آباد برای عزاداران بازآفرینی و اجرا می شود.
*پیشکسوتان تعزیه‌خوانی در نوش آباد
سابقه مراسم سنتي خيمه‌كوبي هيات حسيني شهر نوش آباد توسط نخستين نفرات پيش كسوت و اساتيد تعزيه خواني آن همچون شادروان ميرزا جوشني ، اسماعيل جوشني ،يدالله طاهر ،عباس شيخي ،غلامرضا شيخي ، عباس عباس‌زاده ،فرهاد شايان ،غفراني و شهيدان آقايي در نقش شبيه خوان مخالف و سيد مصطفي يداللهي در نقش شبيه حضرت علي اكبر(ع) به 65 سال قبل بر مي‌گردد.
*آیین رود قافلۀ اهل بیت به کربلا در روز دوم
مراسم ورود به قافلۀ اهل بیت به کربلا توسط هیات ابالفضلی شهر نوش آباد از طریق گروه تعزیه خوان و روایت مداح با شیوه‌ای جذاب روز دوم محرم در مجموعه پنج هزار مترمربعی فرهنگی علقمه در مقیاسی طبیعی و با هنروران واقعی برای عزادران بازسازی می شود.
این مراسم به شیوۀ تاثیرگذار برای مخاطب با تلفیق حرکت هنروران و بازگویی مداح در راستای تصویر سازی فضای واقعی وقایع عاشورا با نظارت کارشناسان مذهبی و استناد به مقاتل برگزار می شود.
*مراسم سنتي مذهبي خيمه كوبي در روز هشتم محرم الحرام
مراسم خيمه كوبي و ورود شبيه قافله حضرت امام حسين (ع) ،اصحاب و اهل بيتش، لشكر يزيد و اشقياء در قالب يكهزار و 500 نفر پياده و سواره بر يكصد اسب و شتر همراه با تجهيزات به همراه مراسم تعزیه خوانی در مجموعه فرهنگي 30 هزار متر مربعی خيمه گاه حسيني همزمان با عصر روز هشتم محرم الحرام درشهر نوش آباد برگزار می شود.
شبیه كاروان اولياء در قالب ابا عبدالله ،ياران و اهل بيتش، خاندان بني هاشم ،گروه ملائكه دوزخ ،حوريان بهشتي ، سپاه اجنه،ملائك مقرب و سپاه اشقياء در قالب لشگر يزيد، ابن سعد، حرمله ، ارزق شامي، حكيم بن طفيل ،شمر به همراه 10 گروه از نوازندگان سازهاي ضربي و بادي در دسته‌های چند نفره در اين مراسم برای سوگو اران حسینی بسيار باشكوه و سنگين و متاثر كننده بازآفرینی می شود.
این کاروان عظیم و تاثیر گذار با حضور يكهزار و 500 نفر از افرادي كه انتخاب نقشهايشان از قبل بر اساس برنامه‌ريزي منظم تعيين شده کارش را از صبح روز هشتم در منزل جامه دار و انجام كار گريم بر روي آنها آغازمی‌کند و راس ساعت 2 كاروان در يك ستون بسيار منظم و با شكوه حرکت خود را از محل آماده‌سازی کاروان با عبور از خیابانهای اصلی شهر به ط رف مجوعه فرهنگي مذهبي خيمه‌گاه حسيني برای اجرای مراسم ادامه میدهد.
نكته قابل اهميت و توجه در برگزاري اين مراسم آييني سنتي حركت منظم ،مرتب و با شكوه تمام افراد كاروان است كه توسط گروه زيادي از جوانان و انتظامات هيات در طول مسير هدايت شده و شور و حال وصف ناپذيري را در برپايي ماتم شهادت امام حسين(ع) به عزاداران مي بخشند به طوريكه در طول مسير سياه پوشان عزادار را مي بيني كه متاثر و محزون و غمگين با قطرات اشكشان اين قافله را مشايعت مي كنند چنان كه تو گويي هركسي با ديدن اين صحنه ها خود را در صحراي كربلا مجسم مي‌كند.
بازسازی بسيار زيبا و جذاب گهواره علي اصغر ،حجله قاسم ، محمل مخدره زينب (س) ، زنان و دختران كه بر كجاوه جلالت و شكوه و عظمت سوار هستند و در كنارشان هنروران شبیه علمدار رشيد،سقاي طفلان و پاسبان حرم حسين(ع) ابالفضل‌العباس(ع) قمر منير بني هاشم و شبه پيغمبر حضرت علي اكبر(ع) كه چگونه از زنان حرم پاسداري و محافظت مي كنند،سپاه اجنه ،حوريان ،ملائك ،وهب نصراني و تازه عروسش ،مسلم بن عوسجه ،حبيب ،زهير و ...در ياري امام حسين(ع) در این کاروان آنچنان تاثیرگذاری و حال و هوایی منقلب‌کننده به سوگواران حسینی می‌بخشد که تو خود را در سال 61 هجری همپای کاروان نظاره‌گر می‌بینی.
لازم به ذکر است مراسم خیمه برداری نوش آباد در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده‌است.
*مراسم نقاره‌زنی بر بام حسینیه هیات حسینی صبح روز دهم محرم
صبح روز دهم محرم يعني عاشوراي حسيني گروه موزيك نقاره و دهل هيات حسيني به روي بام حسینیه اين منطقه رفته و با نواختن نقاره و دهل نغمه ماتم شهادت حضرت امام حسين (ع) را مي سرايند تا مردم شهر خود را برای برگزاری عزاداري اين روز رستخيز آماده كنند.
دراین روز پنج هیات حسيني ،ابالفضلي ،قاسمي و علي اكبري(تنها دسته زنجير زن شهر ) هر كدام جداگانه به صورت دسته سينه‌زني همراه با كتل‌ها و شبيه كشته مرتبط با نام هيات از حسينيه محله‌خود حركت می‌کنند و پس از طي كوچه ها و خيابانهاي شهر كه مملو از جمعيت بازديد كننده ميهمان از اطراف و اكناف است خود را به امامزاده و گلزار شهدای شهر مي رسانند تا با اجراي مراسم سوگواري، سينه‌زني و كشته‌برداري در زمان مشخص شده
بزرگترین سوگ عزای اشرف اولاد آدم را در گوش جهان فریادکنند.
شبیه کشته‌ای (به صورت كاملا طبيعي )از حضرت امام حسين(ع)، ابالفضل العباس(ع) ،علي اكبر(ع) ،قاسم(ع)، ذوالجناح ،طفلان زينب ،حجله قاسم،گهواره علي اصغر(ع)،علم و بيرق،طوق و گروه سقاخوانان و تعزيه‌خوانان پیشاپیش اين هياتها در طول مسير از حسينيه محله تا امامزاده حمل مي شود آنچنان كه صحنه بسيار منقلب كننده و متاثر وقايع جانسوز عاشورا را براي عزاداران تداعي مي كند.
در و ديوار سياه‌پوش شهر، سوگواراني كه با پاي برهنه در هيات با خلوص و عشقي ناب به اهل بيت بر سر و سينه مي نند وزنجيرزني مي كنند گفتاری وصف‌ناپذیر در اوج شهور و حال معنوی و فضاسازی اندوهناک و حزن‌ناک مراسم دارد.
*برداشتن شبیه كشته‌های امام و فرزندانش در روز عاشورا
شبیه پیکرهای مطهر و مقدس امام و فرزندانش (علیهم السلام) که با عنوان کشته‌برداري در روز عاشورا و عزاداري مرسوم و ويژه شهر نوش آباد معروف است به‌صورت طبیعی در این مراسم بازسازی می شود بدین ترتیب که افرادي از سادات و افراد در خور شان و مقام اين شخصيت در نقش شبيه كشته امام حسين(ع)، ياران و فرزندانش انتخاب مي شوند.
نقش شبيه كشته اباعبدالله الحسین(ع) درتابوت به گونه‌ای می‌خوابد که تمام پیکر او بادستانی درهم گره‌کرده وانگشتانی خضاب شده پیداست و پیکری بی سر وگلویی بریده را نمایش میدهد به طوريكه در ذهن هر بیننده شهید عطشان و مظلوم کربلا را متجسم مي‌کند.
نقش شبيه كشته ابالفضل العباس(ع) هم يكي از سادات شهراست که بر روي تختي خوابيده در حاليكه تير بر چشمانش خورده و دستانش از بدن جدا شده و به همین منو ال شبيه دیگر كشته‌ها متناسب با نحوه شهادت و وضعيت خاص خود توسط شخصي از سادات به صورت كاملا طبيعي و منحصر به فرد نشان داده مي شود.
از آداب کشته برداری آنست که در طراحي ،اجراي آن هیچ غیری به جز معتمدان و مشاوران مذهبي هياتها دخالتی ندارد.
آنچه كه در به تصویر کشیدن اجساد مطهر امام و فرزندانش(علیهم السلام) مهم و قابل تامل است حالت حزن و اندوه وجاري شدن سيل اشك برچهره عزاداران است كه با مشاهده اين صحنه های بسيار طبيعي و بازسازی شده واقعیت حوادث عاشورا را به طور ملموس حس می کند.
*اجرای آیین كتل در روز عاشورا
آیین کتل مراسمی است که خانواده‌های نوش‌آبادی، در روز عاشورا به قصد ادب به آستان اهل بیت (ع)، نذر می کنند تا فرزند خردسال خود را بيمه حضرت علي اصغر(ع) کنند.
كتل كردن كودكان درخانواده‌هاي نوش آبادي قبل از تولد نوزاد و يا براي گرفتن حاجت و سلامتي كودكانشان البته فرزندان پسر و در معدود موارد نذر فرزندان دختر نذر كرده مي شود.
طفل شش ماهه‌ای در اين آيين به نماد حضرت علي اصغر امام حسين(ع) بر اساس نذر مادر كودك كه نذر كرده سفيدپوش يا سياه پوش باشد بر اسب تزیین شده نشانده می شود و هر كتل با مرشدي که اشعاري در مصائب امام حسين(ع) قرائت می کندحركت داده مي شود.
قاليچه‌اي بر روي اسب انداخته شده و بر قسمت جلوی زین اسب، دو کارد بصورت ضربدری می بندند و برای حفاظت کودک، تیغه آنرا با پارچه می پوشانند و بر سر آن میوه های سیب و پرتقال یا انار قرار می دهند بر پیشانی اسب نیز دو آیینه می بندند و بر قسمتهایی از بدن اسب، که پوشیده نیست، پارچه هاي سبز،سفيد يا سياه می بندند.
سه نوجوان که لباس مخملین پوشیده اند در دو طرف اسب كتل با چوب در دست به نام شاطر، حرکت می‌کنند و یک نفر نیز سوار بر اسب، با یک دست کودک را در بغل گرفته و با دست دیگر چتری بر سر او نگه می دارد پدر کودک نیز به همراه کتل، جامی از شربت در دست گرفته و از مردم پذیرایی می کند.
پدر و مادر کودکی که کتل شده است در پایان مراسم و ظهر عاشورا با دادن نذري و ميهمان كردن عزاداران و اقوام به وعده ناهار ظهر همه را میهمان و پذیرای می‌کند
*آیین سوگ و مویه سادات در صبح روز یازدهم محرم
این مراسم توسط بيش از 500 نفر از سادات شهر نوش آباد با هدف تسلیت گویی شهادت امام و یارانش به محضر بانوي صبر و جلالت مخدره زينب(س) و حضرت امام زمان (عج) همراه با عزاداري و سوگواری ظهر روز يازدهم محرم در مجموعۀ فرهنگی خيمه گاه حسيني اين شهر برگزار می شود.
سادات شهر در این مراسم هر سال صبح روز يازدهم محرم به صورت دسته سينه زني با حركت از مسجد فاطميه شهر در حاليكه نوحه ماتم "بني اسد سفر كنيد، خاك عزا به سر كنيد، كه حسين كشته شده و " بني اسد سفر كنيد، شال عزا به سر كنيد كه حسين كشته شده " را با زبان اشك و سوز سر مي دهند و با عبور از كوچه و خيابانهاي شهر خو د را محل خيمه گاه حسيني میرسانند و اقامه عزا و ماتم می‌کنند.
مردان در اين هيات با شالهاي سبز بر گردن و زنان با پوشيه سبز از روي ادب و احترام بالاترين مراتب حزن و اندوه خود از ماتم شهادت امام حسين(ع) و اصحاب با وفايش را به نشانه همدردي و اظهار مراتب تسليت از اين واقعه جانگداز به همگان اعلام مي دارند.
سادات شهر نوش آباد هدفشان از اجراي اين مراسم گسترش فرهنگ عاشورايي ، انتقال مفاهيم پيام كربلا و تجديد بيعت با آرمانهاي امام حسين (ع) در واقعه عاشورا از جمله ظلم ستيزي و زنده نگه داشتن ارزشها و فضائل اخلاقي اسلامي عنوان مي كنند.
اين مراسم پس از اجراي سينه‌زني و روضه‌خواني توسط سادات و ديگر مردم عزادار شهر در ذكر مصائب دردناك و غم انگيز عاشوراي حسيني با اقامه نماز ظهر در اول وقت و پذیرایی از عزاداران با غذای نذری به پايان می رسد.
*مراسم خیمه سوزی و کشته برداری قوم بنی اسد در کربلا در روز یازدهم
بزرگترين مراسم آييني مذهبي خيمه سوزي، اجراي تعزيه، خيل عرب و خاكسپاري شهداي كربلا توسط شبيه قوم بني اسد بر اساس يك سنت ديرينه به همت هيات حسيني شهر نوش آباد است که در مجموعه فرهنگي مذهبي خيمه گاه اين شهر به وسعت 30 هزار متر مربع در روز یازدهم برگزار می شود.
براي اين آيين تداركات وسیعی انجام مي‌گیرد كه در آن 1000 نفر لباس رزم ویژه پوشیده و مسلح مي‌شوند و حدود 100 اسب و شتر در آن شركت داده مي‌شود.
این مراسم همزمان با عصر روز يازدهم محرم الحرام با اجرای گروه‌هاي اجراي تعزيه شهادت امام حسين(ع) و وداع آن حضرت با اهل خيام ،مراسم خيمه سوزي ،غارت سپاه يزيد در اردوگاه ابي عبدالله ، هلهله و شادماني لشگر ابن سعد پس از ظهر عاشورا در حمله به خيمه ها و اسارت اهل بيت،حضور اعراب بني اسد در قالب مراسم خيل عرب و دفن شهداي كربلا توسط هيات حسيني در مجموعه ای كاملا واقعی از خيمه هاي دو لشگر امام و اشقياء در صحراي كربلا به صورت زنده و طبيعي براي عزاداران برگزار مي شود.
کاروان عظیمی که در این روز برای باز آفرینی وقایع روز یازدهم حرکت و نمايش عظيمي برپا می کند شامل شبيه لشكر امام(ع)، عمر سعد، حربن يزيد رياحي و تمام ديگر عناصري كه با آيين و اسطوره‌هاي عاشورا ارتباط دارد از جمله فرشتگان، جنيان و غیره همراه با حدود 10 گروه از نوازندگان سازهاي ضربي و بادي در دسته‌های چند نفره است.
*مراسم خاكسپاري شهداي كربلا در روز دوازدهم
مراسم خاكسپاري شهداي كربلا و اسارت خاندان اهل بيت (ع) با تلفيقي از بازگويي مداح و بازيگرداني 100 هنرور نیز در مجموعه فرهنگی مذهبی علقمه نوش‌آباد برگزار می شود.
اين هنرنمايي در مكاني به وسعت پنج هزار مترمربع همراه با نمايش پيكر مطهر شهيدان كربلا روي زمين نينوا توسط هنروران واقعي به همان وضعيتي كه در گوشه گوشه ميدان نبرد به شهادت رسيده‌اند، تل زينبيه، نخلستانها، علقمه و حتي گودي قتلگاه بازآفريني می شود.
تأثير معنوي مطلوب و جذابيت ويژه اين شيوه سنتي مذهبي عزاداري مردم ولايتمدار و دوستدار اهل بيت (ع) شهر نوش‌آباد در بازسازي حوادث و وقايع تاريخي حماسي كربلا كه با مطالعه كارشناسان مذهبي هيات و استناد به مقاتل اصل آن واقعه نمايش داده شده براي همه كساني كه از دور و نزديك براي تماشاي اين مراسم آمده‌اند به ويژه كودكان، جوانان و نوجوانان به روشني مشهود بود.
نكته قابل توجه در بازآفريني پيكر شهدا و تمايز اين مراسم با برنامه‌هاي ديگر مناطق كه از ماكت، نمونك و آدمك‌هاي مصنوعي استفاده مي‌شود حضور اشخاص واقعي در نقش شهدا است به اين صورت كه گروهي از جوانان شهر به تعداد شهداي كربلا با طراحي صحنه كاملا شبيه‌سازي شده از دشت كربلا با سر و صورت خوني ،نيزه يا تير در بدنشان فرو رفته، صورت‌هاي سوخته از آفتاب، از ساعت 10 صبح عاشورا تا عصر روز دوازدهم بيحركت بر زمين خوابيدند به گونه‌اي است كه هر كس وارد محوطه ميشد بياختيار تحت تأثير قرار مي‌گیرد و با تمام وجود مظلوميت و غربت جبهه حق در برابر تماميت ظلم ظالمين كفر را درك مي‌كند.
*مراسم روز اربعین
مراسم نمادین ورود قافلۀ اسرا از شام به کربلا ، وداع خاندان اهل بيت (ع) با امام و یارانش و زیارت جابر بعنوان اولین زائر امام حسین(ع) با بازيگرداني بیش از یکصد هنرور به صورت طبیعی و زنده در مجموعۀ علقمه نوش‌آباد برگزار می شود.
شایان ذ کراست علاوه بر این مراسم در تمام ایام دو ماهه محرم و صفر بویژ ه دهه اول هر شب در تکایا، حسینیه های شهر تکایا و منازل مراسم سوگوای سخنرانی و توزیع نذورات و پذیرایی غذا توسط بانیان برقرار است.
همایش شیرخوارگان حسینی، نماز ظهر عاشورا و مراسم شام غریبان نیز از دیگر برنامه هایی است که همزمان با سراسر کشور در شهر نوش آباد برگزار می شود.
*نذريهاي سنتي در نوش آباد
پذيرايي از عزاداران با توزيع نذورات و خيرات بانيان در ايام محرم و صفر بويژه از روزهاي تاسوعا تا پايان روز دوازدهم از ديگر برنامه هاي ويژه محرم در شهر نوش آباد است كه توسط خانواده هاي اين شهر نذر كرده مي شود و بين عزاداران توزيع مي شود.
پخش حليم موسوم به آش امام حسين(ع) ،پخت و توزیع نان عباسعلي كه با تركيبي از آرد،شير،شكر،زعفران،غرفه و كنجد پخت مي شود،شير ،شله زرد ، گوشت لوبیا ،نان و پنير سبزي و مشگل گشا (بسته هاي حاوي ذرت ،نخودچي ،كشمش ،آجيل و شكلات) از جمله نذريهاي ويژه و سنتي خانواده‌هاي نوش آبادي است كه بين عزاداران و شهروندان توزيع مي شود.
*برپایی دو نمایشگاه بزرگ حسینی
نمایشگاه بزرگ عاشورایی توسط هیات‌های حسینی و ابالفضلی نیز از دیگر ابتکارات و اقدامات فرهنگی مذهبی ارزنده مردمان و لایت‌مدار،متدین و مذهبی شهر نوش‌آباد است که در مجموعه های فرهنگی مذ هبی خیمه‌گاه و علقمه طی دو ماهۀ محرم و صفر برای بازدید علاقه مندان به خاندان عصمت و طهارت(ع) دایراست.
نمایشگاه هیات حسینی در خیمه گاه با عنوان از "غدیر تا ظهور" با نمايش نمونک‌هایی دراندازه‌های واقعی وقایع تاریخی عاشورا و مصائب ائمه اطهار(ع) را همراه با راوی صوتی در مساحت 1600مترمربع باز آفرینی می شود.
نمایشگاه هیات ابالفضلی نیز در مجموعه علقمه با عنوان "اینجا کربلاست" (از مدینه تا مدینه) با مساحت 700 مترمربع با ساخت نمونك مسير حركت حضرت امام حسين (ع) از مدينه به كربلا و بازگشت قافله اسرا از كربلا تا مدينه بازسازي می شود.
غرفۀ قابل توجه این دو نمایشگاه غرفه پخت نان سنتي و نذري معروف محرم نوش‌آباد به نام "نان عباسعلي" است كه در ساعات بازديد نمايشگاه طبخ و به بازديدكنندگان عرضه مي‌شود.
شهرنوش آباد با
پیشینه تاریخی و باستانی 7هزارساله باجمعیت 12هزارنفری درفاصله هشت کیلومتری شمال
کاشان و سه کیلومتری غرب آران وبیدگل در استان اصفهان واقع شده است.
گزارش از حرمت سادات متولی
انتهای پیام/م